Vind je dat jullie nieuwe live CD ‘Hotel Europa’ een opvolger van de live cd URK uit 1989 is?
'Veel NITS-liefhebbers hadden behoefte aan een nieuwe live plaat. Dat begrijp ik ook wel. We zijn een paar keer begonnen aan het maken van een live plaat, maar te weinig tijd of de wens om liever iets nieuws te maken zorgde voor vertraging.'
Heeft het uitstel ook te maken dat jullie als band liever niet terug willen kijken, maar liever vooruit?
'Eigenlijk wel. In 2014, toen we ons 40-jarige jubileum vierde, hebben we bewust gekozen om te kijken naar wat we hebben gedaan. We wilden vieren dat we ons mooie oeuvre hebben. NITS is ook terug gegaan naar plekken – als ze nog bestonden- waar we onze eerste platen speelden, zoals de kleine zaal van Paradiso. We hebben een aantal nummers opnieuw moeten instuderen, omdat we de meeste heel zelden of nooit meer hadden gespeeld. We hebben nog nooit zo hard gerepeteerd (lacht). Alle nummers bleken nog op de goede toonhoogte te staan, een aantal waren inmiddels wat ‘mechanisch’ geworden, doordat ze gemaakt zijn met drummachines in de tijd van 1979 en 1981 toen onze lp’s ‘Tent’ en ‘New Flat’ verschenen. De hoekerige popmuziek was echt de kleuring van die twee lp’s. Kraftwerk was destijds een grote inspiratiebron. Hierna is de evolutie van onze muziek heel natuurlijk gegaan, waarbij de lp ‘OMSK’ uit 1983 nu een punt markeert waarbij afstapten van het hele strenge. We kozen ervoor om uit onze veilige omgeving te stappen. NITS begon ook te reizen en te touren.'
Werken jullie aan een nieuwe studioplaat?
'Dat is nog niet duidelijk.'
We bespreken op dit moment een samenwerking, in 2016, met het Scapino Ballet
Wat zijn de plannen voor 2015 en 2016?
'We bespreken op dit moment een samenwerking met het Scapino Ballet, voor een groot project in 2016. Ed Wubbe, de artistiek leider van het Scapino Ballet is een groot NITS-fan. Hij wil graag met onze bestaande muziek een grote voorstelling maken. Wij gaan hiervoor ook nieuwe nummers schrijven, die via deze nieuwe weg, op een nieuwe NITS plaat zullen belanden. De voorstelling zal worden gespeeld in Amsterdam en Rotterdam en zal in een circusopstelling zijn. Voor Ed Wubbe is ‘Hotel Europa’ een inspiratiebron bij het maken van balletten. NITS zal tijdens dit project live spelen. Het wordt echt een gezamenlijk project.'
Wat is de invloed van het reizen, naar bijvoorbeeld Tampere in Finland, Parijs en Boedapest, op jullie muziek geweest? ‘Hotel Europa’ is een soort verslag van al deze reizen.
'Voor een belangrijk gedeelte heeft het mijn teksten beïnvloed. Ik vind, als reiziger, veel dingen die ik als schrijver gebruik. Ook als individu Henk Hofstede reis ik bijvoorbeeld naar Parijs, maar het spelen in Parijs geeft een ander gevoel. Het voelt alsof ik dan meer bij de stad hoor, omdat ik er ’s avonds speel.'
Is er een verschil in inspiratie bij het liedjes maken tussen de zuidelijke- en noordelijke landen?
'Ik heb het altijd heel bijzonder gevonden dat onze muziek op uitersten zoals Thessaloniki, Budapest, Athene en Tampere een plek heeft gekregen en dat mensen daar komen om te luisteren. In onze muziek zit zowel de geslotenheid van Finnen, maar ook het melancholieke en feestelijke van de Grieken. Beiden vinden daar iets in.'
Is dat een verklaring van het succes van NITS in Europa?
