Roeland Schweitzer en Willem Wansink richten zich met hun kersverse boek (Hashtag)Iedereenjournalist op ‘gebruikers van sociale media, journalisten en aspirant-journalisten’ zoals op de cover vermeld staat. Dat is inderdaad een bijzonder brede doelgroep. Op de achterzijde van het boek: ‘Iedereen speelt tegenwoordig ‘journalist’: het mobieltje is camera, toetsenbord, zoekmachine en archief in één’. In het boek van nog geen honderd pagina’s geven zij op compacte manier aan hoe ondanks alle disrupties de journalistiek toch bonafide kan blijven.
Actueel
Het onderwerp van het boek is uiterst actueel. Op 14 oktober zegt Pieter van den Blink in de NRC: De vlogger is de toekomst van de journalistiek. Quote: Het nieuwe licht komt van ontmoetingen tussen journalisten en niet-journalisten die beiden een even grote behoefte blijken te hebben om de wereld te vertellen wat de wereld moet weten over de wereld. Op 18 oktober verdedigt Merel Borger met groot succes een proefschrift onder de titel ‘Participatieve Journalistiek’, waarin zij aantoont dat er fundamentele veranderingen gaande zijn, maar dat wie die niet hoeven te vrezen.
Tegels
‘Tegels lichten’ vormt de basis van veel journalistieke wapenfeiten. In het boek wordt dan ook aandacht geschonken aan de Panamapapers, sjoemelsoftware, MH17 en het risico van het vak journalistiek (denk aan Jeroen Oerlemans). Wellicht weet de lezer dat er een prestigieuze prijs ‘De Tegel‘ is ingesteld om dit belang te benadrukken. Op de betreffende website deze toelichting. ‘De Tegel is een erkenning van en een eerbetoon aan journalisten die een bijdrage hebben geleverd aan de handhaving en verbetering van de kwaliteit van Nederlandstalige journalistieke nieuws-, verslaggeving-, achtergrond-, onderzoeks-, interview- en cameraproducties en een aanmoediging voor journalistieke talent’. Een hele mondvol.
Instroom
Het boek wil een onderbouwing te geven waarom journalistiek toch echt een vak blijft met eigen spelregels, waaronder kennis van de context en toepassen van hoor- en wederhoor. Diepgang, kwaliteit, communicatief vermogen en de kracht van selectie zijn belangrijk. Door krimpende budgetten en tijdsdruk wordt steeds meer geweld aangedaan aan deze uitgangspunten. Te vaak is er sprake van eenzijdige berichtgeving met nadruk op rellen, rampen, rotzooi (en sport) zoals de auteurs op pagina 50 toelichten. Veel succesvolle journalisten hebben hun basis in een andere discipline zoals geschiedenis, psychologie, maar ook natuurkunde, biologie of communicatiewetenschappen. Je zou wellicht kunnen stellen dat de journalistiek altijd al te maken heeft gehad met ‘instroom’ van buiten. Maar toegegeven, dat is wel wat anders als #iedereenjournalist.
