Met pakkende voorbeelden laat Joel Salatin zien hoe planten en dieren elkaar nodig hebben, en hoe dit de boer winst oplevert. Zijn varkens wroeten het gras los, en zo krijgen andere plantensoorten een kans.'Pigs are the best democratizers in the world.' Ook maken zijn varkens compost uit stro en , door erin te wroeten op zoek naar hun eten: graankorrels. De compost voorziet de aarde van voedingsstoffen.
Zijn kippen eten muggenlarven van de koeien, zodat de muggenkolonie beheersbaar blijft en de koeien geen insecticide nodig hebben. Bovendien leveren de kippen eieren. De koeien helpen het gras: door steeds een nieuw terrein af te grazen en hun elders achter te laten als voedsel voor andere planten. Door het grazen krijgen steeds nieuwe soorten de kans op te komen. Die zaden liggen allemaal in de bodem te wachten op hun kans.
In one shovel of healthy soil live more creatures then there are people on earth
'We have no idea of the life underneath. Still, we depend on it. In one shovel of healthy soil live more creatures then there are people on earth', zegt Salatin en schetst daarna hoe de ene bodembewoner de ander leegzuigt, en vervolgens verzwolgen wordt door een derde. Fascinerend, vindt hij. 'Far more impressive than science fiction films, realtime, under you microscope.'
Vervolgens vertelt hij het verhaal van ons voedsel dat geen voedsel is, omdat zelfs het bodemleven dit niet lust. 'Stop maar eens snoepjes of magnetronmaaltijden in een wormenbak, na een week vind je ze nog.'
Poop runs the world
Poep
'Poop runs the world,' zegt Salatin. Zolang het maar 'on top of the head'van de bodem komt, en uit de kringloop. De bodem is helemaal toegerust op voeding van boven, waarom zouden wij het dan onder werken? Ook is het volgens hem totaal onnatuurlijk dat we in Nederland een mestoverschot hebben: dit komt door de import van goedkope soja. 'A system totally dependent on oil, and thus very vulnerable.'
Toch wil hij hier niet komen als doemprofeet, maar liever als iemand die het licht heeft gezien. 'There is no scarcity. If you treat nature as a friend, there is enhough for everybody. Only if you work against nature, you may create scarcity. Thus when you have one crop or one type of animals, who cannot interact with the species they need. Or if you feed the soil only pesticides and fertilizer instead of organic materials.'
Wageningen UR professor Imke de Boer, van Animal Production Systems, was het daar niet mee eens. Volgens haar raakt de stikstof in de bodem wel degelijk uitgeput, en hebben we alle productiesystemen, dus ook de high tech systemen, nodig om 9 miljard mensen te voeden in de toekomst.
Verlichting kwam met het antwoord op een van de laatste vragen tijdens de discussieronde.'Wat is de rol van mensen in het ecosysteem?' 'People have to creatively think and build capacity. They have to take care of their nest in such a way that sunbeams can be turned into biomass. And yes, also people's excrites are useful.' Goed eten dus, maar ook (alleen) eetbaars achterlaten voor ander 'creatures' en die de ruimte geven. Tijdens je leven én na je dood.
