Gabriël blaast de hoorn. Voorheen stond op deze plek een ei. Maar engelen staan hoger in rang dan eieren. Bovendien schraagt Gabriël niet de zuil, maar draagt de zuil hem. Een aartsengel op een voetstuk. Oordeelt u zelf of u dan liever een ei ziet.
Ineens vult het pleintje voor Gabriel zich met jongeren. Buitenlandse backpackers, die begeleid worden door een lokale schone. Haar Litouwse accent klinkt lichtjes door in haar Engelse uitspraak. “So, this is Užupis. It means ‘on the other side of the river’. Ze haalt een hand door haar zwarte haar. “And this is often compared to Montmartre in Paris. And although it is a quite small area and officially just a neighborhood of Vilnius, Užupis declared itself an independent republic.”
Stempel
Een artiestenwijk dus. Ik vond het al zo vreemd dat bij het oversteken van de rivier om mijn paspoort werd gevraagd. Bovendien hangen er kunstwerken aan de wal, boven het water. En bungelt een schommel aan twee touwen onder de brug. De grens.
Echt levendig is het niet in Užupis. Kunstenaars werken liever buiten de tijden van ambtenaren. En ook al is een gids geen ambtenaar, gidsen begeleiden groepen overdag.
De groep verlaat Gabriël. Ik volg. Voor ik het weet, weet ik bijna alles over Užupis. De republiek heeft een eigen leger, twaalf man sterk. Er is een vlag, een volkslied en een president. De Dag van Užupisvindt plaats op 1 april. Er wonen zo’n vijfduizend mensen in Užupis, zo’n twintig procent van hen is artiest. En de burgemeester van Vilnius woont ook in Užupis.
Achttien talen
Dan verdringt de groep zich om de grondwet van de republiek. Fototoestellen en smartphones maken overuren, want er zijn kopieën van de grondwet in achttien talen. Bovelander prevelt artikel 12 binnensmonds: “A dog has the right to be a dog.” Dan volgen artikel 16 en 17. “People have the right to be happy.” En: “People have the right to be unhappy.” In totaal zijn er 39 artikelen.
De gids merkt op dat een Nederlandse en Spaanse vertaling nog ontbreken. Wel hangt een Georgische kopie aan de muur. “Lithuanians and Georgians love each other”, zegt de gids, terwijl ze weer een zwarte haarlok achter haar oor plakt. “They are so harmonious, they even exchange twelve points at the Eurovision Song Contest.”
In een wijk van excentrieke rebellie eindigt een ontdekkingstocht bij het de buste van een bekende: Frank Zappa. Zijn hoofd leunt op een sokkel. Voorheen stond op deze plek Vladimir Lenin. Tot Gabriël op de hoorn blies.
