Vorig weekend werd in de noordelijke buitenwijken van Rio de Janeiro in een rijdende stadsbus een vrouwelijke passagier verkracht. De dader, een jongen van zestien, beroofde verder verscheidene passagiers van hun bezittingen. Hij gaf zichzelf enkele dagen later bij de politie aan, maar zal, aangezien hij volgens de wet minderjarig is, niet strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.
Begin april vielen er zeven doden en elf gewonden toen er vlakbij het internationale vliegveld Galeão een bus van een viaduct stortte. De oorzaak: de chauffeur had van een boze passagier een trap in zijn gezicht gekregen.
Enkele dagen hierna zorgde een andere verkrachtingszaak voor ophef. In een van de vele minibusjes die de busvloot aanvullen werd een Amerikaanse studente door de chauffeur en twee bijrijders meerdere malen verkracht, voor de ogen van haar Franse vriend, die zwaar mishandeld werd. Saillant detail: een week eerder hadden dezelfde criminelen in hun minibusje een Braziliaanse vrouw verkracht, maar pas toen buitenlanders het slachtoffer werden kwamen de politie en het stadsbestuur in actie.
Imago redden
De aandacht voor de onveiligheid in het openbaar vervoer van de stad komt namelijk op een totaal verkeerd moment. Met over anderhalve maand de Confederations Cup, in juli de Wereldjongerendagen en een pauselijk bezoek, volgend jaar het WK en in 2016 de Olympische Spelen zijn er op dit moment weinig steden die internationaal zo in de schijnwerpers staan als Rio.
Na de verkrachting van de Amerikaanse studente en de mishandeling van haar Franse vriend, waarover in de buitenlandse pers flink uitgeweid werd, kondigde het stadsbestuur van de ene dag op de andere een verbod op minibusjes af in de gegoede, toeristische buurten van de Zona Sul. Dat tienduizenden arbeiders van die minibusjes afhankelijk waren was jammer, maar het imago van de stad gaat voor. Het kwaad was echter al geschied: het Franse ministerie van buitenlandse zaken plaatste op haar site een reisadvies waarin Franse toeristen wordt aangeraden in Brazilië geen gebruik te maken van het openbaar vervoer.
Neus op de feiten
Niet alleen in Rio de Janeiro is het openbaar vervoer bijna dagelijks negatief in het nieuws. Vorig weekend werden in São Paulo door criminelen vijf geparkeerde stadsbussen in brand gestoken. In Salvador, waar per dag gemiddeld vijf roofovervallen op bussen worden gepleegd, knalden twee weken geleden twee streekbussen op elkaar – nota bene op een vrije busbaan. Vier mensen kwamen om het leven.
Nu er de komende drie jaar miljoenen buitenlandse toeristen worden verwacht worden de autoriteiten met hun neus op de feiten gedrukt: een Braziliaanse bus is op zijn best een kermisattractie en op zijn slechtst een vorm van Russische roulette.
Tientallen miljoenen Brazilianen die op het openbaar vervoer aangewezen zijn wisten dit allang; een recente enquête wijst uit dat 57% van de mensen die dagelijks de bus nemen tijdens de rit bang is voor een overval of een ongeluk. Voor hen zou het aanpakken van de problemen in het openbaar vervoer wel eens het positiefste bijproduct kunnen worden van de mega-evenementen van de komende drie jaar. In Rio lijkt lijkt daarmee nu een begin gemaakt: vrijdagochtend haalden de autoriteiten tijdens een grootscheepse controle – codenaam 'Russische Roulette' – al zeventien onveilige stadsbussen van de weg.
Vanaf nu verschijnt Alex Hijmans in DNP (eerst even alleen op de site, zo snel mogelijk ook in onze app).
