De Beaujolais, gelegen tussen Mâcon en Lyon, produceert al wijn sinds de Romeinen. In de 19de eeuw ontstond de traditie onder de lokale wijnboeren en handelaren om de pas geoogste wijnen zo snel mogelijk te verkopen. Snel geld. Dit vroege-op-de-markt- brengen van wijn staat bekend als ‘vin de primeur‘. Beaujolais Nouveau behoort tot deze categorie: in het oogstjaar wijn maken, bottelen en verkopen. Volgens David Bird in zijn boek Understanding Wine Technology is het de natte droom van iedere accountant: het heeft een heel grote invloed op de cashflow.
Het principe is overigens niet vergelijkbaar met de En Primeur-wijnen uit de Bordeaux. Daar verkoopt men al wel de jonge wijnen, maar die worden pas na twee of drie jaar vrijgegeven. Een systeem wat overigens bijna failliet is.
Door een decreet van 8 september 1951 (dus 2026 75! jaar geleden) is de officiële status van de Beaujolais Nouveau bekrachtigd, waarbij 15 november aanvankelijk de officiële releasedatum was. In 1985 paste de overheid dit aan omdat het wel heel dicht op de 11de van de 11de was, en geregeld op een te doordeweekse dag. Het werd uiteindelijk de derde donderdag van november, zodat iedereen op dezelfde dag van de nieuwe Beaujolais kon genieten. Deze traditie is inmiddels een wereldwijd fenomeen, met races om de eerste flessen naar steden zoals Parijs te brengen, soms met opmerkelijke vervoermiddelen zoals klassieke vliegtuigen, en zelfs olifanten.
Productieproces: Macération Carbonique
Wat de Beaujolais Nouveau onderscheidt van andere rode wijnen is het productieproces, de macération carbonique oftewel koolzuurgas-vergisting. Bij deze methode gaan hele druiventrossen – de druiven moeten heel blijven – in een gesloten tank die afgevuld is met koolstofdioxide (CO2) voordat de fermentatie begint. Door het afvullen met koolstofdioxide is alle zuurstof uit de tank.
Bij macération carbonique vindt de fermentatie ín de druif plaats door in de druif aanwezige enzymen; dus niet door gist van buitenaf. De enzymen zorgen ervoor dat de suikers uit de cellen vrijkomen. Vervolgens zetten de enzymen de suikers om in alcohol. Door deze biochemische reactie stijgt de temperatuur tot tussen de 30° en 35°C. Dit hele proces duurt 5 tot 15 dagen en levert ongeveer 3% alcohol op. Daarna laat men het vrijgekomen sap uit de tank lopen en worden de schilletjes geperst. Het gecombineerde sap wordt teruggekoeld tot 20°C. Dan volgt de normale gisting met de op de schil aanwezige inheemse gisten. (David Bird, 2010)
Het productieproces van de Beaujolais Nouveau – (c) Good Pair Days – What is Beaujolais Nouveau
Het resultaat is een wijn met een lichte body, levendige fruitigheid en zachte tannine. Deze wijnen zijn meestal bedoeld om jong te drinken en niet om te bewaren. Alhoewel … ik heb drie en vier jaar oude Beaujolais van Domaine des Nugues gedronken. De wijnen waren nog steeds fris en fruitig; niet zuur of log.
