De internationale Open Society Foundation deed onderzoek in de laatste blanke arbeidersbuurt van Amsterdam: Tuindorp. En wat blijkt deze week, die houden niet zo van couscous en nieuwe buren. Men werkt in de bouw, heeft een busje voor deur staan en woont in een sociale huurwoning. ‘Het liefst houden we dat zo’, vertelt Manuelo Hoogzand. ‘We zitten niet zo op vreemdelingen te wachten. Ons kent ons, niets mis mee, toch?’ Hij betreurt vooral dat voorzieningen als de voetbalvereniging, het jeugdhonk en de speeltuinbeheerder verdwijnen. Andere, nieuwere buurten in Noord worden voorgetrokken volgens cementspecialist Hoogzand.
Apies kijken
Hoe vindt hij al die theaterbezoekers die nu door de wijk lopen, iPad in de hand, ter gelegenheid van de voorstelling Tuindorp Variaties? ‘Als het maar geen apies kijken wordt. Wij hebben niets te verbergen, iedereen is welkom. Hier in Tuindorp vind je de mooiste WK-straatjes, strak oranje. Mooi toch. En die yuppen rotten na een uur toch weer op, dus wat maakt het uit?’ Die dame in het pierenbadje vond hij wel vreemd, maar ‘als de kinderen er geen last van hebben, maakt het me niet uit.’
Naakt, naakt
Mooi, want de Tuindorp Variaties gaan nog tot en met zondag door. Over het IJ festival heeft een naam te verliezen als het om locatietheater gaat. In samenwerking met het Grachtenfestival spelen bij Tuindorp Variaties jonge musici en acteurs op diverse plekken in de arbeidersbuurt. In een leegstaande woning zit ‘een jonge arbeidersvrouw uit 1924’ voor zich uit te staren, koffiemolen en aardappelschilmes in de aanslag. Ze spreekt niet, dat doet een zangeres voor haar met Schubertiaanse gezangen. Na een kwartier moet het gezelschap door naar het pierenbad, waar een actrice door het water stapt, terwijl een pianist (ook in het water) voor een soundtrack zorgt. Het levert de meeste interactie met de buurt op. Stoere jongetjes proberen de aandacht af te leiden (‘naakt, naakt’, scanderen ze) terwijl jonge moeders met wandelwagen nonchalant passeren.
Onderweg zorgen de iPads voor een wisselende soundscape, met lachende kinderen, WK-gejuich en een Polygoon verhaal over een overstroming. Direct aansluitend vertellen een rapper en een dichter over de dijkdoorbraak van 1960 in Tuindorp. We sluiten af in een kerk, waar een DWDD-band herinneringen aan hun asociale jeugd ophaalt.
Zingende schommel
Het rare van Tuindorp Variaties is dat je door de buurt kuiert, zonder de buurt te zien. De minivoorstellingen hadden ook gewoon in een theater gekund in hartje Amsterdam. Desondanks is het – juist in deze WK-tijd – erg leuk om door deze bekende en beruchte wijk te lopen, waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan. De wandelstukken tussen de voorstellingen door zijn nog het leukst. Na afloop uitrusten op een zingende schommel op het Over het IJ-terrein bij de NDSM-werf. En dan door naar De Onzichtbare Man van Orkater en fotograaf Michiel Voet, of naar De Club 3.0, waar je alle frustraties van je af kunt slaan in deze interactieve ode aan Fightclub.
