Het duale beroepsonderwijs, waarin jongeren leren en werken combineren, is Duitslands meest recente export-hit. Nu Europa zucht onder massale jeugdwerkloosheid biedt het systeem mogelijk een oplossing.
De cijfers zijn dramatisch: zo'n 5,6 miljoen jongeren onder de 25 jaar hebben in Europa geen baan. Dat is bijna een kwart van alle Europese jongeren. In crisis-landen als Griekenland en Spanje – met respectievelijk 62,5 en 56,4 procent werkloze jongeren – dreigt een generatie verloren te gaan. In Duitsland is de situatie met 7,5 procent totaal anders.
Geen wonder dat elders wordt gekeken naar de manier waarop in Duitsland de arbeidsmarkt voor jongeren functioneert. Berlijn sloot recent overenkomsten met Griekenland, Italië, Letland, Slowakije, Portugal en Spanje om in die landen op Duitse leest geschoeid beroepsonderwijs op te zetten. Zelfs de Amerikaanse president Obama is geïnteresseerd in het Duitse model, dat jongeren in een vroeg stadium praktijkervaring laat opdoen.
Vakmensen
In het Duitse systeem zorgen ondernemingen, scholen, Kamers van Koophandel en de regionale autoriteiten gezamenlijk voor een gedegen opleiding van vakmensen. Dit gebeurt door MBO-scholieren leerlingen-plekken aan te bieden bij bedrijven, die er naar streven deze scholieren na hun opleiding in dienst te nemen. De jongeren werken drie tot vier dagen per week bij een onderneming, waar ze het vak al doende leren. De andere dagen krijgen ze theorie op school. Voor hun werk ontvangen ze ongeveer eenderde van het salaris van een reguliere werknemer.
Bijna anderhalf miljoen jongeren in Duitsland combineren werken en leren in zo'n traject. Binnen dit opleidingssysteem is het mogelijk om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt goed op elkaar af te stemmen. Veel beter, blijkt uit onderzoek, dan in Nederland en andere landen.
Leerlingenwezen
Het leerlingenwezen kent in Duitsland een lange traditie, maar functioneert officieel sinds 1969. Het systeem wordt maatschappelijk hoog aangeslagen. Dit is een van de redenen waarom relatief minder jongeren in Duitsland een Hogeschool of Universitaire opleiding volgen.
Op initiatief van bondskanselier Angela Merkel (CDU) wisselden deze week in Berlijn staatshoofden, regeringsleiders – onder wie ook premier Rutte – ministers, EU-kopstukken en arbeidsmarkt-experts ideeën uit over manieren om de massawerkloosheid onder Europese jongeren te bestrijden. Ook Duitslands 'duale systeem' kwam ter sprake. Is het model te exporteren? 'De opbouw van zo'n stelsel duurt jaren,' waarschuwde Der Spiegel Online. Bovendien is het ondanks alle succesverhalen niet zaligmakend: voordat toenmalig bondskanselier Gerhard Schröder (SPD) de arbeidsmarkt rond 2003 radicaal hervormde en Duitsland inzette op loonmatiging, gold de Bondsrepubliek als de ‘zieke man van Europa', met weinig groei en hoge werkloosheidspercentages. Destijds kende Duitsland dit type beroepsonderwijs ook al.
Een wondermiddel is het systeem dus niet. Maar voor de Zuid-Europese crisis-landen is elk initiatief, dat jongeren enigszins hoop biedt, meer dan welkom.
Verschenen bij: De Persdienst