'Ja, dat denk ik wel. We zijn als NITS in staat gebleken om met onze muziek te gaan reizen; letterlijk en figuurlijk. Dit heeft ons als band veranderd.'
Paradiso is vanaf het begin steeds weer de plek waarnaar we terugkeren
Jullie zijn een van de weinige Nederlandse popband die zo in Europa touren.
'Ja. En dat is jammer. Ik wijt dit ook aan het cultuur- en popbeleid in Nederland. Het is lastig om het popavontuur in Nederland te verplaatsen naar het buitenland. In Frankrijk, Zweden en Denemarken is het popklimaat veel meer gericht om naar buiten te gaan.'
Amsterdam is jullie thuishaven. Geldt dat ook voor andere steden, waar NITS veel hebben gespeeld?
'Ja. Dat geldt voor Finland, Frankrijk en Duitsland. Daar hebben we heel veel gespeeld. In mei keren we terug naar het Savoy Theater in Helsinki. Dat geeft hetzelfde prettige ‘terugkomen gevoel’ als spelen in onze Nederlandse thuishavens zoals De Kleine Komedie, De Melkweg en Paradiso.'
Er staan 13 live tracks op ‘Hotel Europa’ die in Nederland zijn opgenomen. Vijf hiervan zijn live tracks die in Paradiso opgenomen zijn.
'Paradiso is vanaf het begin steeds weer de plek waarnaar we terugkeren. Wij hebben er veel gespeeld en dus ook veel opgenomen. Paradiso is vanaf 1974 altijd een soort proeftuin voor NITS geweest. Vaak hebben we daar de eerste dingen geprobeerd, nadat onze plaat was verschenen.'
Toch is er nooit een live cd uitgebracht met alleen maar concerten die in Paradiso zijn opgenomen. Zijn daar plannen voor?
'Nee, er is wel al een DVD uitgebracht met Paradiso concerten. Het is (te) tijdrovend om een selectie van nummers te maken voor een live cd van Paradiso.'
Ook concerten opgenomen in Ancienne Belgique (AB) in Brussel, La Cigalle in Parijs en andere zalen staan prominent op ‘Hotel Europa’. Zijn dat ook plekken die net als Paradiso voelen als thuishaven?
'Ja! We wilden heel graag deze bepaalde plekken, waar we veel hebben gespeeld, op deze cd zetten. ‘Hotel Europa’ gaat hier ook over. Daar hebben we gespeeld, die optredens zijn herinneringen geworden.'
Engeland is wel heel erg lastig, je wordt er niet met open armen ontvangen
Ik mis Engeland in de lijst van landen en optredens op de cd. Waarom is NITS nooit, zoals in de rest van Europa, in Engeland doorgebroken?
'We hebben een paar keer in Londen en op Engelse festivals gespeeld. Er is altijd wel belangstelling geweest vanuit Engeland en we hebben goede relaties met sommige Engelse festivals. Maar niet met de industrie. Ik weet ook niet waarom Engeland nooit echt succesvol is geweest. Een paar Belgische bands hebben wat meer kansen gekregen in Engeland. Engeland is wel heel erg lastig, je wordt er niet met open armen ontvangen. Sterker nog: juist helemaal niet. Er zijn wel kansen, maar dan moet je helemaal in de kelder beginnen. Maar hebben we helemaal geen zin in. Ons werkterrein lag en ligt vooral op het Europese continent, met uitstapjes naar Amerika en Canada.'
Vind je het muzikaal niet jammer dat Engeland niet is gelukt?
'Ook dat zelfs niet, hoewel de Engelse muziek mijn belangrijkste roots zijn. Belangrijker nog dan Amerika.'
Is Canada nog een land waar je ambities liggen? Eerder speelden NITS daar al.
'Ja. Ik zou het leuk vinden om daar weer terug te keren. In 2006 hebben we daar voor het laatste gespeeld in Quebec, Montréal en Winnipeg. Er zijn altijd plannen voor Canada, maar het moet passen in onze tourschema. NITS heeft een band met Canada, meer met Amerika denk ik.'
