Ze zijn Vladimir Poetins troetel-macho’s op een Harley Davidson: de Nachtwolven. Sinds eind jaren ‘80 van de vorige eeuw rijdt de Russische motorgang door Moskou. Hun leider, de woest uitziende Aleksandr 'Sasja' Zaldostanov (52), heeft als alias Chiroerg (‘De Chirurg’). Hij lijkt met z’n reuzenverschijning, zijn armen als boomstammen, zijn baard en lange haren op een personage in een van de Conan the Barbarian films. Sommigen zien in de man, die Stalin en Poetin vereert, die het liberale Westen naar eigen zeggen veracht en trouw is aan de Russische orthodoxie, een 'Oer-Rus'.
Heavy metal
Als Vladimir Poetin, de Russische president, tijd heeft, rijdt hij graag een eindje met de Wolven op: naast Chiroerg aan de kop van de stoet, in zwart leren jack en vingerloze handschoenen op een Trike, een driewieler. Begeleid door vlagvertoon en heavy metal. Poetin liet zijn toenmalige Oekraïense ambtgenoot Viktor Janoekovitsj, de president die in februari vorig jaar onder druk van de oppositionele Majdan Kiev moest ontvluchten, ooit een paar uur wachten. Hij wilde eerst nog wat rondjes draaien met z’n getatoeërde motorvrienden.
Bloot torso
Fotografen krijgen geen genoeg van die Max Max-scenes en redacties plaatsen de stoere beelden graag naast foto’s van Barack Obama, in polo en op gympies samen met z’n gezin op de fiets, met een helm op in het vakantieoord voor de zwarte elite: Martha’s Vineyard. De boodschap is duidelijk: we zien hier een Leider naast een nerd. Poetin draagt nooit een helm – ja, alleen wanneer hij in een gevechtsvliegtuig meevliegt – we zien de gescheiden president ook nooit met zijn gezin, en als hij in de natuur verblijft, schiet hij met ontbloot torso op beren in Siberië, of hij vist op reuzenvissen in een kolkende rivier. Poetin is, kortom, een moezjik, een echte ‘kerel’, evenals die Nachtwolven.
Die Notsjnye Volki willen nu in het spoor van het Rode Leger optrekken naar Berlijn om daar de overwinning te vieren op Hitler-Duitsland. Over dat voornemen is buiten Rusland veel ophef ontstaan.
Sexton
Net als in Tsjechië en Polen – dat een bijzonder ingewikkelde relatie onderhoudt met het Kremlin en de grenzen voor Chiroerg c.s. wil sluiten – zijn maar weinig Duitsers ingenomen met het vooruitzicht van een Russische motorbende, in konvooi flanerend over de Autobahn. Dat Chiroerg een persoonlijke vriend is van Poetin, daarvan zijn de Duitse autoriteiten niet echt onder de indruk. Zij kondigden aan de Nachtwolven geen visa te geven om zo hun motor-optocht te frustreren.
En dat terwijl Chiroerg goede herinneringen heeft aan Duitsland en met name aan Berlijn. Hij bracht er in de jaren ’80, toen hij was getrouwd met een Duitse – nog voor de val van de Muur – enkele jaren door in de punk-scene, leefde in een kraakpand en werkte er ondermeer als Türsteher, portier, van de legendarische nachtclub Sexton aan de Winterfeldtplatz, waar ook Lars van Metallica en Lemmy van Motörhead hun gealcoholiseerde en doorrookte nachten doorbrachten. Duitse media doken verhalen op uit die tijd en vonden foto’s waarop de latere motorheld er uitziet als een soort grijnzende Sandokan, met hoog getoupeerd haar en in camouflagebroek. Sexton, zo noemde Chiroerg later zijn eerste rockerclub in Moskou dat het hoofdkwartier van de Nachtwolven werd.
Auschwitz
Volgens de motorclub is de geplande Nightwolves-on-tour show, onder de slogan ‘Naar Berlijn!’, een eerbetoon aan het lijden van de Sovjet-soldaten en –burgers tijdens de Tweede Wereldoorlog. De 6000 kilometer lange tocht voert door Rusland, Wit-Rusland, Polen – met een bezoek aan het vernietigingskamp Auschwitz, waar ook veel Sovjet-soldaten werden vermoord – Brno, Praag, Bratislava, Wenen en München, om te eindigen in de Duitse hoofdstad. De start is gepland voor 26 april, de dag dat de omsingeling van Berlijn begon. Op 9 mei willen de wolven bloemen leggen bij het Sowjetisches Ehrenmal – het monument voor de gevallen Sovjet-soldaten – in het Treptower Park in voormalig Oost-Berlijn.
