De economie trekt aan, in de media blijft het behelpen. Zeker voor freelancers. Minder opdrachtgevers, lagere tarieven, en op steeds meer plekken verschijnen je artikelen zonder dat je daar zelf (behalve het artikel dan) wat van terug ziet. Freelancers, ook toppers, moeten daarom tegenwoordig meer doen dan alleen maar wachten op een telefoontje voor de volgende opdracht. De mogelijkheden zijn talloos, van copywriting tot workshops geven. Een relatief nieuwe mogelijkheid is: begin je eigen micro-uitgeverij. Of je eigen microkrant, als je liever journalist dan uitgever bent.
Dat kan via Reporters Online, tot voor kort bekend als TPO Magazine. Blendle/Cafeyn geldt als het platform dat de lezer van de toekomst aan het betaald digitaal lezen gaat krijgen. Maar het is ook een aardig eerste begin van een micro-uitgeverij. Freelancers kunnen los van hun opdrachtgevers artikelen in Blendle/Cafeyn publiceren, via ons. Bij Blendle/Cafeyns kleinere concurrenten Myjour en eLinea kunnen freelancers ook zelf een zogeheten ‘kanaal’ openen, in feite een microsite waarop je stukken te koop staan. Via Reporters Online verschijnen je stukken bij alledrie de kiosken, met een druk op de knop. Een maandelijkse selectie van onze best-of verschijnt bij Bliyoo. En vanaf vandaag kun je onze artikelen ook los op Reporters Online zelf kopen, met het Blendle/Cafeyn-account dat je (naar alle waarschijnlijkheid) toch al hebt.
Meer erover hier, en veeeeeel meer erover hier.
In sommige gevallen verkopen stukken in een online kiosk verrassend goed. Journalisten van Reporters Online verkopen er zo nu en dan een paar duizend, en anekdotisch bewijs leert dat de meeste stukken die freelancers via ons publiceren beter verkopen dan het gemiddelde artikel van een freelancer dat in een krant of tijdschrift is verschenen – we doen aanzienlijk meer aan marketing, vandaar.
Maar meer dan een begin voor een micro-uitgeverij is publiceren in een online kiosk niet. Want ook goed verkopende artikelen leveren niet al te veel op. Van de bruto opbrengst gaat nog heel wat af aan commissie, en er moet BTW worden afgedragen over de verkoop. De kiosken moeten dus nog zeker een jaar flink groeien voordat een hit echt wat gaat opleveren, om nog maar te zwijgen van artikelen die geen hit zijn.
Syndicaten
Maar je kunt meer doen met je (gepubliceerde) artikel. Reporters Online levert stukken aan zogeheten syndicatiediensten: Myjour Repub en Pressmarket. Uitgevers, in de zeer brede zin van dat woord, eigenlijk: iedereen die stukken wil publiceren – kunnen er artikelen kopen voor gebruik in eigen media. Daar zijn een paar voorwaarden aan verbonden, kopers mogen de inhoud bijvoorbeeld niet veranderen. Er zijn ook voorwaarden aan verbonden voor freelancers: je moet het auteursrecht hebben op de artikelen die via syndicatie worden verkocht.
Syndicatie is in feite wat (foto)persbureaus als het ANP en Hollandse Hoogte al jaren met fotografie doen: een eenmalige mogelijkheid om andermans werk te publiceren, zonder overdracht van auteursrecht en niet-exclusief. Kopers kunnen uitgevers zijn, maar ook bijvoorbeeld bedrijven die artikelen willen meenemen hun interne nieuwsvoorziening.
In de Angelsaksische wereld is syndicatie al decennia een bekend fenomeen, in Nederland is het dus net gestart en het is het vermoedelijk beste antwoord dat freelancers kunnen geven op de syndicatie van hun stukken door de Persgroep en anderen: wat uitgevers met stukken van freelancers kunnen zonder daarvoor te betalen, kunnen freelancers zelf ook – en dan wel betaald.
Doe-het-zelf fondsenwerving
Ook crowdfunding voor journalistieke projecten lijkt zo zoetjes aan van de grond te komen, en wordt daarmee interessant voor een micro-uitgeverij. Er zijn in het verleden al wel aanzetten geweest, via Nieuwspost zijn een paar projecten door het publiek gefinancierd en ook op de culturele crowdfundsite voordekunst.nl en op Kickstarter staan af en toe media-initiatieven. Maar pas met het live gaan van Yournalism komt er echt schot in. Yournalism richt zich specifiek op onderzoeksjournalistiek en heeft de eerste successen binnen. Vandaar dat Reporters Online af en toe crowdfunding voor deelnemende auteurs helpt organiseren, zie bijvoorbeeld hier.
Specials
Je eigen micro-uitgeverij beginnen is de beste manier om aan de buitenwereld, inclusief (potentiële) opdrachtgevers, te laten zien: dit zijn mijn specialismen, ik breng ze zelf aan de man en dan kan ik ook in jouw media doen. Goed voor je naamsbekendheid, en zo nu en dan komen er dit soort dingen uit voort. Of dit soort dingen.
Maar tenzij je heel bekend bent, levert het weinig geld op – heden is het maximum een paar duizend euro per jaar. Komt onder andere, simpelweg, doordat Nederland een klein land is. We gaan met Reporters Online de mogelijkheden verkennen om in het Engels te publiceren, zodat we een groter publiek kunnen bereiken. In de tussentijd kun je ook terecht op een site als Beacon.
En daarbij is het sowieso interessant om je online archief voor betalende lezers toegankelijk te maken – ook dat is mogelijk via Reporters Online. Publiceer oudere verhalen waar je de rechten van hebt, actualiseer die waar nodig, en breng ze onder de aandacht op momenten dat dat zin heeft. Veel reportages en interviews zijn tijdloos en kunnen jaren mee, met hoogstens wat bescheiden aanpassingen zo nu en dan. Daardoor kun je als freelancer lang plezier hebben van stukken die je ooit gemaakt hebt. Het is heel even werk om ze overal in de kiosken te krijgen, maar daarna hoef je ze alleen nog zo nu en dan via Twitter, Facebook, mail onder de aandacht te brengen.
Een micro-uitgeverij beginnen is een van de tien dingen die je kunt doen om als freelancer ook in de toekomst vooruit te kunnen. Ervan leven is, althans in Nederland, maar voor een paar journalisten weggelegd. Maar in combinatie met bijvoorbeeld crowdfunding en syndicatie – of een betaald Twitteraccount – ben je wel een stuk minder afhankelijk van uitgevers die meer willen en minder betalen. En via ons doe je overal aan mee – met een druk op de knop.