Noem eens een paar popnamen uit Engeland die je nog steeds beïnvloeden?
'Altijd The Beatles. In mijn en onze muziek zitten altijd verwijzingen naar John, Paul, George en Ringo. Ik vind dat je als band af en toe best mag kopiëren. We hebben als NITS veel Beatles nummers gespeeld, als eerbetoon en oefening. Net zoals een schilder af en toe een stilleven moet naschilderen.'
In mijn en onze muziek zitten altijd verwijzingen naar The Beatles
The Beatles zijn een rode draad?
'Ja, in mijn leven. Daar kom je nooit meer van af en niks meer aan te doen (lacht).'
Zijn NITS meer een liveband dan een platenband geweest?
'Nee, ik denk van niet. We zijn juist een platen- en opnameband. We houden juist van de studio en hebben daarom onze oefenruimte De Werf (in Amsterdam) in al die jaren omgetoverd van een kaal oefenhok tot een totaal laboratorium.'
Wat gebeurt er met nummers, die eerst op een plaat staan en later live worden gespeeld?
'Er zit vaak een ander soort dynamiek en vrijheid in. Dat heeft bijvoorbeeld te maken met de spanning van een optreden. Een publiek zorgt dat je een andere nummer speelt. Een opname in een studio is maar één moment. Dingen die dan te veel of te weinig zijn corrigeren we met z’n drieën, op het podium, al spelend op een hele natuurlijke manier. De nieuwe cd is hiervan een goed voorbeeld. Mensen die ons live niet zo goed kennen en die ‘Hotel Europa’ dan horen leren onze platen beter kennen. Het voelt vaak dat liedjes nadat ze live zijn gespeeld en opgenomen een heel ander bestaan en sfeer hebben gekregen. Maar er zijn ook nummers die niet geschikt of te complex zijn om live te spelen. Hoewel ik denk dat we, als we willen, alles live kunnen spelen. We vinden wel een vorm…'
Hoe is de, misschien onmogelijke, selectie gegaan voor de 31 live nummers op ‘Hotel Europa’?
'Dat is een lang proces van jaren geweest. We hebben altijd alle live concerten opgenomen. Vaak is materiaal, na verloop van jaren, niet meer bruikbaar omdat de originele geluidsdragers niet meer goed zijn. Buitenlandse radiostation, in Duitsland en Frankrijk, hebben ons vaak opnames geschonken van live optredens.'
Er staan ook een opname op ‘Hotel Europa’ van het vermaarde KRO radioprogramma ‘Leidsekade Live’ (CD2 track 8 ‘Ting’ opgenomen in 1992).
'In Leidsekade Live hebben we, elke keer wanneer een nieuwe plaat verscheen, bijna meteen live sessies gedaan. De nummers waren nog vers en net uit De Werf. Leidsekade live heeft voor ons veel betekend, wij konden daar altijd 6 of 7 nummers live spelen.'
‘Dutch Mountains’ heeft voor ons als band heel veel effect gehad in Europa
Is ‘Hotel Europa’ jullie ode aan de Europese muziek?
'Dat gaat misschien een beetje te ver. Ik weet niet precies wat Europese muziek is. Is dat hele klassieke muziek, Chopin, muziek van Kurt Weill, Jacques Brel, Kraftwerk of Stromae? Zij zijn allemaal typische uitingen van Europese muziek in de Europese traditie. Het is allemaal muziek die ik, als Europeaan, tegenkwam. Als muzikant kom ik ook in Berlijn, Parijs en andere plekken in Europa. Het is daarom niet zo gek dat ik ‘Adieu Sweet Bahnhoff’ hebt geschreven en nummers ontstaan door Tampere of andere plekken waar we als NITS hebben gespeeld.'
Hebben jullie de Europese muziek veranderd? NITS heeft veel muzikale voetsporen achtergelaten.