'Bikeri'
Aan het einde van de jaren ’80, toen de Sovjet-Unie nog bestond en Michail Gorbatsjov president was, baarden de Nachtwolven voor het eerst opzien. Chiroerg, zoon van een Oekraïense moeder en een Russische vader, was teruggekeerd uit Berlijn. Hij had zijn motorbende opgericht, die aanvankelijk onderdeel was van de toenmalige tegencultuur, waartoe ook rockmuzikanten en kunstenaars behoorden. Die verzetten zich tegen de hegemonie van de Communistische Partij en tegen de overblijfselen van het Sovjet-denken. Net als punk en new wave en Andy Warhol en graffiti symboliseerden de nachtelijke tochten van de Wolven door Moskou een nieuw gevoel van individuele vrijheid. Die Russische ‘bikeri’ reden aanvankelijk niet op Harley’s en BMW’s, maar op Tsjechische motoren en walmende Oerals en Dneprs van typische Sovjet-makelij: die dingen doen het vaak niet, maar als ze rijden dan gaat het ook op wodka. Ook wat dat betreft zijn de tijden veranderd: niet alleen beschikken de Nachtwolven over het nieuwste materiaal, ze vertegenwoordigen niet langer de oppositie, maar de macht.
'Schijnt aan Amerika'
Chiroerg, die als arts is opgeleid en werkte bij de eerste ongevallen-hulp in Moskou, dreef steeds verder af naar het ultra-nationalistische kamp. Hij laat zijn mannen tegenwoordig als een soort stoottroepen van Vladimir Poetin optreden. Ze waren op de Krim, ten tijde van de annexatie, zwaaiend met de Russische driekleur. Ze traden er zelfs op in een martiale show, waarin alle Russische sentimenten en frustraties en fantasieën over de Krim, Oekraïne, het Westen en vooral ‘de vijand’ Amerika werden uitvergroot. ‘Schijt aan Amerika!’ zei Chiroerg tegen Duitse journalisten. ‘Amerikanen moeten dimmen. Hun democratie is niets meer dan een stel holle frasen en heeft meer kwaad veroorzaakt in de wereld dan het communisme.’
Anti-Majdan
De Nachtwolven doken op bij de rebellen in Oost-Oekraïne, waar één van hen wegens steun aan de pro-Russen tegen het ‘pseudo-democratische huurlingen-regime in Kiev’ werd gearresteerd. En overal waar ze samenkomen, zingen ze de lof van Poetin, Rusland, de Slavische broederschap en de orthodoxe kerk. Ze zijn tegen het Westen ‘dat Rusland wil vernietigen’, tegen homoseksuelen, tegen ‘democraten’. ‘Patriotten’, noemen ze zich. Chiroergs uitspraak ‘Waar wij komen, daar is Rusland’ doet in de buurlanden bij velen de haren te berge rijzen. Onder de noemer ‘anti-Majdan’ hebben ze de strijd aangebonden tegen de oppositie. ‘We zijn bereid om als strijders te sterven’, heet het op de wolven-website. Met 40.000 aanhangers trokken ze door het centrum van Moskou, als een levend ‘cordon voor onze president Poetin’, tegen de geest van de Majdan.
Onderscheiding
De Nachtwolven tellen zo’n 5000 leden. De club heeft chapters in landen als Roemenië, Macedonië, Servië en Estland. Ook in het Oost-Duitse Thüringen was er een Nachtwolven-afdeling. Maar die hield het na een paar jaar voor gezien. ‘We moesten de hele tijd naar Rusland om aan een of andere herdenking deel te nemen,’ zei een van de Duitse wolven. ‘Daar hadden we geen zin meer in.’
Of de Nachtwolven daadwerkelijk Berlijn zullen bereiken is maar de vraag. Chiroerg, die door Poetin is onderscheiden wegens zijn ‘verdiensten voor de jeugd’, heeft aangekondigd zich niet door douaniers te laten weerhouden. ‘En als we in Berlijn niet in colonne mogen rijden, dan gaat ieder voor zich wel naar het monument in Treptow.’
