Evelien* (32):
‘Toen ik mijn vader belde was hij heel blij, omdat Carolien op bezoek was. Hij hield nog steeds van haar. Maar ik voelde nattigheid. ‘Papa,’ zei ik ‘Je mag niets ondertekenen.’ Hij werd direct stil. ‘Of heb je dat al gedaan?’ vroeg ik. Het duurde even voor hij antwoord gaf: ‘Ja.’
Mijn demente vader werd zonder enige gewetenswroeging afgeperst door zijn twintig jaar jongere vrouw. Ik was acht toen zij en mijn vader een relatie kregen. Carolien, zijn latere vrouw, was pas achttien. Mijn vader was directeur van een opleidingsinstituut waar zij kwam studeren, zo leerden ze elkaar kennen. Mijn vader was op slag verliefd, en dat was wederzijds. Vanwege zijn baan en haar streng gelovige ouders speelde alles zich in eerste instantie in het geheim af, maar het bleek echte liefde te zijn tussen hen: elf jaar later trouwden ze.
Carolien wilde zelf nooit kinderen. Ze was niet echt het moederlijke type en heeft ook nooit iets leuks met mij gedaan. Ik zag haar niet als stiefmoeder, en mijn zus Esther dacht daar hetzelfde over. Logisch, Carolien was maar vijf jaar ouder dan zij. We hadden geen hekel aan haar, maar echt warm werd de band tussen ons nooit. Maar ondanks dat was mijn vader gelukkig met haar, dat was het belangrijkste.
De eerste jaren van hun huwelijk speelde het grote leeftijdsverschil nog geen problematische rol, maar toen mijn vader ouder werd begon hij rare klachten te krijgen. Hij haalde dingen door elkaar en kreeg geheugenproblemen. Het werd alleen maar niet duidelijk waar dit precies door veroorzaakt werd.
Heel lang had niemand door wat er met echt mijn vader aan de hand was. Carolien had inmiddels een goedlopende natuurgeneeskundige kliniek opgebouwd, en behandelde mijn vader zelf. Het hielp alleen voor geen meter, en op een gegeven moment verweet ze hem zelfs dat hij niet beter wilde worden.
Een aantal van mijn vaders vrienden hebben in die periode afscheid van hem genomen, omdat hij bizarre dingen tegen ze zei. Sommigen dachten dat hij depressief was, en ook tegen mij zei hij rare dingen. Ik ben een emotioneel persoon, maar ineens maakte hij daar in zijn hoofd van dat ik borderline zou hebben. Hij schreef me ook brieven met allerlei beschuldigingen en theorieën waarom dat zo zou zijn. Al die informatie haalde hij uit boeken, en alles waar hij me maar een beetje in herkende gebruikte hij om zijn ‘diagnose’ mee te onderbouwen. Het deed me zoveel pijn dat ik op een gegeven moment zijn brieven niet eens meer durfde te openen en ik het contact met hem zelfs een tijdje verbrak.
Pas toen mijn vader bij een geriater – een arts die gespecialiseerd is in ziektebeelden die veroorzaakt worden door veroudering – terechtkwam, werd duidelijk wat er werkelijk aan de hand was: hij leed aan het Lewy Body Syndroom. Een vorm van dementie die gerelateerd is aan Parkinson. Het verschil is dat bij deze vorm van dementie de patiënt zich er tot zijn overlijden bewust van blijft dat hij geheugenstoornissen heeft.
Na deze afschuwelijke diagnose stond hij ineens bij me op de stoep. Hij wilde zijn excuses aanbieden, zei hij. Dat vond ik erg fijn, maar toen hij bij me aan de keukentafel zat merkte ik ook dat hij vreselijk van slag was. Hij vertelde dat Carolien op vakantie zou gaan naar Portugal. Niet met hem, maar met een andere man: een NLP trainer waar ze cursus bij had gevolgd om bij te scholen.
NLP staat voor ‘Neuro Linguistisch Programmeren’. Het is wat ingewikkeld, maar kort gezegd draait het erom hoe je negatieve denk- en gedragspatronen kunt leren omzetten in positieve patronen.
Deze NLP ‘master’, laten we hem Erik noemen, was een hele enge man. Als je NLP op een foute manier toepast kun je mensen die daar ontvankelijk voor zijn op een vervelende manier manipuleren. Dat was hem met Carolien blijkbaar al goed gelukt: hij had haar helemaal ingepalmd.
Mijn zus en ik stonden perplex. Toen we op de site van Erik keken om meer over hem te weten te komen, stond er zelfs een stukje over Carolien waarop hij haar had omschreven als ‘rechterbeen’. Zijn rechterhand was blijkbaar te gewoontjes.
