In de streek direct ten zuiden van de havenstad Ilhéus gist het al ruim vier jaar. In 2009 beloofde de Braziliaanse staat een plaatselijke indianenstam, de Tupinambá-de-Olivença, een eigen reservaat. Uit vrees dat er nog jaren, zo niet generaties overheen zouden gaan voordat dat reservaat daadwerkelijk een feit zou zijn – ambtelijke molens malen in Brazilië over het algemeen langzaam – begon de stam zich al snel na de bekendmaking van de plannen land dat binnen de voorgestelde grenzen viel toe te eigenen. Tientallen landeigenaren en hun families werden met geweld van hun plantages verjaagd; op deze stukken land verrezen ‘inheemse nederzettingen’ (zie foto's boven.)
Vlam in de pan
Nadat vorige week een lid van de Tupinambá-de-Olivençastam onder verdachte omstandigheden om het leven kwam, zijn de gemoederen in de regio verder opgelaaid. Drie onderwijzers ontkwamen ternauwernood aan een lynchpartij, een landarbeider liep een schotwond op, huizen, winkels en auto's werden in lichterlaaie gezet en doorgangswegen werden uit protest geblokkeerd.
Veiligheidstroepen
Eind augustus werden er speciale veiligheidstroepen in het gebied gestationeerd, maar afgelopen maandag drong het Federale Openbare Ministerie (MPF) er bij het Ministerie van Justitie en bij de deelstaatregering van Bahia op aan om nóg meer manschappen naar de regio te sturen, om te voorkomen dat het conflict verder uit de hand loopt. Ook wil het Federale Openbare Ministerie dat er zo snel mogelijk een definitief besluit wordt genomen over het voorgestelde reservaat.
Volgens persbureau Agência Brasil reist de gouverneur van Bahia, Jaques Wagner, nog deze week naar Brasília af om de problemen rond het aan de Tupinambá-de-Olivença beloofde reservaat bij minister van Justitie José Eduardo Cardozo aan te kaarten. Wagner zegt op zoek te zijn naar de ‘minst traumatische oplossing’.
Berlijnse muur?
Als het voorgestelde reservaat er daadwerkelijk komt, zullen alle niet-indiaanse bewoners het gebied in kwestie, dat 473 vierkante kilometer beslaat, moeten verlaten. De staat zal hen in dat geval voor het verlies van hun land compenseren. De grens van het reservaat is onder andere dwars door het dorpje Olivença gepland: de rechterkant van de straat in de foto hiernaast zou in het reservaat komen te liggen, de linkerkant erbuiten.
Eerder dit jaar schreef ik een uitgebreide reportage over dit conflict.
