Het gaat al een paar jaar bergafwaarts met Venezuela en sinds het overlijden van de illustere socialistische president Hugo Chávez gaat dat alleen maar sneller. Zijn politiek om te varen op de olie-inkomsten en honderden bedrijven te nationaliseren waar vervolgens de productie ongeveer van stil viel, plus de waarde van de munt de bolívar kunstmatig hoog te houden heeft desastreuze gevolgen gehad. Op de zwarte markt is de munt enorm gedevalueerd.
De schaarste waarvan men een paar jaar geleden toen Chávez al kanker had, begon te spreken heeft verontrustende vormen aangenomen. Dagelijks staan er honderden mensen voor de winkels in de rij om toiletpapier of luiers te bemachtigen of kip of rijst. Er zijn te weinig dollars om deze producten te importeren en dat is wel nodig omdat Venezuela buiten olie bitter weinig produceert. En dan is ook nog de olieprijs de afgelopen maanden ingezakt, waardoor het land nóg minder dollars binnenkrijgt. Een erger horrorscenario is niet denkbaar.
Vreemd genoeg wordt de positie van de Venezolaanse regering, die volstrekt niet weet hoe ze op deze problemen moet reageren, nog niet serieus bedreigd. Dat heeft er onder andere mee te maken dat de intern verdeelde oppositie geen vuist heeft weten te maken en de groeiende onvrede van de bevolking niet in meer steun voor haar zaak heeft weten te verzilveren.
Daarbij komt dat een paar van de meest toonaangevende oppositieleiders, Leopoldo López, en Antonio Ledezma, burgemeester van de hoofdstad Caracas, in de gevangenis zitten. Ze worden beschuldigd van aanzetten tot haat tegen de regering en in het geval van Ledezma ook nog eens betrokkenheid bij het plannen van de zoveelste verijdelde coup. Zoals het een autoritaire regering betaamt, verijdelt de regering van president Maduro vrijwel maandelijks een coup, die geïnstigeerd is door – wie anders dan – de duivel, de imperialistische Verenigde Staten.
De oude Fidel schrijft
En zo zijn we terug bij president Obama. Hij heeft met zijn vermetele stap Maduro het argument in handen gegeven om nog meer dan anders de Amerikanen ervan te beschuldigen dat ze uit zijn op de val van de Venezolaanse regering en uit zijn op een invasie van het land. Zoals ze dat eerder in het Panama van president Noriega hebben gedaan.
Maduro kreeg meteen bijval van de Cubanen, die – heel pikant – juist met de Amerikanen in gesprek zijn om de betrekkingen te normaliseren. Terstond werd teruggeschakeld naar de anti-imperialistische versnelling en zelfs de oude Fidel Castro, waarvan we bijna nooit meer iets vernemen en die dan ook van tijd tot tijd weer eens dood wordt verklaard, klom in de pen om president Nicolás Maduro te feliciteren met zijn ronkende anti-Amerikaanse toespraak. Yankees Go Home!
Het pijnlijke van de hele geschiedenis is dat er in Latijns Amerika tot frustratie van de Venezolaanse oppositie bijna geen kritiek wordt geleverd op het optreden van de Venezolaanse regering. Die gaat anders toch wel behoorlijk over de schreef. Ze zet demonstranten en kritische twitteraars gevangen en martelt deze ook in bepaalde gevallen volgens mensenrechtenorganisaties. Ze heeft de rechterlijke macht en de kiesraad in haar zak. De hoofdofficier van justitie Luisa Ortega lijkt wel een woordvoerster van de regering in plaats van een onafhankelijk functionaris. De helft van de regering bestaat uit militairen. Een van de zeven door Obama gesanctioneerde functionarissen, het hoofd van de inlichtingendienst SEBIN, werd prompt tot minister van binnenlandse zaken en justitie benoemd. Er wordt overduidelijk niet gemaald om kwaliteit, er wordt gekeken naar hoe de Amerikanen kunnen worden getergd.
Internationale journalistenorganisaties spreken hun zorgen uit over het muilkorven van de pers. Enkele van de meest spraakmakende kritische media, zoals het televisiestation Globovisión, zijn opgekocht door aanhangers van de regering of vriendjes daarvan.
Onsterfelijk belachelijk
En toch heeft de regio haar mond gehouden. De voorzitter van de Unie van Zuid-Amerikaanse Staten UNASUR, de Colombiaanse ex-president Ernesto Samper, bestond het zelfs te zeggen dat in Venezuela scheiding van de machten bestaat en dat er gewaakt moet worden voor destabiliserende krachten. Met deze steun aan de regering heeft hij zich in de ogen van velen onsterfelijk belachelijk gemaakt.
De enigen in de regio die iets hebben gezegd, zijn een handje vol ex-presidenten van Brazilië, Costa Rica, Peru en Mexico. Het meest voor de hand liggend is dat de Venezolaanse regering al deze kritische opmerkingen naast zich neerlegt, zoals ze ook heeft gedaan met rapporten van bijvoorbeeld Amnesty International of Human Rights Watch.
Voor deze houding van Maduro heeft Obama nu ook extra munitie gegeven. Hij was zo hoopvol begonnen met de opening met de Cubanen in december 2014. Veel te lang hadden de Verenigde Staten zich nauwelijks om Latijns Amerika, hun zuiderburen tenslotte, bekommerd. De prioriteiten lagen in het middenoosten en Rusland. Intussen hebben de Chinezen het door de Amerikanen achtergelaten hiaat slim opgevuld en ook president Poetin van Rusland is een graag geziene gast in met name de linkse Latijns Amerikaanse landen.
Hakken in het zand
De enige manier voor de Amerikanen om weer meer greep op het continent te krijgen is door vriendjes te blijven of worden met de landen in de regio en dat geldt nog meer voor de linkse regeringen – Brazilië, Bolivia, Chili, Argentinië, Uruguay, Ecuador, Venezuela en Cuba – dan die van rechts. Met de eenmansactie die Obama nu heeft uitgevoerd heeft hij de Latino’s weer met de hakken in het zand gekregen, met de o zo vertrouwde anti-Amerikaanse kretologie die daarbij hoort. Jammer.
Dat de Amerikanen niet met de handen over elkaar willen blijven zitten is begrijpelijk. Er is in Venezuela net zo veel mis als, zeg, in Rusland. Daar is de internationale gemeenschap ook in actie gekomen met sancties.
Het toonaangevende antiregeringsblog Caracas Chronicles wees erop dat Venezuela weliswaar geen directe bedreiging voor de Amerikaanse veiligheid betekent op dit moment, maar dat het een potentiële bedreiging vormt voor de toekomst: door landen als Rusland te steunen of zelfs Noord-Korea, door groeperingen in het middenoosten te steunen die het westen een doorn in het oog zijn.
Volgens Caracas Chronicles is het sancioneren van individuele functionarissen effectief. Er zullen fricties ontstaan binnen de regering, de getroffen funactionarissen zullen niet meer zo overtuigd zijn van hun handelen als dat zulke repercussies heeft.
De toekomst zal uitwijzen of dat waar is. Voorlopig lijkt Maduro, die ook nog parlementaire toestemming heeft gekregen om per decreet te regeren met het oog op het imperialistische gevaar uit het noorden, ijzersterk in het zadel te zitten. In oppositionele kringen wordt gevreesd dat een van zijn eerste maatregelen is het opschorten van de parlementaire verkiezingen eind dit jaar. Net nu de oppositie hoopt een parlementaire meerderheid te halen.