Hij verheerlijkte haar helemaal en schreef dat hij ‘nu nooit meer mank hoefde te lopen want hij had zijn rechterbeen weer gevonden’…En dat terwijl ‘Erik Engerd’ getrouwd was en zelfs twee kinderen had!
Er had zich een hele vreemde relatie ontwikkeld tussen hem en Carolien, die volgens haar toch echt helemaal platonisch was.. Maar nu vertelde ze dus wel doodleuk dat ze samen op vakantie zouden gaan. Mijn vader moest maar alleen thuisblijven. Mijn vader was toen al niet meer in staat zich hiertegen te verweren, ook niet omdat de engerd ondertussen al hard bezig om hem psychisch te bewerken.
Op een middag belde ik mijn vader om te vragen hoe het met hem ging. Hij klonk een stuk vrolijker dan normaal. Carolien was bij hem, vertelde hij blij. Ze was terug uit Portugal. En Erik was er ook.
Ik voelde direct nattigheid. Mijn vader zei dat ze Chinees voor hem hadden gehaald, dat vond hij lekker. En ze hadden wat biertjes gedronken. Dat klinkt misschien onschuldig, maar de waarheid was dat ze mijn vader dronken hadden gevoerd en hem in die toestand ‘verleid’ hebben om een document te ondertekenen waarin stond dat Carolien alles van hem zou erven. Ze waren namelijk op huwelijkse voorwaarden getrouwd, en op deze manier zou ze toch al zijn bezittingen in handen krijgen.
Toen ik hoorde dat mijn vader iets had ondertekend, ben ik direct in de auto gesprongen en zo snel als ik kon naar hem toe gereden. Helaas waren Carolien en Erik inmiddels vertrokken. Waarschijnlijk voelden ze nattigheid en hadden ze niet zo’n zin in de confrontatie. Wel lag er bij mijn vader nog een kopie van het document dat hij had ondertekend.
Het was nog erger dan ik dacht: al zijn bezittingen stonden erin benoemd, tot in de kleinste details. Al het antiek, en zelfs mijn vaders munten en postzegelverzameling stonden beschreven. Het enige wat Esther en ik nog zouden krijgen als onze vader zou komen te overlijden, was een schilderij.
Mijn vader kon op dat moment al geen oorzaak en gevolg meer overzien, maar hij is pas later onder curatele geplaatst waardoor het document gewoon rechtsgeldig was. En om het allemaal nog net even erger te maken, ontdekte ik ook nog dat Erik de kluis had leeggehaald waar mijn vader zijn vreemde valuta bewaarde.
Toen ik contact probeerde te zoeken, bleken Carolien en Erik doodleuk nog een keer op vakantie te zijn gegaan. In diezelfde week kreeg mijn vader een plek toegewezen in het bejaardentehuis. Ik heb hem verhuisd en al zijn spullen ingepakt en opgeslagen. Mijn vader was helemaal ontdaan, maar hij was ook heel meegaand door zijn ziekte. Hoewel hij voelde dat er iets niet klopte, vertrouwde hij mij.
Toen Carolien terugkwam van vakantie was ze woedend. Ze beschuldigde mij ervan dat ik haar huis leeg had gehaald. Mijn zus heeft nog geprobeerd om een gesprek aan te knopen, maar dat kapte ze direct af. Daarna hebben we elkaar alleen nog maar in de rechtszaal getroffen, want mijn zus en ik hebben een rechtszaak tegen Carolien en Erik aangespannen die drie jaar heeft geduurd en die ons duizenden euro’s aan heeft gekost. In die rechtszaak werd ook de scheiding van mijn vader en Carolien meegenomen.
Mijn vader is er financieel gehavend uitgekomen, maar uiteindelijk is de verklaring die hij had getekend door de rechter nietig verklaard. Helaas konden we niet bewijzen wat Erik allemaal had gedaan, dus konden we geen strafzaak tegen hem aanspannen.
Gedurende de rechtszaak is mijn vader nogmaals verhuisd. Deze keer naar een woonvorm voor demente mensen. Van de begeleiding hebben we gehoord dat Carolien nog een keer bij hem geweest, bij wijze van een soort afscheid, maar hij was al te ver heen. Het enige wat hij zei was: ‘Goh, daar komt iemand op visite.’
Twee jaar geleden is mijn vader overleden. Ik ben blij dat er net genoeg geld over was om het voor hem nog zo fijn en comfortabel mogelijk te maken, tot zijn overlijden. Wat Carolien en Erik betreft: die hebben we nooit meer gesproken. Misschien dat ze nog steeds bezig zijn met mensen een poot uit te draaien en te manipuleren. Of misschien hebben ze er wel van geleerd en worden ze inmiddels verteerd door schuldgevoel. Ik zal er wel nooit achter komen.’
*Dit interview verscheen eerder in Grazia
