Cláudio, die in zijn kraam op de Ver-o-Peso-markt in Belém traditionele medicijnen verkoopt, wilde niet voor de camera lachen. Uitgebreid over zijn koopwaar vertellen wilde hij gelukkig wel.
Brazilianen zweren bij huismiddeltjes. Vooral traditionele medicijnen uit het Amazonegebied zijn in trek – wat ook niet zo gek is als je bedenkt dat er wereldwijd geen regio is waarvan de internationale farmaceutische industrie hogere verwachtingen koestert.
Zodra ik bij zijn stalletje stil bleef staan probeerde Cláudio catuaba aan me te slijten, een boombast die in de volksmond ‘Viagra der Armen’ heet. Dat had ik niet nodig, zei ik. ‘Nóg niet,’ antwoordde Cláudio. Van catuaba kun je thee brouwen, maar ook een alcoholische drank. Daarvan kreeg ik in de deelstaat Maranhão ooit twee borrelglaasjes aangeboden – genoeg om me een psychedelische trip van een dag of twee te bezorgen en me een gezond respect in te boezemen voor de geheimzinnige krachten van het Braziliaanse plantenrijk.
Ondertussen trok de pot met het lila deksel (in de rechterbovenhoek van de foto) mijn aandacht. Daarop prijkte namelijk een etiket met de alarmerende tekst ‘Jiboia’, oftewel ‘Boa Constrictor’. Op mijn verzoek deed Cláudio de pot open en jawel, temidden van onbestemd bladgroen dobberde daar een ondermaatse (en gelukkig dode) slang in kleurloze olie. ‘Goed tegen jicht,’ volgens Cláudio. Gelukkig bleek ik dit huismiddeltje ook niet nodig te hebben.
Het is soms moeilijk te zeggen waar traditionele geneeskunst ophoudt en toverij begint: zo verkoopt Cláudio brouwsels met welluidende namen als ‘Maakt de weg vrij’, ‘Klantentrekker’ en ‘Kom tot mij’. Uiteraard verkoopt hij ook het in de stad Belém beroemde tamaquaré-poeder, dat je door de koffie kunt mengen om van je partner een liefdesslaaf te maken.
Of het werkt kan ik niet bevestigen: ik heb het niet gekocht. Niet vanwege gebrek aan interesse, maar vanwege gebrek aan geld: inheemse geneesmiddelen uit het Amazonegebied mogen dan alternatief zijn, goedkoop zijn ze niet. Maar over de copaíba-olie, een natuurlijk antibioticum dat Cláudio uiteindelijk aan me wist te slijten, ben ik zeer te spreken. Een theelepel is voldoende om een dreigende verkoudheid de deur te wijzen.
