Cabaretier Erik van Muiswinkel won maandag de Poelifinario-prijs (beste cabaretshow 2014) voor zijn programma waarin hij onder andere kapitein Francesco Schettino speelt, die voor de rechtbank staat. Of het nou wel zo’n goed idee was, om als een van de eersten de Costa Concordia te verlaten, vraagt de rechter. Tsja, hij 'was nu eenmaal in die reddingsboot gevallen en dan is het zo’n gedoe om weer aan boord van zo’n enorm cruiseschip te klimmen'.
Koreaanse boete
Met deze rechtbankscène opent Van Muiswinkel zijn programma Schettino!, en stelt hij hedendaags leiderschap ter discussie, één van de rode draden in de show. ‘Francesco Schettino zit aan alle kanten fout,’ stelt hij. ‘De man heeft 32 doden op zijn naam door achteloos te manoeuvreren en leverde zijn rederij een schadepost op van miljoenen. En nog vindt hij dat hij weinig verkeerds heeft gedaan. Het meest verontrustende is dat hij tot die ramp netjes zijn diensten heeft gedraaid. Hoe kon Schettino, op het moment dat het er op aan kwam, zo ontzettend de plank misslaan? En dan nog keihard ontkennen ook! Wij lachen in De Wereld Draait Door om filmpjes van Koreanen die huilend op hun knieën vallen en na falen om vergeving smeken. Maar zo zou het moeten: boete doen en dan zand erover.’
We willen gekastijd worden
Naar trekje
Autoriteit is een schaars goed geworden. Strenge meesters bestaan niet meer. ‘Dat soort W.F. Hermans types, die strengheid komt niet meer terug. Raar, want de strengste onderwijzers – of een bondscoach als Louis van Gaal – krijgen het meeste respect. We willen gekastijd worden. Aan de andere kant is dat argument de klassieke manier om dictaturen goed te praten. ‘De Rus heeft nu eenmaal de knoet nodig’. We sympathiseren met de harde hand, als we er zelf maar geen last van hebben. Een naar trekje van ons Nederlanders.’
De discussie over de Winterspelen in Sotsji laat ik lopen, dat mag iemand anders doen
Hermelijnen mantel
Nederland heeft geen Poetin of Margaret Thatcher. Wij hebben Rutte, Balkenende, koning Lex. Wat zegt dat over ons? ‘Wij zijn nu eenmaal polderaars. Wilders kan op zestig zetels staan in de peilingen, maar op de dag van de verkiezingen wil niemand dat hij de voorzittershamer in handen krijgt. Wij houden niet van krachtige leiders. Als Republikein had ik gehoopt dat Willem-Alexander onverwacht stevig zou uitpakken. Als kleinzoon van Bernhard zou hij schijt moeten hebben aan die duffe democratische monarchie. Ik hoopte op een paar scheve schaatsen, dat hij de boel zou opblazen. Het begon goed met een hermelijnen mantel waarvoor 37 nertsfokkerijen een jaarproductie hebben bijgedragen. Helaas, wat had die jongen een goede speechschrijver voor zijn inhuldiging!’
Olympische Spelen
In hoeverre zijn cabaretiers (in de traditie van Freek de Jonge) morele leiders? Ironisch: ‘Met dat idee heb ik wel afgerekend na mijn boycotactie van de Olympische Spelen in China. Mijn zelfspot daarna doet niets af van wat ik over China vond en vind. De discussie over de Winterspelen in Sotsji laat ik lopen, dat mag iemand anders doen.’
Twitter Usurpator
Een cabaretier met 35.829 volgers op Twitter heeft een platform waarop hij standpunten kan uitdragen. Dat impliceert toch moreel leiderschap? ‘Jochem Myers heeft er 490.000, Hans Teeuwen doet er niet aan. Een cabaretier is niet automatisch iemand met vele volgers die meningen moet verkondigen. De cijfers betekenen sowieso niet veel. Voor 15 euro koop je 7.000 volgers. Maar je hebt gelijk, het schept een verantwoordelijkheid. Je dringt andermans computer binnen.’
Pietje Paniek
‘Mijn belangrijkste podium om meningen te verkondigen blijft het theater. Vanaf mijn 25ste praat ik een beetje over wat je in de krant leest. Ik kan en wil geen Jochem Myer zijn. Hij is Pietje Paniek en ik de Hoofd Piet. Je moet doen waar je goed in bent.’
Erik van Muiswinkel als bassa: dat kan alleen maar slecht aflopen
Bassa Erik
Tijdens de theatertour van Schettino! staat hij op het podium met een vierkoppige band. Als leider. ‘Eerlijk gezegd ben ik als aanvoerder een ontzettende schijtebak. Ik heb zelf geen personeel in dienst. Sommige mensen leiden een productiebedrijf van twintig man dat plastic tassen produceert. Dan ben je de baas. De vier bandleden noemen mij pesterig de bassa, want ik beslis of een nummer erin komt of niet, welk salaris zij verdienen. Maar we maken samen dat programma! Heel anders dan bij Paul de Leeuw of Herman van Veen, die hebben veel personeel. Paul is op de studiovloer een echte dictator. Ik snap niet waarom zij al dat geregel erbij willen. Ik ben nogal van het conflict vermijden, een zachte heelmeester. Erik van Muiswinkel als bassa: dat kan alleen maar slecht aflopen.’
Erik van Muiswinkel, Schettino!, t/m 31 januari 2015
Eerder in aangepaste vorm verschenen bij: De Persdienst
