Nadat het Duitse voetbalelftal in Brazilië z’n eerste zege boekte, schreef de 18-jarige Jakob Reichmann uit Gremmendorf op Facebook: ‘Deutschland, Deutschland über alles!’
Dat heeft de jonge CDU-politicus geweten. Reichmann werd zo hevig aangevallen, dat de lokale CDU-chef zich geroepen voelde om de arme jongen te hulp te schieten. Reichmann kon niet weten dat de nazi’s de eerste strofe van het Duitse volkslied – die de jongeman op Facebook zette – ooit misbruikten, zei z’n CDU-baas, ‘want dat thema is in de geschiedenisles nog niet behandeld’. (Wat weer allerlei vragen opriep over de kwaliteit van het Duitse onderwijs, overigens.)
Party-Patriotismus
Het blijft tobben voor Duitsers die enthousiast zijn over die Mannschaft, het nationale elftal. Sinds het vrolijke WK in eigen land, het Sommermärchen (zomersprookje) van 2006, is het eindelijk ‘geoorloofd’ om met de vlag te zwaaien en de Duitse kleuren op je wang te schilderen. Maar het had heel wat voeten in de aarde voordat die uitingen van Party-Patriotismus algemeen werden geaccepteerd. Want tja, de oorlog.
En er is een grens: alles wat kan duiden op een verwijzing naar het nazisme en Duits superioriteitsdenken, is verdacht. Op linkse websites wordt lezers zelfs aangeraden om als een soort uiting van goed burgerschap Duitse vlaggetjes van auto’s af te halen en onder de ruitenwissers een briefje te leggen met de waarschuwing: ‘Vlaggen produceren nationalisme’.
Fandom
Nu zijn Duitsers gewend om spijkers op laag water te zoeken en overal een probleem van te maken, maar een kritische blik op het Duitse fandom is niet helemaal onterecht. Alleen al omdat zich onder de supporters van Bundesliga-clubs grote groepen rechts-radicalen bevinden, die veel invloed hebben op de tribunes.
Bij public viewings werden luidkeels apengeluiden gemaakt
Van de fans van het Duitse nationale elftal heeft een groot aantal de neiging om andere landenteams en hun supporters hartgrondig te beledigen, schrijft journalist Jan Rübel op Yahoo Nachrichten: ‘Het lukt ons maar niet om andere landen met repect te behandelen’.
Zwartgeschinkt
Zo werd de zwarte Italiaanse speler Mario Balotelli, die in 2012 op het EK met twee goals Duitsland naar huis schoot, op sociale media massaal voor ‘Scheiss Neger!’ uitgescholden. Bij public viewings werden luidkeels apengeluiden gemaakt als Balotelli aan de bal was. Tijdens het huidige WK stelde de wereldvoetbalbond FIFA een onderzoek in naar Duitse fans die bij de wedstrijd tussen Duitsland en Ghana met zwartgeschminkte gezichten op de tribune zaten – wat een soort Zwarte Pieten-discussie in Duitsland uitlokte. En toen de Spaanse wereldkampioen was uitgeschakeld, werd de ploeg in Duitse media genadeloos weggehoond – waar media in andere landen juist lofliederen publiceerden op een weergaloos Spaans tijdperk.
Bewondering
Het klopt dat het Duitsers zwaar valt om bewondering op te brengen voor andere naties, viel ook sociaal-psycholoog Dagmar Schwediwy op. Zij ondervroeg Duitse fans tijdens drie voetbal-toernooien. Haar bevindingen: Duitsers vinden het heel normaal om tijdens zo’n evenement andere volkeren en hun teams verrot te schelden. In een andere studie concluderen de onderzoekers: ‘De veronderstelling dat het bij het Duitse party-patriotisme gaat om een nieuwe, open, tolerante vorm van identificatie met het eigen land, wordt niet bevestigd’.
Sukkels
Juist niet: die uitingen van patriotisme richten zich expliciet tegen de supporters van andere landenteams. Dat zijn sukkels en losers en op z'n slechtst dus 'apen'. Dan is het ook geen wonder, constateert journalist Rübel, dat in Duitsland wonende buitenlanders bijna nooit de Mannschaft steunen. ‘Des te langer zij hier leven, des te sterker verlangen zij naar een Duitse nederlaag,’ constateert hij meewarig.
Supporters van andere landenteams zijn sukkels en losers en op z'n slechtst 'apen'
Nazi's
Hoezeer Duitsers verstrikt kunnen raken in hun ingewikkelde emoties rondom volk, vaderland en geschiedenis laat de linkse website Netz gegen Nazi’s zien. Hier worden supporters ‘voorgelicht’ over hoe zij zich hebben te gedragen. Aanstaande vrijdagavond bijvoorbeeld, als Duitsland het in de kwartfinale opneemt tegen Frankrijk. De Fransen voor 'knoflookvreters' uitmaken? Dat kan niet. En de Hitler-groet brengen – want je weet maar nooit met al die neo-nazi's in het fandom – dat kan al helemaal niet. Zeggen ‘Mijn ploeg is beter dan de jouwe’ is ook fout. Het moet zijn: ‘Mijn ploeg is super!’. Punt.
