,,Mensen op een laagdrempelige manier kennis laten maken met agrarische productie, dat is mijn drijfveer”, zegt Anne. Zij is de vriendin van Rick (34), en samen met hun twee kinderen bouwen ze een stadsboerderij tegen Utrecht aan, Geertjeshieve genaamd.
Voorheen zat Rick in maatschap met zijn ouders Ada (63) en Wim van Rijn (66) op boerderij ’t Geertje in Zoeterwoude (Zuid-Holland). Ada en Wim en zus Marleen (24) zetten nu samen de geitenboerderij, kaasmakerij, melkveebedrijf en bezoekboerderij met restaurant voort, Rick en Anne geven zelf Geertjeshoeve vorm.
Kennis maken
Mensen kennis laten maken met de boerderij is ook de drijfveer van Wim, al verandert hij zijn koers richting natuurlijk boeren. Dat betekent boeren vanuit de kringloopgedachte en gestoeld op hoe de natuur dingen regelt.,,Het gaat verder dan biologisch, wat we al meer dan tien jaar doen. Ik ga bijvoorbeeld over op het Pure Graze systeem, waarmee je koeien puur op gras laat produceren. Van daaruit voedt het dier zich vanuit de kracht van de natuur en zal sterk en gezond zijn. En dit geldt ook voor de mens.” ”
Voor het Pure Graze systeem grijpt hij terug op de Blaarkoppen en MRIJ koeien, die zowel melk als vlees produceren op een schraal dieet. De weg lijkt logisch en zinvol maar stuit op veel praktische dilemma’s. Kennis daarover ligt bij puregraze.com. Verder is hij bezig zich te verdiepen in de permacultuur, een manier van tuinieren die uitgaat van permanente cultuur (dus zonder ploegen) en waarbij je gewassen elkaar laat ondersteunen en dus door elkaar heen kweekt. Hij zoekt nadrukkelijk verbinding met burgerinitiatieven die hetzelfde doen, zoals Gezonde Gronden in Den Haag of de verschillende Transition Towns. Dit zijn steden die proberen lokaal meer voedsel te produceren en consumeren. Vanuit de landbouwhoek krijgt hij informatie bij het Netwerk Vitale Landbouw en Voeding.
Anne vindt dit heel inspirerend, maar ziet voor zichzelf meer een rol weggelegd in de verbreding, oftewel de verspreiding van het gedachtegoed van de multifunctionele landbouw. ,,Ik wil graag ook de mensen in Vinex locaties rond de grote steden bereiken. Daar is niks te beleven, het is er kaal en ongezellig. Hen wil ik ook een plek bieden om in contact te komen met hun voedsel, met dieren en met elkaar.” Samen met Rick si ze dus bezig meer ´Geertjes´ in de wereld zetten. ,,Omdat er nog zoveel mensen zijn die we niet bereiken. En de mensen die al wel naar een boerderij kwamen, kunnen we een stukje verdieping bieden.”
Pionieren
De oude Waardewerkers zullen wat Anne en Wim betreft meer blijven pionieren, zoeken naar nieuwe kennis voor de landbouw én de maatschappij van de toekomst. De jongeren kunnen de voor hen ontwikkelde kennis van waardewerken gebruiken en in de praktijk brengen, om zo door te groeien tot multifunctionele professionals van de toekomst, ervaart Anne.
Zelf is ze met Rick een voorbeeld: ze zijn bezig met de bouw van hun hopen in de komende twee jaar rond Utrecht een nieuw bedrijf neer te zetten, voor de bewoners van de grote stad. Daarvoor moest een lange weg worden afgelegd wat betreft wet- en regelgeving en subsidie, en daarmee de politiek. Wat dat betreft hebben de oudere Waardewerkers al een waardevolle bijdrage geleverd, hoopt Wim.
,,Wij hebben dit soort aspecten op de agenda van de politiek gekregen. De Taskforce Multifunctionele Landbouw is ervoor ingesteld en die hebben met hun onderzoeken al heel wat hobbels weggenomen en draagvlak gecreëerd. Er is nu bijvoorbeeld een publicatie met 95 vragen en antwoorden, die aangeeft dat er binnen de huidige wetgeving op het gebied van Ruimtelijke Ordening al veel mogelijk is, als je maar wilt.” Op het gebied van wet- en regelgeving en mogelijkheden creëren komen de speerpunten van het Waardewerken netwerk hierbij goed tot uiting; elkaar inspireren, agenderen op onderzoek, klankborden richting beleidsinstanties.
