PRETORIA – Zuid-Afrikanen die blootvoets over straat gaan. Mijn mond zakt open, als ik ze voor het eerst tegenkom. Op het Afrikaanse continent zie ik vaker iemand zonder schoenen maar dit zijn meestal arme mensen, dikwijls op het platteland. Bovendien zie je ze steeds minder. Dankzij de Chinezen zijn plastic slippers inmiddels spotgoedkoop, door stijging van welvaart kunnen meer Afrikanen schoeisel permitteren die het lopen op blote voeten veelal als teken van armoede zien en in sommige Afrikaanse landen, bijvoorbeeld Rwanda, is op blote voeten lopen zelfs bij wet verboden.
In Zuid-Afrika zijn het juist blanke, niet bepaald arme, Zuid-Afrikanen die graag blootvoets over straat gaan. Niet alleen in tuin of park. Ook midden in de stad, in het winkelcentrum of bij het tankstation. En ook nu, in de winter. Zo’n 3000 kilometer ten zuiden van de evenaar kent Zuid-Afrika het tegenovergestelde klimaat van Nederland. Hoewel ik nu geniet van de winterdagen in hoofdstad Pretoria – die met zon, strakblauwe lucht en 25 graden verdacht veel lijken op beeldschone Hollandse zomerdagen – kan de temperatuur in ochtend en avond gerust tot het vriespunt dalen. Ook dan zie je Afrikaners (afstammelingen van vanaf de 17de eeuw naar Zuid-Afrika vertrokken Nederlanders, Duitsers en Fransen) blootvoets rondwandelen.
‘Gatverdamme’, ontglipt mijn lippen als een blanke man een openbaar toilet op blote voeten uitkomt en ik mijn ogen niet van zijn pikzwarte voetzolen kan afhouden. Hoe krijg je die ooit nog schoon? Met mijn ultra gevoelige voeten snap ik bovendien niet waarom je zonder schoenen over vieze straten wilt lopen waar van alles in je voeten prikt.
‘Op blote voeten lopen is gezond want het prikkelt de zenuwen’, antwoordt desgevraagd een moeder terwijl haar blonde dochter op blote voeten over het schoolplein achter ons huppelt. Volgens een Zuid-Afrikaanse vriend lopen veel Afrikaners op blote voeten omdat ze in hun jeugd veel tijd in de velden rond de boerderij spenderen en dit het liefst blootvoets doen. Bovendien zouden Afrikaners zich op blote voeten ‘meer in contact voelen staan met de natuur’.
Mijn mond zakt opnieuw open als ik in een luxueus winkelcentrum in Pretoria een zwart jongetje op blote voeten zie rondrennen. Gekleed in uniform van een eliteschool en overduidelijk niet arm, heeft hij vermoedelijk het gebruik van zijn Afrikaner klasgenoten overgenomen. Als ik verderop meer zwarte kinderen in keurig schooluniform op blote voeten over de marmeren vloer van het winkelcentrum zie sjokken, begin ik te grinniken. Zou op blote voeten lopen een nieuwe status symbool voor zwarte Zuid-Afrikanen gaan worden?
2015 © CompassMedia
