Het Riciotti ensemble had al een eigen variant van flash mobs, toen die term nog niet bestond: niets vermoedende passanten in de openbare ruimte overvallen met een klassiek concert. Of het nou het Moskouse Gogol park, een bejaardencentrum in Oegstgeest of de terminal van een vliegveld betreft, Riciotti heeft altijd een passende Mozart, Haydn of Piazzola in het repertoire. Klassiek mag vooral niet saai zijn, dus moet de toeschouwer van de eerste tot de laatste minuut beziggehouden worden. Een quiz, meezingers, barbershop vocals, het publiek moet dit leuk vinden, graag of niet.
Grijze golf
Riciotti past perfect in de trend van jonge klassieke musici, die beseffen dat de grijze golf in de concertgebouwen uitsterft en er broodnodig een nieuw publiek moet aangeboord worden. Overal zie je frisse twintigers op de podia en pensionado’s in de zaal. Daar moet verandering in komen, weet iedereen, dus buitelen de klassieke buitenfestivals over elkaar. Festival Classique in Den Haag, de Rotterdamse Dag van de Romantische Muziek (zondag 25 augustus), het Utrechtse Uitfeest en natuurlijk het Amsterdamse Grachtenfestival. Klassiek komt naar je toe deze zomer!
Grachtengordeldier
Het Grachtenfestival heeft een nogal brallerig imago dankzij de live door de AVRO uitgezonden slotconcerten vanaf de Prinsengracht. De Oudhuijzer sloepen volgeladen met bubbelglazen en grachtengordeldieren versperren het zicht op het hoofdpodium. Imagotechnisch niet echt handig, als je ‘een breed publiek op een andere manier laat kennismaken met klassieke muziek’.
Barbersongs
Maar er is veel meer te zien en te horen op het Grachtenfestival dan alleen dat vermaledijde slotconcert. Zoals elk financieel gezond festijn lijdt het Grachtenfestival nogal aan territoriumdrift. De Amsterdamse grachten bestaan 400 jaar, maar dat is allang niet meer genoeg voor de organisatie. Zo stond het Riciotti ensemble in een vervallen loods op het Hembrugterrein bij Zaandam te spelen. Met een speciale boot ernaartoe varen, over het industrieterrein banjeren en vervolgens het Russische repertoire van Riciotti aanhoren. ‘Klassieke muziek, uitgevoerd op hoogstaand niveau, op een laagdrempelige manier gepresenteerd’. Dat hoogstaande niveau valt echter tegen, de jongens en meisjes van Riciotti zijn beter in grappen en grollen en een barbersong tussendoor, bij een symfonie van Rimsky-Korsakov zakken ze kwalitatief door het ijs.
Schuiftrompet
Een bijzondere locatie kan gebrek aan kwaliteit niet compenseren. Op hetzelfde Hembrugterrein op een betonnen veld overtuigt het Dutch Trombone Ensemble wel. Al was het maar vanwege de unieke combinatie van acht trombones. Juist bij de schuiftrompet loert de lolligheid om de hoek, maar de 7 heren en 1 dame weten daar wel raad mee. Het best klinkt Music for Wilderness Lake (1979) van Raymond Murray Schafer, speciaal voor uitvoeringen rond een meer geschreven. Blazers in de open lucht klinken sowieso fantastisch, maar bij Schafer moet het octet alle mogelijke en onmogelijke klanken uit hun instrument halen.
Broederstrijd
Andere locaties voegen weinig toe aan de Grachtenfestival-concerten. Het auditorium van het Stedelijk Museum: midden in de ‘badkuip’, maar verder een blanco lege kale zaal. Het Ysaye Trio speelt braaf Mozart, Bach en Beethoven op een brave zaterdagochtend. Klinkt redelijk in deze zaal, al komen de lage tonen van de cello niet echt goed door. Het Ysaye Trio is interessanter omdat het uit twee broers (alt en cello) en een beeldschone violiste bestaat. Beconcurreren de broers elkaar vanwege deze snarendiva? Voer voor fantaseren.
Puccini
Het Compagnietheater aan de Kloveniersburgwal vormt het hart van het festival. Gewoon ouderwets een binnentheater. Maar wel met bij voorbaat dé grote hit van het festival. Regietalent Lotte de Beer en componist Jonathan Dove bewerkten Puccini’s klassieker La bohème tot een anderhalf uur durende emotionele mokerslag. Geweldig gezongen door (nog) onbekend operatalent en overtuigend naar de 21e eeuw vertaalt. Mimi overlijdt niet aan tbc maar gewoon aan kanker. De zaal is stijf uitverkocht. Of het Grachtenfestival hiermee nieuw publiek trekt, is de vraag, maar het ontdekken van frisse fruitige nieuwe namen is in ieder geval gelukt.
Terwijl de Robeco Summernights regelmatig cabaretiers inhuren om het publiek het Concertgebouw in te lokken, kiest het Grachtenfestival voor bijzonder talent op bijzondere locaties. De toekomst zal uitwijzen wat de beste strategie is om klassiek naar de 22e eeuw te helpen.
Laatste verslag van Grachtenfestival.
www.grachtenfestival.nl, t/m 25 augustus
www.dagvanderomantischemuziek.nl, zo 25 augustus, Park bij de Euromast, Rotterdam
