Op landelijk gebied is daar eigenlijk geen vuiltje aan de lucht: negen landelijke kranten, opiniebladen, diverse websites, nieuws van commerciële en publieke omroepen.
Op lokaal en regionaal is de spoeling aanzienlijk dunner. Naast de regionale omroep, die vaak tientallen gemeenten moet coveren, is het dagblad de enige volwaardige nieuwsbron.
Concurrentie tussen kranten is vrijwel uitgestorven – de ‘one-paper-city’ is het dominante model.
Friesch Dagblad
Met de overgang van het Friesch Dagblad naar de Noordelijke Dagblad Combinatie is er weer een stap gezet naar een volledig dagbladmonopolie in Nederland.
Als we kijken naar de ontwikkeling van monopolies in Nederland wordt snel duidelijk dat er nog maar weinig mensen zijn die kunnen kiezen uit verschillende regionale kranten.
In 2012 ging dat om 21%, maar bij 9% van de Nederlanders gaat dat om een ‘semi-monopolie’ waarbij de tweede krant een dekking (kranten per 100 huishoudens) van minder dan 5 heeft.
‘Echte’ concurrentie
Zo’n 12% van de Nederlanders lijkt nog ‘echt’ te kunnen kiezen, maar ook die echte concurrentie bestaat in de praktijk lang niet altijd.
In Nederland zijn na veel overnames nog maar enkele gebieden over waar echt geconcurreerd wordt:
- Friesland – in 26 van de 27 gemeenten concurreren Friesch Dagblad en Leeuwarder Courant. Als de uitgevers samen gaan, is dat in veel gevallen een voorbode of van volledige integratie of van het ‘delen van content’ zoals dat zo mooi heet, maar wat er op neerkomt dat kranten dezelfde berichten bevatten.
- Limburg – in meer dan de helft van de gemeenten concurreren Dagblad de Limburger en Limburgs Dagblad. Maar beide kranten hebben dezelfde hoofdredacteur en delen ook veel berichten, Limburgers kunnen kiezen uit twee vrijwel dezelfde producten. In de vorige week verschenen oplagespecificatie van het HOI was het Limburgs Dagblad al verdwenen, als gevolg van het “samenvoegen van Dagblad De Limburger en Limburgs Dagblad”. Dus daar geen concurrentie meer.
- In Zeeuws Vlaanderen concurreren (op het oog) BN De Stem en PZC, beide van Wegener (Mecom). Maar ook daar verschijnen vrijwel alle berichten in beide kranten waardoor er geen concurrentie meer bestaat. Wegener werd al eens beboet voor deze zaak.
Mooi verdeeld
Nederland is mooi verdeeld na de overname van Friesch Dagblad door NDC. Die uitgever exploiteert drie kranten in het noorden, Mecom (Dagblad van het Noorden, Leeuwarder Courant en Friesch Dagblad).
Mecom domineert zuid- en oost-Nederland met de Gelderlander, Brabants Dagblad, Dagblad De Limburger/Limburgs Dagblad, De Stentor, Tubantia, BN De Stem, Eindhovens Dagblad en PZC.
TMG heeft het Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Leidsch Dagblad en De Gooi- en Eemlander uit in Noord- en Zuidholland.
De Persgroep is in de Randstad aanwezig met Parool en AD.
Als Gallisch dorpje heeft Barneveld een status aparte met de Barneveldse Krant die dapper weerstand biedt aan de oppermachtige grote uitgevers.
