‘Massaal aan de hormonen tijdens de overgang, met dank aan social media: ‘We slaan een beetje door’. Zo luidt de kop in het AD, en in de intro schrijft de krant: ‘Een groeiend aantal vrouwen eist een hormoonbehandeling om overgangsklachten te bezweren’.
Lekker zelf weten
Het lijkt de laatste weken meer een ‘hype’ om mondige vrouwen, die iets willen met hun eigen lijf, te framen als kwakzalvers of door kwakzalvers gebrainwasht. Zo werd onlangs in een artikel over vrouwen die – foei! – een bevalplan maken (en weer valt trouwens het woord hype) geschreven over Rens Kroes. Zij zegt dat een vrouw ‘moet kunnen bevallen hoe zij wil’. En zelf beviel Kroes met himalaya-lampjes. Wat himalaya-lampjes ook moge zijn, wij kunnen daar de schande niet in ontdekken.
Eerst worden wij vrouwen afgemaakt omdat we een ruggenprik willen, en nu is het weer niet goed als een vrouw ‘terug naar de natuur’ wil. Zij liever dan wij (kom maar door met die medicatie), maar mag elke vrouw dat alsjeblieft lekker zelf weten (binnen het medisch aanvaardbare)?
Boel grote woorden
Vrouwen slaan door, aldus het AD-artikel over hormonen bij de overgang. Vrouwen ‘eisen’. Vrouwen eisen ‘massaal’, ook nog eens. Hoe ‘massaal’ de groep vrouwen is die opeens aan de hormoontherapie willen, wordt uit het artikel niet duidelijk. Ook niet hoeveel vrouwen dan precies ‘eisen’. Er staat in het artikel dat er een ‘paaseitjesactie’ plaatsvindt waarbij ‘vrouwen bij de huisarts langsgaan om hun eitjes terug te eisen’, maar wie die vrouwen zijn, waarom ze dit willen, hoeveel het er zijn: ook dit wordt allemaal niet uitgelegd.
Een boel grote woorden zonder enige onderbouwing
Die vrouwen, die massaal zouden eisen, komen natuurlijk niet zelf op het idee. Die worden beïnvloed via BN’ers en influencers die hormoontherapie propageren (weer zo’n groot woord). Wie die influencers zijn en hoe ze propageren, zodanig dat er een ware hype is ontstaan, is ook niet duidelijk. Ook is er sprake geweest van een ‘run’ op progesteron, een van de hormonen die toegediend kunnen worden bij overgangsklachten, maar ook hier wordt wederom niet duidelijk hoe die run eruitzag, en wie die hebben veroorzaakt.
Kortom, een boel grote woorden, zonder enige onderbouwing van cijfers. Het woord hysterisch valt nog net niet. Je-weet-wel: datgene waar vrouwen al sinds mensenheugenis voor worden uitgemaakt als ze een beetje emotie of eigen wil tonen. Niet voor niks komt het woord hysterie van het Griekse woord voor baarmoeder: hystera.
Voor zichzelf opkomen
De afgelopen jaren komt de overgang eindelijk uit de verdomhoek. Is het taboe eraf. Durven vrouwen, aangemoedigd door dappere BN’ers – zoals Caroline Tensen – die over hun overgangsproblemen praten en schrijven, hun eigen problemen serieus te nemen en hulp te vragen bij hun huisarts, gynaecoloog of bij een overgangskliniek. Een zegen!
Als we kijken naar landen om ons heen – dat staat in het AD-artikel nota bene beschreven – gebruikt 25-40 procent van de vrouwen hormoonsuppletie. In Nederland ligt het percentage op 5 procent. Vijf! En als er dan vrouwen zijn, die op welke manier dan ook, meer informatie tot zich krijgen hoe ze hun overgangsklachten kunnen verminderen, die voor zichzelf opkomen, die eindelijk naar de huisarts durven te stappen, moeten we opeens gaan oppassen voor een hype. Terwijl we nog lang niet zijn waar vrouwen in de landen om ons heen wél zijn: met veel aandacht voor hun eigen gezondheid én artsen die hen daarbij serieus nemen.
Schuld en schaamte
In het calvinistische Nederland moet je als vrouw vooral niet zeuren. Of het nu gaat om ziektes waar nog niet veel over bekend is, zwanger zijn of bevallen, of de overgang: je hebt je leed maar te dragen. Praat er vooral niet over. Niet zeuren, niet zeiken, niet eisen. Dat kleine gedeelte dat we in Nederland de afgelopen jaren hebben overwonnen qua openheid over een van de fysiek meest uitdagende fases voor de (werkende) vrouw, wordt met een artikel als dit volledig de kop ingedrukt.
Jammer, want dit soort artikelen – en vooral koppen als ‘we slaan door’- zorgen er misschien juist weer voor dat vrouwen niet meer om om hulp te vragen waar ze recht op hebben. Hulp waar hun kwaliteit van leven beter van wordt. Terwijl de menopauze eindelijk nét wat minder taboe wordt, maar nog wel een onderwerp is waar met schuld en schaamte naar wordt gekeken.
