Openen met een klapper. Je publiek inpalmen met een paar meesterwerken, waarna de verdieping volgt. De Hermitage wil en kan niet anders. Dus opent men met enorme muurschilderingen van Bonnard en Denis, om te eindigen met kleiner werk op de bovenverdieping voor fijnproevers. Handig of een ingebouwde anticlimax?
Kindermuseum
Het Nederlandse filiaal van de Hermitage zetelt in de Amstelhof, een van de grootste Amsterdamse gebouwen uit de zeventiende eeuw. Genoeg ruimte voor een kindermuseum, restaurant en een royale binnentuin. Exposities beslaan één vleugel van het complex. Elke tentoonstelling opent in twee grote open zalen. Daarna door naar de bovenverdieping, waar in kleine ruimtes (voormalige slaapkamers waar de ouderen verbleven?) kleiner werk hangt. Een specifiek ritme, afgedwongen door de indeling van het monument.
Harnas
Bij historische expo’s als die over Alexander de Grote of Peter de nog Grotere, valt dat niet zo op, doordat veel voorwerpen in vitrines de grote zalen vullen. Macedonische harnassen, zeilboten, uniformen, meer van dat werk. Dat is moeilijker bij schilderwerken. Nu pakt de Hermitage uit tijdens de expo Gauguin, Bonnard, Denis met enorme muurschilderingen van die laatste twee. Voor de muziekruimte in het herenhuis van de Moskouse industrieel en verzamelaar Ivan Morozov ontwierp en schilderde Maurice Denis op diverse panelen de liefdesgeschiedenis van Psyche en Amor. In hemelse heldere kleuren toont Denis arcadische taferelen, waarbij de Griekse goden zich van hun beste kant laten zien. In de volgende pronkzaal heeft Pierre Bonnard voor Morozovs trappenlokaal een strandgezicht gemaakt. Bedrieglijk simpel en toch geraffineerd. En dan hebben we al drie Gauguins achter de rug! Zie daar maar eens overheen te komen op de bovenverdieping.
?
Relikitsch
Dat lukt dan ook niet. Het kunst-historische verhaal achter de expositie Gauguin, Bonnard, Denis is interessant. In Nederland zien we zelden zoveel werken van de schilders van de Nabis bij elkaar. Deze kunstenaarskring van Nabis (‚profeten’) probeerde niet zoals de impressionisten momentopnames van licht in de natuur vast te leggen. In navolging van Gauguin keken de Nabis naar kleur, expressie, symbool en verbeelding. Bonnard en Denis waren zo voorlopers van de abstracte kunst. Een hele trits minder bekende Nabisten zijn in de kleine bovenzaaltjes te zien. Met verrassingen als het werk van George la Touche, die religieuze taferelen op een symbolistische manier vastlegde. Met speciaal religieus licht: dat pakt nogal kitscherig uit, maar heeft toch iets speciaals. Tussen bidprent en religieuze emoties in.
Nicotine
Ook fraai zijn de onheilszwangere werken van Carrière, die zelfs een tafereeltje met moeder en kind met een bruine nevel versomberde. Sigarettenrook in de kinderkamer, spotte een tijdsgenoot. Van symbolist Pierre Puvis de Chavannes hangt een fraai huiliehuiliedoek met dwalende vrouw op een strand, terwijl Ker-Xavier Roussel twee keer in felle kleuren om aandacht vraagt.
Kater
Er valt boven genoeg te ontdekken, al roepen al die kunststromingen van rond 1900 de nodige verwarring op ( postimpressionisten, Nabisten, symbolisten, etc.). De fijnproever komt aan zijn trekken, maar een katergevoel na die pronkzalen blijft. Een andere looproute (eerst bovenkamers, daarna beneden) zou helpen. De ontwerpers verdienen wel een compliment voor de inrichting van al die moeilijke zaaltjes: de muren zijn in originele ondersteunende kleuren geschilderd, zodat de schilderijen maximaal tot hun recht komen. Elke woensdagmiddag zullen jonge talenten een muzikale salon op de expo verzorgen, met werk van Franse en Russische componisten uit 1900.
Gauguin, Bonnard, Denis, www.Hermitage.nl, t/m 28 februari 2014. Met uitgebreid muziekprogramma.