Die politieke wil ontbreekt echter nogal eens. Vooral wanneer het buitengebied ´last´ meent te hebben van stedelingen die het platteland bezoeken. ,,Men preekt wel toegankelijkheid en verbinding tussen stad en land, maar als dat ten koste gaat van de rust en ruimte geeft dat problemen Het is voor sommige buitengebiedbewoners moeilijk te verkroppen dat het buitengebied er ook voor de bezoekers is”, zegt Wim.
Is er op dat gebied dan niet nog een belangrijke taak weggelegd voor de pioniers? ,,Ik denk dat het meer een taak voor de volgende generatie is, en de politieke partijen. Ik denk dat mijn generatie heeft laten zien wat er mogelijk is, en dat daarmee onze taak volbracht is”, vindt de oudgediende.
Drukte van belang
Van een volbrachte taak blijkt er op het erf van ’t Geertje echter weinig. Het is een drukte van belang. Telefoons rinkelen bijna onafgebroken: het ene groepje is nog niet rondgeleid of een volgende dient zich alweer aan. Met tien fte plus stagiaires is het nog lastig het werk rond te krijgen. Het is dan ook niet niks: minstens 60.000 bezoekers ontvangen, geiten en koeien melken, daar kaas van maken en verkopen plus een boerderijrestaurant runnen.
Vanwaar al die takken? ,,Het groeit zoals het groeit. We begonnen hier met een klein terras voor de vissers die kwamen. Uiteindelijk groeide het uit tot wat het nu geworden is. We gaan in op de vragen van de bezoekers, zolang het ons past en het bijdraagt aan hun verbinding met de boerderij. De verschillende takken zijn voor onze persoonlijke ontwikkeling ook heel belangrijk: we worden op allerlei facetten aangesproken. Van personeelsmanagement tot dierverzorging, van gastvrijheid tot boekhouding en financieel management. Alles moet goed zijn”, verklaart Wim.
In het natuurlijke verloop van dingen gelooft ook Anne. ,,Ik begon tijdens mijn jeugdvakanties met werk op een geitenboerderij in de Achterhoek. Daar ontstond de liefde voor het vak. Toen ben ik de HAS gaan doen en mocht ik een zomerstage lopen. Toen ik recreatie, geiten en biologisch intoetste op google kwam ik als vanzelf bij ’t Geertje uit. Hier ontmoette ik Rick en zo is het gegroeid tot wat het nu is.”
Anne volgde na de HAS nog een NIMA B cursus marketing & 1 jarige HBO personeelsmanagement opleiding en leerde zo ook kijken naar personeel, product-afzet en doelgroepen. Heel belangrijk op een multifunctioneel bedrijf.
Wim deed ook buiten de landbouw veel kennis op. Hij werkte tien jaar in een psychiatrisch ziekenhuis ten tijde van veel veranderingen en een uitbouw van disciplines. ,,Daar leerde ik mensen kennen en een koers uitzetten. Ik deed alles: van visie ontwikkelen tot beleid maken tot uitvoering en beheer. Dat is hier ook heel handig.”
Pure graze
Aan collega´s binnen het netwerk van waardewerken hebben zowel Wim als Anne veel. ,,Piet van IJzendoorn is bijvoorbeeld ook bezig met kringlooplandbouw en pure graze, we leren van elkaar”, zegt Wim. Anne: ,,Ieder keer als ik bij een bijeenkomst ben geweest ga ik vol ideeën en inspiratie naar huis. Samen kom je tot nieuwe inzichten.”
De sterke persoonlijkheden van Waardewerkers bieden veel ideeën en inspiratie, maar zorgen er ook voor dat er veel mensen zijn die de koers willen bepalen. Dat is soms moeilijk op een erf. ,,Vandaar dat we nu iets zelf willen doen”, zegt Anne. ,,´t Geertje is en blijft onze basis, hier komen we vandaan. Maar we moeten het ook elders kunnen, op onze eigen manier.”
,,Ik juich het van harte toe dat ieder zijn weg kiest en ben ook heel benieuwd hoe zij het gaan doen. Én hoe het er over twintig jaar hier uitziet”, zegt Wim. Want dat Anne en Rick weer terugkomen om samen met Marleen het bedrijf over te nemen, dat is zo goed als zeker.