Minder serieus genomen
Wat hier extra storend aan is, is het feit dat vrouwen tot op de dag van vandaag nog achtergesteld worden als het gaat om medische behandelingen. Pas recent begint het wat meer te dagen dat vrouwenlichamen wat anders nodig hebben dan mannenlichamen. Zoals Estrella Montoya omschrijft in haar recente boek Hormonen en vrouwen is het standaard ziektebeeld vooral gebaseerd op mannelijke proefdieren en proefpersonen. Er worden zelfs meer mannen gebruikt voor onderzoek naar ziektes die vaker bij vrouwen dan bij mannen voorkomen, zoals depressie en angststoornissen. Meer dan 90 procent van de preklinische studies naar angst bijvoorbeeld, is op mannen gericht.
Vrouwen worden nog altijd minder serieus genomen bij de huisarts
De ondervertegenwoordiging van vrouwelijke proefpersonen leidt tot een slechtere zorg van vrouwen. Vrouwen en mannen hebben een andere hormoonhuishouding. Onderzoek naar vrouwspecifieke aandoeningen krijgen nog altijd minder subsidie, beschrijft Montoya in haar boek. Vrouwen krijgen nog vaak een verkeerde diagnose. En uit onderzoek blijkt dat vrouwen nog altijd minder serieus genomen worden als ze met een klacht bij de huisarts komen.
Het tij lijkt te keren, er komt steeds meer aandacht voor vrouwspecifieke ziektes en de werking van vrouwelijke hormonen. Eindelijk! Laten we dat vooral toejuichen in plaats van dat we dat meteen afdoen als ‘doorslaan’.
Mevrouwtje toch
Meer dan terecht dus, dat vrouwen voor zichzelf opkomen. Dat ze ingaan tegen die ouderwetse, calvinistische gedachte dat ze het maar gewoon moeten doorstaan. Dat ze geen genoegen nemen met een ‘mevrouwtje toch, het zit vast tussen de oren’ of ‘het hoort er nou eenmaal bij’. En wat doet het AD vervolgens? Het een hype noemen. Van vrouwen die beïnvloed zijn door social media (want zelf kunnen ze er natuurlijk onmogelijk op komen).
Wanneer gaan we mensen – en zeker vrouwen – die iets willen voor hun eigen lijf eens serieus nemen? Kunnen we stoppen mensen af te zeiken die vragen (of ‘eisen’, als jullie het zo willen noemen, AD) om geholpen te worden? En misschien ook niet meteen aannemen dat die ‘beïnvloedbare vrouwtjes’ erin getuind zijn door social media? Wake-up call: vrouwen kunnen best zelf op ideeën komen. Ideeën die niet eens zo raar zijn, want de gynaecoloog die het AD opvoert, raadt zelf hormoonsuppletie van harte aan (alleen schrijft de krant dat een beetje raar op).
Dat hele beeld van vrouwen die hysterisch zijn als ze klachten hebben en actievoeren omdat ze een – erkend – geneesmiddel willen…joehoe: de middeleeuwen belden!
Over de auteurs van dit opiniestuk:
Franke van Hoeven is freelance journalist en auteur. Ze schrijft en schreef regelmatig over vrouwenonderwerpen voor diverse (online) titels. Ook schreef ze meerdere boeken, waaronder Ik denk dat ik het wel kan, hét handboek voor jonge moeders.
Meer over Eva Munnik in haar Reporters Online-bio. Zij schreef overigens samen met Caroline Tensen haar boek over de overgang: Het verboden woord.
Actiegroep Wij willen onze hormonen terug
Renske Keur, een van de initiatiefnemers van de actiegroep Wij willen onze hormonen terug, laat weten: ‘De vrouwen die ‘eisen’, dat zijn meer dan 1300 vrouwen die zich online hebben georganiseerd onder de noemer We Willen Onze Hormonen Terug (te vinden op Facebook). Ons doel is meer aandacht vragen voor de overgang en met name voor (lichaamseigen) hormoontherapie. We eisen niks. We vragen om aandacht omdat we allemaal last hebben van overgangsklachten en ervaren hebben dat het nog niet makkelijk is om de juiste zorg te krijgen. Daarom organiseerden we een paasactie. Deze week gingen wij langs bij een kleine 500 huisartsenpraktijken met een zakje paaseitjes en een flyer. In die flyer vragen wij huisartsen om zich wat meer te verdiepen in de overgang. Zij zijn immers onze eerste stap op weg naar de juiste zorg. En naast de actiegroep zijn er nog twee Facebookgroepen met ieder meer dan 33.000 vrouwen. Die blij zijn dat ze ervaringen met elkaar kunnen delen. En kennis kunnen vergaren wat ze elders niet krijgen. Oké, die groepen zitten op Facebook. Dat is social media. Maar uit noodzaak geboren. En dus geen hype.’