'Ik denk dat er weinig bandjes zijn die willen spelen zoals wij. Een verklaring hiervoor is dat onze oeuvre misschien te grillig, te complex en niet binnen een bepaald stramien is omdat als invloed te voelen.'
‘Hotel Europa’ wordt afgesloten met ‘Dutch Mountains’, opgenomen in the Gagarin Club in Athene (2012).
'Dit nummer was een hit in talloze landen en heeft voor ons als band heel veel effect gehad in Europa.'
Via de liedjes op ‘Hotel Europa’ zijn alle albums vertegenwoordigd die jullie tussen 1990-2014 hebben uitgebracht. Is dat bewust gedaan?
'Ja, dat was ons uitgangspunt bij het samenstellen van ‘Hotel Europa’. Ze vertellen allemaal een belangrijk gedeelte wat wij op dat moment wilden. Eigenlijk wilde ik drie cd’s uitbrengen, in plaats van de huidige twee. NITS fans hebben ons al lijstjes gestuurd van nummers die zij missen. Ook ik ‘mis’ een aantal tracks, maar van sommige nummers konden we – op dit moment- gewoon uiteindelijk niet de goede versie vinden. Een aantal unieke opnames bleken beschadigd en helaas niet bruikbaar.'
Komt er een vervolg van ‘Hotel Europa’?
'Dat is wel het plan, maar ik heb nog geen idee wanneer. Er ligt, in het archief, een dubbellaar met unieke nummers klaar om uit te brengen.'
Vertelt de cd ook de geschiedenis van NITS? Op de opnames van tracks die in 2001 gemaakt zijn in Metro, Athene speelde bijvoorbeeld Robert Jan niet mee.
'Dat was inderdaad ook een doel bij het samenstellen, maar de geschiedenis ontstond vanzelf bij het kiezen van nummers uit die periode. Er loopt op ‘Hotel Europa’ via de tracks, een tijdlijn, vanaf heden tot 1991, het jaar dat we de cd ‘Giant, Normal, Dwarf’ maakten. Je kunt inderdaad zeggen dat de cd een soort geschiedschrijving is van NITS. In de tijd dat we de platen ‘Alankomaat’ (1998) en ‘Wool’ (2000) maakten, zat Robert Jan niet in de band, maar speelden we onder andere met (achtergrond) zangeres Leona Philippo (in 2012 de winnaar van The Voice Of Holland) en het strijkkwartet Zapp! String Quartet. Wij waren destijds een hele andere band. Ook de sessies in De Lichtfrabriek in Haarlem in 2000 waren voor ons als speciaal. (Op ‘Hotel Europa’ staat op CD2 de track ‘Ivory Boy’ uit deze sessies).'
Is de cd Giant, Normal, Dwarf een keerpunt voor je als muzikant?
'Ja, maar ook in mijn leven is het keerpunt. De plaat is gemaakt na die ‘grote storm’ – het commerciële succes en het vele reizen- die wel hebben meegemaakt rond het verschijnen van ‘Dutch Mountains’. Die periode, rond 1989, hebben we beleefd in een razend tempo. Door de tourlijst, het maken van platen en videoclips holden we soms achter onszelf aan.'
Gelukkig heeft de platenmaatschappij nooit bepaald wat wij gingen doen
Welke vrijheid hadden jullie destijds zelf?
'Gelukkig heeft de platenmaatschappij nooit bepaald wat wij gingen doen. We hebben altijd de touwtjes in handen gehouden.'
NITS heeft nog steeds veel inspiratie.
'Jazeker. We zien nog steeds het avontuur en willen iets doen met de dingen die op ons afkomen. NITS is geen belegen instituut. We willen authentiek zijn en blijven.'
Op naar jullie 50-jarig bestaan.
'Dat zou me niks verbazen. Doordat er in de popmuziek geen wetten zijn ligt de wereld nog steeds voor ons open.'
De vinylversie van ‘Hotel Europa’ verschijnt in mei.
