Gisterochtend had ik een gesprek met mijn 'hospita' in Rio de Janeiro, dat me deed nadenken. Over de demonstraties in Brazilië, over hoe verontwaardiging zich verschillend ontlaadt in landen, over verschillende ontwikkelingsniveaus tussen landen die allebei onderdeel waren of zijn van de 'derde wereld'.
Aanleiding was dat ik er achter gekomen was dat mijn Colombiaanse ziektekostenverzekering was opgezegd, terwijl ik opzegging per 1 oktober 2013 had aangevraagd. Een paar dagen voordat ik vertrok uit Barranquilla, begin juli, was ik naar het kantoor van mijn ziektekostenverzekeraar gegaan en had uitgelegd dat ik wilde opzeggen, maar niet per onmiddellijk, met een termijn van drie maanden.
Zo zou ik de tijd hebben om in Brazilië een nieuwe verzekering te vinden. Mijn Colombiaanse verzekering was luxe bovendien, met buitenlandse dekking. Dus als er iets zou gebeuren in Brazilië, was ik verzekerd. Alles goed uitgelegd en geregeld, keurige brief overhandigd op het kantoor in Barranquilla, en toen ging het tóch mis. Waarschijnlijk omdat Colombianen gewoon niet snappen dat je iets drie maanden van te voren opzegt.
Acute blindedarmontsteking
In geuren en kleuren vertelde ik het verhaal vanochtend in de keuken tegen mijn hospita. Die moest lachen om zoveel "Europese nervositeit". "Kalm aan, schat, er is niks aan de hand." "Maar ik ben onverzekerd! Wat als ik onder een auto kom of een acute blindedarmontsteking krijg?" "Dan kun je gewoon naar het ziekenhuis en word je gewoon geholpen en hoef je niet te betalen."
Ik dacht aan de demonstraties van de afgelopen weken. "Ja, maar dan lig ik op de gang te kreperen en heeft het onderbetaalde personeel geen tijd voor me." Ja, dat was gedeeltelijk waar, maar ze gaf me een paar adressen waar ik in geval van nood of als ik gewoon een afspraak voor controle wilde maken terecht kon, gratis.
Waarschijnlijk moet je twee boeken mee of je iPad met je Kindle goed vol, maar ze bezwoer me dat ik gewoon geholpen zou worden en niet slecht. Het was wel beter om een verzekering te nemen, om in betere ziekenhuizen terecht te kunnen, maar ik hoefde niet als een haas zoals ik van plan was de luxe verzekering af te sluiten die een landgenoot me aangeraden had. "Neem de tijd, denk erover na wat je wilt", verzekerde ze me.
Tocht van de dood
In Brazilië zijn er net als in Colombia openbare ziekenhuizen, overvol, met onderbetaald personeel; en privé-klinieken, luxe, zonder lange wachtlijsten etc. De verzekering die bij die laatste hoort is duur. Maar de behandeling is beter dan in Nederland.
In Colombia zijn de openbare ziekenhuizen niet gratis zoals in Brazilië. Je moet verzekerd zijn, anders kom je er niet in. Je hebt alleen een ander type verzekering dan voor de privé-klinieken: wat vroeger in Nederland het ziekenfonds heette.
De kwaliteit is waarschijnlijk ongeveer hetzelfde. Wekelijks staan er hemelschrijende verhalen in de Colombiaanse kranten over mensen zonder de vereiste papieren die het ziekenhuis niet in werden gelaten en het volgende ook niet en die overleden, op de stoep. Ze hebben er ook een naam voor: paseo de la muerte ofwel de tocht van de dood.
Veeleisender
Groot is de verontwaardiging in Colombia als er weer eens een geval van de tocht van de dood bekend wordt. Maar men gaat over tot de orde van de dag. Men heeft het gevoel er toch niets aan te kunnen veranderen. De doorsnee Colombiaanse burger, Juan met de pet, wordt honds behandeld, maar berust er grotendeels in. Paciencia, geduld, zeggen de mensen dan maar weer. Het is iets buiten hun bereik waar ze machteloos tegen zijn, een natuurwet welhaast: het onderscheid tussen arm en rijk.
En hier zie ik een wezenlijk verschil met het Brazilië, in ieder geval dat van de laatste weken. De mensen hier zijn opgestaan om te vechten voor hun waardigheid. Niet alleen op het gebied van gezondsheidszorg overigens. De omstandigheden waar ze in verkeren zijn niet zo mensonterend als in Colombia maar Brazilianen zijn kennelijk veeleisender. Dat is een goed teken: dat mensen zich ervan bewust zijn dat het hun recht is dat ze worden gerespecteerd.
Het idee van gratis gezondheidszorg is waarschijnlijk vanuit een menslievende gedachte ontstaan, maar het heeft niet of te weinig of niet meer het gewenste resultaat. Daar moet een oplossing voor komen. Intussen zoek ik naar een verzekering die bij mij past.
