GOMA – Duizenden burgers hebben zaterdag hun woede botgevierd op een VN-basis in de Oost-Congolese stad Goma. Ze waren razend omdat opnieuw burgers die ochtend omkwamen bij een raketaanval op de stad terwijl de Verenigde Naties (VN) al veertien jaar ‘beloven’ de burgers te gaan beschermen.
Zeker 5000 Congolezen gingen de straten op met in hun handen stokken en stenen. ‘Genoeg is genoeg’, riepen ze. Ook droegen ze een lichaam mee van een vrouw die die ochtend was omgekomen bij een nieuw raketaanval op de stad. Doel van de betogers was allereerst om met het lichaam de vlakbij gelegen grens met Rwanda over te steken. Veel Congolezen houden Rwanda indirect verantwoordelijk voor het geweld in hun land waarbij in de afgelopen negentien jaar al zeker 5 miljoen mensen zijn omgekomen. Bovendien zijn veel burgers ervan overtuigd dat de bommen werden afgevuurd vanuit Rwanda.
Staken een VN-auto in brand
De Congolese politie hield de demonstranten echter tegen, waarop ze naar de VN-basis bij het vliegveld van Goma trokken. Daar gooiden ze stenen naar de blauwhelmen, verwoestten een muur en staken zeker één VN-auto in brand. Ook werd een demonstrant doodgeschoten. Nog onduidelijk is door wie.
“De MONUSCO-soldaten zijn toeristen. Ze zitten hier al veertien jaar, maar hebben nog nooit iets voor ons gedaan”, stelt student Diev Katekere (20) die vlak naast één van getroffen huizen woont. “De VN zegt ons te beschermen, maar nog altijd worden we afgeslacht”, zegt ooggetuige Fiston Aganze (25).
Huizen en school verwoest
Twee dagen eerder werden zeven raketten op de stad van 1 miljoen inwoners afgevuurd waarbij meerdere huizen werden verwoest en een school waar vluchtelingen in verbleven. Vier mensen vonden hierbij de dood. Bij de raketaanval van zaterdag kwamen zeker drie mensen om, meldt de VN.
De raketten op Goma zijn volgens de VN afgevuurd door M23. Gevechten tussen deze rebellenbeweging en het Congolese leger zijn sinds woensdagavond weer opgelaaid op 15 kilometer van Goma.
De Congolese regering beschuldigt echter buurland Rwanda van het afvuren van de projectielen. De Rwandese regering zegt op haar beurt dat Congo de afgelopen dagen vier dorpen in Rwanda met mortieren heeft bestookt.
Sinds de genocide in 1994, waarbij in Rwanda bijna 1 miljoen mensen omkwamen en veel van de genocideplegers vervolgens naar het mineraalrijke Congo vluchtten, is er een zeer gespannen situatie tussen beide landen. De VN zegt bovendien bewijzen te hebben dat Rwanda en Oeganda rebellenbeweging M23 steunen met wapens en militairen, iets wat beide landen blijven ontkennen.
‘Onacceptabel’
Martin Kobler, baas van de VN-missie in Congo, veroordeelde zaterdag op een persconferentie met klem de ‘willekeurige en onacceptabele aanvallen op de burgerbevolking’. Hij zegt de VN-militairen te hebben opgedragen keihard op te treden tegen deze gruwelijke misdaden.
Sinds donderdag ondersteunen VN-militairen het Congolese leger in de gevechten tegen M23. Zo bombarderen ze met VN-helikopters de linies van de rebellenbeweging net buiten Goma, bevestigen zowel de VN als Congolese militairen op de frontlinie.
De blauwhelmen zijn onderdeel van een nieuwe VN interventiemacht van drieduizend man die een uitgebreider mandaat heeft en de MONUSCO-missie van 17.000 soldaten komt versterken. Zo hebben ze niet alleen de opdracht de burgerbevolking te beschermen maar ook om rebellengroeperingen ‘te neutraliseren en te elimineren’.
Sceptisch
Maar ook over deze interventiemacht is de burgerbevolking zeer sceptisch. “Ze hebben een speciale security zone ingesteld rond Goma, maar nog altijd vallen er doden”, zeggen verschillende burgers. Hoewel de interventiemacht per 1 juni zou starten, is op dit moment pas twee derde van de drieduizend militairen uit Tanzania, Malawi en Zuid-Afrika ter plaatse, bevestigt luitenant generaal Carlos Alberto dos Santos Cruz. Volgens de MONUSCO-opperbevelhebber kostte het de VN in New York veel tijd om landen over te halen militairen voor deze interventiemacht naar Oost-Congo te sturen.
Christian Badose, een politicus van oppositiepartij ECIDE deelde afgelopen dinsdag 2500 geplastificeerde gele kaarten uit aan VN-militairen en politici. “Als MONUSCO weigert te gaan vechten, wordt dit een rode kaart en moeten ze van ons vertrekken”, zei de politicus. Twee dagen later werd de Congolees gearresteerd wegens het aanzetten tot rebellie.
Gespannen
Ondertussen is in Goma de rust wedergekeerd maar blijft de situatie gespannen. Burgers voelen zich onveilig en hebben sterke twijfels of de interventiemacht van de VN haar beloftes gaat waarmaken. Ook wordt eraan getwijfeld of de Congolese president Joseph Kabila daadwerkelijk M23 uit de weg wil ruimen. “Telkens zodra we bijna van M23 dreigen te winnen, stelt Kinshasa een staakt-het-vuren in”, zegt kapitein Mozes van het Congolese leger op de frontlinie. Hij voegt eraan toe dat de motivatie van de militairen niet altijd even hoog is aangezien hun salaris maar 70 dollar per maand is.
“Als M23 wordt weggevaagd en er komt vrede in Oost-Congo, zal Kabila niet lang meer president zijn”, zeggen verschillende burgers die vanuit veiligheidsoverwegingen anoniem willen blijven. Ook nemen door de onderlinge beschuldigingen tussen beide regeringen de spanningen tussen Congo en Rwanda verder toe.
De woede van de bevolking richt zich bovendien niet alleen op Rwanda en MONUSCO maar ook op de internationale gemeenschap. “Amerika en Engeland houden Rwanda al jaren de hand boven het hoofd”, zegt Abdul Meshack (38) wiens kinderen naar de school gaan waar raketten op zijn gevallen. Tijdens de protesten van zaterdag gedroegen demonstranten zich hierdoor ook vijandig jegens westerlingen.
Dit artikel is eerder verschenen op NU.nl.
