Ze moest zelf ook even slikken, bekende Ursula von der Leyen (55), toen zij het voorstel kreeg om in een nieuwe Duitse coalitie voor de CDU het ministerie van Defensie te gaan leiden. Een vrouw aan het hoofd van de Bundeswehr, het is een unicum voor de Bondsrepubliek. En getuige de reacties op sociale media – die voor Von der Leyen niet altijd even flatteus waren – is zijzelf niet de enige die aan het idee moet wennen.
Lastig
Toch zal de gepromoveerde gynaecologe uit Hannover niet lang hebben geaarzeld. Von der Leyen staat bekend als bijzonder ambitieus. Zij wil in 2017, als Angela Merkel en haar echtgenoot Joachim Sauer eindelijk die reis om de wereld gaan maken, kanselierskandidaat zijn voor de christen-democraten. Een in het oog springende ambtsperiode op een lastig ministerie als Defensie, met een begroting van 33 miljard euro, kan daarbij zeer van pas komen.
Aan haar inzet zal het niet liggen. Ursula von der Leyen is de definitie van een werkpaard. Met ijzeren discipline en plichtsbetrachting kwijt de dochter van Ernst Albrecht, de voormalige minister-president van Nedersaksen, zich van haar taken. In drie opeenvolgende kabinetten Merkel bekleedde zij ministersfuncties: Gezinszaken, Werkgelegenheid en Sociale Zaken.
Supervrouw
Al snel na haar overgang van Hannover naar Berlijn, in 2005, schiepen media het beeld van Von der Leyen als ‘supervrouw’. Von der Leyen heeft zeven kinderen, die grotendeels door haar man Heiko, een hoogleraar en arts, worden opgevoed. Het gezin leeft op het familielandgoed bij Hannover, samen met haar vader Ernst Albrecht, die net als Ursula zeven kinderen kreeg en die aan dementie lijdt. Niet zelden slaapt Von der Leyen op haar ministerie in Berlijn, waar zij naast haar werkkamer een slaapplek heeft ingericht.
Vrouwenquotum
Von der Leyen, die in de Verenigde Staten leefde en anders dan veel van haar Duitse collega’s verschillende talen spreekt, is beminnelijk en altijd keurig, maar ze kan fanatiek op haar strepen staan. Toen de CDU eerder dit jaar weigerde akkoord te gaan met de invoering van een vrouwenquotum in ondernemingsraden, dreigde zij met de oppositie mee te stemmen.
Ongehoord: een minister die rebelleert tegen Angela Merkel. Maar Von der Leyen, populair onder de kiezers en in de rug gedekt door de partijgeschiedenis van haar familie, kwam ermee weg. Merkel beloofde in het CDU-verkiezingsprogramma een vrouwenquotum op te nemen.
Onbestuurbaar
Op Defensie kan Von der Leyen internationaal tegenwicht vormen voor Frank-Walter Steinmeier, de SPD'er die opnieuw minister van Buitenlandse Zaken werd. De internationale contacten kunnen haar later, mocht zij Merkel opvolgen, nog van pas komen.
De nieuwe minister wacht een enorme opgave. Niet alleen maakt Defensie ingrijpende hervormingen door, het ministerie heeft van oudsher de reputatie ‘onbestuurbaar’ te zijn. Von der Leyens voorganger, Thomas de Maiziere, struikelde bijna over het gebrek aan medewerking van zijn ambtenaren.
Toch moet Von der Leyen, gezien haar reputatie, geacht worden zich ook te kunnen bewijzen in dit mannenbolwerk, waar weinig respect bestaat voor politici die zelf niet in het leger dienden. Lukt dit, dan ligt voor de vrouw met het stalen kapsel de weg naar de opvolging van Angela Merkel open.
