Wegener is op afstand het meest onoverzichtelijke krantenbedrijf van Nederland. In 1903 begon Johan Wegener met de Apeldoornse Courant. Er gebeurde ruim 70 jaar bijna niks. Maar vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw is het een aaneenschakeling van fusies, deelnemingen, aankopen, verkopen en uitstapjes naar non-print activiteiten.
Het begon met het kopen van kranten als de Winschoter Courant, het UN, Deventer Dagblad, Tubantia, Haagsche Courant, de Arnhemse Courant, Zwolse Courant, PZC, en uiteindelijk de VNU inboedel waarin o.a. Brabants Dagblad, Eindhovens Dagblad en De Gelderlander zaten. Daarnaast bouwde het concern een bijna-landelijk dekkend netwerk van huis-aan-huisbladen op en gaf tijdschriften uit. Ook was Wegener de laatste jaren uitgever van Dagblad De Pers.
Herman Heinsbroek
Halverwege de jaren negentig was de The Sky The Limit. Het bedrijf heette toen Wegener Arcade, na de overname van Herman Heinsbroek’s Arcade. Heinsbroek houdt zich sinds die verkoop bezig met het verzamelen van Chinese kunst, afgezien van een uitstapje naar de politiek als minister van Economische Zaken namens de LPF. Hij sleet de toenmalige Wegener-topman Appeldoorn o.a. platenmaatschappij Arcade, radio10 Gold, TMF, platenwinkels en filmrechten. Ook werd kaartenmaker Falkplan gekocht en werd er een Direct Marketing-poot opgericht. Met City Online (Maurice de Hond) zou Nederland digitaal veroverd worden. Wegener zou de Nederlandse Time Warner worden.
Wegener kwartette met titels, voegde samen, veranderde namen, maar was de laatste jaren vooral bezig met het afstoten van activiteiten en uiteindelijk met haar eigen opheffing. Tijdschriften werd verkocht; muziek afgestoten, radio en tv weg; City Online mislukte. Geen landkaarten meer. Geen Funda, geen Autotrack.
Mecom
In 2005 werden Haagsche Courant, UN, Amersfoortse Courant en Goudsche Courant overgedaan aan PCM die ze opnam in het AD. En in 2009 werd de Engelse investeerder Mecom eigenaar van Wegener. Voormalig CEO Jan Houwert liet zich uitbetalen in aandelen en raakte binnen de kortste keren €100 miljoen kwijt. Maar ook hij houdt zich nu bezig met het verzamelen van kunst.
In de jaren negentig ging het prima met Wegener. Maar toen ging het prima met alle uitgevers. Het was onmogelijk om geen winst te maken. Ook al maakte je het achterlijke neefje van de portier CEO. In de 20e eeuw werd dat lastiger. Houwert was het boven het hoofd gegroeid, Munsterman (FC Twente) kon het niet, hij was verantwoordelijk voor de fatale deal met De Pers (een miljoencontract met een looptijd van 11 jaar) en de mega-boete van de NMa wegens het overtreden van het fusieverbod in Zeeuws Vlaanderen – samen was dit goed voor een zeperd van zo’n €100 miljoen. Hij werd opgevolgd door de Noor Truls Velgaard, kennelijk vond men het bij Mecom niet belangrijk dat de bestuursvoorzitter Nederlands sprak. De Raad van Bestuur was een duiventil. Ook bij bovenbaas Mecom vloog iedereen de laan uit. Eerst grondlegger David Montgomery – die een pan-Europees krantenimperium binnen een paar jaar ten onder zag gaan. Toen Tom Toumazis (ex-Endemol). En toen ging Mecom zelf in de verkoop.
De Persdienst
Wat De Persgroep nu wil kopen is het restje Wegener: zeven kranten met een gezamenlijke oplage van 630.000 en een serie huis-aan-huisbladen. Ruim 600.000 abonnementen is een hoop geld; inclusief de advertentie-inkomsten levert dat bijna €300 miljoen per jaar op. Daar staan natuurlijk fikse kosten tegenover, maar daar kan in gesneden worden. Misschien een drukkerij minder, De Persgroep stevent zelf op een fikse overcapaciteit af als NRC eind dit jaar elders gaat drukken. Waarom De Persdienst (o.l.v. ex-Volkskrant-adjunct Jan ’t Hart) in stand houden als de uitgever met AD/Parool en Volkskrant ook al twee bovenregionale nieuwsdiensten in huis heeft? Zo levert De Persgroep nu al nieuws aan de Leeuwarder Courant, het Dagblad van het Noorden en De Morgen.
En het management dus. Als de koop doorgaat is dat de laag die op de schopstoel komt te zitten. Daar hebben ze meegewerkt aan het loze 'digital first' plan dat vooral een bezuiniging leek te zijn, daar is ingestemd met de nieuwe functie van hoofdredacteur/marketingmanager, daar vond men het een goed idee om alle hoofdredacteuren op hun eigen functie te laten solliciteren en daarmee grote onrust op de redacties te creëren.
Digital First
Eigenlijk is het een wonder dat er nog zulke goede kranten worden gemaakt. Ik zie niet alle titels even vaak, maar als ik Tubantia of Eindhovens Dagblad lees, zie ik nog steeds dat ze de regio prima coveren en een complete krant maken. Helaas is dat niet terug te zien in de oplage. Die daalde tussen 2008 en 2010 met gemiddeld 2 procent, in 2011 met 3 procent, in 2012 met 4 procent en in 2013 met 6 procent. In het eerste kwartaal van 2014 loopt de oplage zelfs met 7 procent terug ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2013.
Een tweede zorgpunt is de digitale strategie. De 'Digital First' app is geen succes geworden, de nieuwe websites zien er fraai uit maar zullen nooit veel opleveren. Een werkend betaalmodel is nog niet ontwikkeld. De terugloop in print-inkomsten worden dus niet goedgemaakt door digitale diensten. Maar na de narigheid van Mecom (een reactie op Twitter: 'jullie hebben geen idee hoe erg Mecom was') zal ongeveer alles wat De Persgroep doet een verademing zijn.
