CAIRO – Met veel bombarie werd afgelopen zomer in Egypte een wet gelanceerd die het makkelijker zou moeten maken voor vrouwen om aangifte te doen van seksuele intimidatie. In de praktijk blijkt dat er helaas niks veranderd is.
Amira (26) gaat iedere dag met de bus naar haar werk. 'Er is meestal geen plaats om te zitten omdat het zo druk is', zegt ze. Op een avond is ze bijna thuis als een man die naast haar staat zijn hand in haar broek probeert te steken. 'Ik voelde vanachter iemand mijn shirt optillen en een hand tussen mijn broekriem stoppen.' Amira schopt stennis, trekt de man aan zijn overhemd de bus uit en sleept hem mee naar het dichtstbijzijnde politiebureau.
Daar wordt ze in eerste instantie uitgelachen. 'Ga toch naar huis, meisje, zeiden ze.' Als ze aan blijft dringen op aangifte volgen er bedreigingen. 'De agenten wisten wie mijn vader was, waar hij werkte en hoe zijn baas heet. Een van hen zei ‘je vader vindt het vast niet leuk om te horen dat zijn dochter een hoer is’. Ook stonden ze intimiderend dicht bij me en werd ik door iedereen in het gebouw met de ogen uitgekleed. Er werd naar me gefloten en smerige opmerkingen gefluisterd.'
99,3 procent van de vrouwen in Egypte zegt last te hebben van seksuele intimidatie. 51,6% van de Egyptische mannen geeft toe vrouwen lastig te vallen. Slechts 6,6% van de slachtoffers stapt naar de politie.
Drempel
'Wie in Egypte aangifte doet van seksuele intimidatie wordt twee keer vernederd: bij het eigenlijke misdrijf en daarna door de politieagenten op het bureau', legt vrouwenrechtenadvocaat Reda el-Danbouki uit. 'Dat creëert een drempel om aangifte te doen en dat is precies de bedoeling.'
De Amerikaanse Kate (32) was met een vriend op stap toen ze even uit de auto stapte om sigaretten te kopen. Om weer in de auto te kunnen stappen moest Kate langs een vrachtwagen die op de stoep geparkeerd stond. Tussen de open deur en de muur stond een man zichzelf te bevredigen met zijn broek op zijn knieën.
'Ik keek recht in zijn kruis. Hij had me vanaf de kiosk aan zien komen en stond me op te wachten met zijn zaakje in zijn hand. Het was walgelijk.' Kate rent verschrikt weg en springt bij haar vriend terug in de auto. De vrachtwagen scheurt weg. 'Ik was met stomheid geslagen' herinnert Kate zich. Haar vriend zet de achtervolging in en na een wilde rit weten ze de dader klem te rijden en mee naar het politiebureau te nemen om aangifte te doen.
'Ze begrepen eerst niet wat ik kwam doen', vertelt Kate. 'Vervolgens werd er een verklaring afgenomen terwijl de dader naast me zat, door een agent die de helft niet opschreef. Even later kwam de familie van de dader naar het bureau en die deden vervolgens aangifte tegen mijn vriend. Hij zou geld van ze gestolen hebben. Complete onzin, maar hij werd hierdoor wel gearresteerd en in de cel gegooid. Met zijn hand geboeid aan die van de dader. Hij heeft een nacht vastgezeten.'
Afgeblazen
Amira heeft haar aangifte uiteindelijk afgeblazen. 'Ik werd constant aan mijn hoofd gezeurd over die aangifte. Ik had nergens meer rust. Ik werd aangesproken door de caissières in de supermarkt, de concierge in het gebouw waar ik woon en mijn halve familie – inclusief vage achterneven en aangetrouwde tantes waar ik nog nooit van gehoord had – hing aan de telefoon. Ik kreeg Facebookberichten van wildvreemden. Iedereen vroeg of die aangifte nou ‘echt nodig’ was en of ik het niet ‘voor deze ene keer door de vingers kon zien’, vertelt ze verontwaardigd. 'Ik word bijna dagelijks lastig gevallen door mannen, dit is niet ‘deze ene keer’ dit is de duizendste keer!'
Maar toen zelfs Amira’s moeder zich begon af te vragen of ze de aanklacht toch niet beter kon laten vallen heeft ze haar vader naar het politiebureau gestuurd om de aangifte in te trekken. 'Ik kon niet meer, ik was helemaal op', verzucht ze.
Het kostte Kate een halve dag en een nacht op het politiebureau en in het kantoor van de openbaar aanklager, maar uiteindelijk is haar belager tot drie maanden cel veroordeeld. Voor haar standvastigheid heeft ze een hoge prijs moeten betalen: ze is verhuisd naar een appartement aan de andere kant van de stad.
Uitgescholden
'De dader kwam uit mijn wijk en mijn huis werd door iedereen die hem kende in de gaten gehouden. Zodra ik een voet buiten de deur zette werd dat rondgebeld en werd ik belaagd door een of meerdere personen uit zijn familie of vriendenkring. Soms werd ik botweg uitgescholden, soms werd er gesmeekt of ik de aangifte in kon trekken. Het leek me beter om te vertrekken voor de dader uit de gevangenis zou komen.'
Toch heeft ze geen spijt van haar aangifte. 'Ik zou het zo weer doen', klinkt het vastberaden. 'Wel zonder Egyptische man erbij', voegt ze daar aan toe. 'Ik vind het verschrikkelijk wat er met mijn vriend gebeurd is. Als hij niet de juiste contacten had gehad had hij voor maanden of misschien wel jaren de gevangenis in kunnen verdwijnen.'
'Egypte is een paternalistische maatschappij, waarin vrouwen worden genegeerd en gekleineerd', weet El-Danbouki. 'Er is een enorme cultuurverandering nodig voor dat zal veranderen.' Toch blijft hij optimistisch. 'Iedere aangifte vergroot het afschrikwekkende effect op toekomstige belagers en geeft een signaal af aan de hele maatschappij dat seksuele intimidatie niet normaal is.'