Druif en smaakprofiel: Gamay Noir à Jus Blanc
Beaujolais Nouveau wordt exclusief gemaakt van de Gamay Noir à Jus Blanc, kortweg Gamay. Deze druif staat bekend om zijn sappige fruitigheid en lichte body. Het resultaat is een paarsrode wijn met aroma’s van kersen, aardbeien en frambozen, soms met hints van banaan en peerdrops. Door zijn jonge leeftijd heeft de wijn een hogere zuurgraad en nauwelijks tannine, wat hem soepel en toegankelijk maakt. Door Beaujolais Nouveau licht gekoeld te serveren, zijn de frisheid en fruitigheid nog aangenamer. Voor meer gedetailleerde informatie over de Gamay Noir à Jus Blancs
Georges Duboeuf en de wereldwijde bekendheid
Georges Duboeuf († 2020) speelde een cruciale rol in de internationale bekendheid van de Beaujolais Nouveau, maar zijn nalatenschap kent zowel hoogte- als dieptepunten. Duboeuf, afkomstig uit een familie van wijnmakers, zag al in de jaren zestig het potentieel van de Beaujolais Nouveau en introduceerde de slogan Le Beaujolais Nouveau est Arrivé! Zijn marketingstrategieën waren vernieuwend en gedurfd; hij maakte van de jaarlijkse oogst van de Beaujolais Nouveau een spectaculair evenement met feestelijke races om de wijn zo snel mogelijk in grote steden zoals Parijs te krijgen. Hierdoor groeide de Beaujolais Nouveau uit tot een wereldwijd fenomeen, dat zelfs een onofficiële start van het feestseizoen werd.
Duboeufs aanpak bracht echter niet alleen lof. Zijn sterke focus op marketing en de hoge productievolumes hebben ertoe geleid dat sommigen hem beschuldigden van overcommercialisering en zelfs van het ‘fast food’-imago van wijn. In de jaren 2000 begon de populariteit van Beaujolais Nouveau af te nemen; zeker in Nederland. En nog steeds heeft de Beaujolais – ten onrechte – een wat negatief imago.
Critici beweerden dat de kwaliteit van de wijn niet altijd consistent was en lang niet altijd meer recht deed aan het specifieke karakter van de Beaujolais. Desondanks wist Duboeuf met zijn verfrissende aanpak de Beaujolais weer op de kaart te zetten en wordt hij herinnerd als een visionair en de ‘Koning van de Beaujolais.’ Breng een bezoek aan wijnthemapark Hameau Duboeuf in Romanèche-Thorrin; met boetiek, restaurant, museum, theater en informatiecentrum over Georges Duboeuf, de Beaujolais en de Bourgogne. Zoals de fransen zeggen: Mérite un détour, het omrijden waard!
Kritiek en heropleving
Hoewel de Beaujolais Nouveau populair was, kreeg de wijn ook kritiek. Sommigen noemden hem te simpel, zelfs onvolwassen. De Amerikaanse wijncriticus Karen MacNeil vergeleek het drinken van Beaujolais Nouveau met het eten van koekjesdeeg: het gaf simpel plezier, maar was niet verfijnd. Deze kritieken kwamen vooral uit de jaren negentig, toen de wijn soms te snel en zonder veel zorg werd geproduceerd. Veel wijnboeren gingen voor het snelle geld en produceerden vooral kwantiteit in plaats van kwaliteit. De consumenten dronken het toch wel.
In de afgelopen jaren heeft echter een nieuwe generatie wijnmakers zich ingezet om de reputatie van de Beaujolais Nouveau te verbeteren. Ze hebben veel meer kennis, maken gebruik van de modernste technieken en hebben een grotere focus op kwaliteit. De jonge wijnen zijn nu verfijnder en interessanter geworden. De huidige Beaujolais Nouveau heeft meer complexiteit, terwijl hij zijn kenmerkende fruitige karakter heeft behouden. Daaruit blijkt dat Beaujolais Nouveau meer is dan een marketingtruc. Het is een wijn als resultaat van vakmanschap. Een wijn met een bijzondere stijl die een serieuze plaats verdient in het mooie gamma van de Beaujolais.
De bekende professor Fabrizio Bucella zei in de Huffington Post (2012) dat ‘Beaujolais Nouveau een witte wijn is, vermomd als rode wijn. Het is een makkelijk drinkbare wijn, mits je hem neemt voor wat hij is.’
Een feest voor iedereen
Het openen van de Beaujolais Nouveau is niet alleen een moment voor wijnliefhebbers, maar ook een sociaal evenement. Over de hele wereld worden festiviteiten georganiseerd op de derde donderdag van november. In Frankrijk, vooral in de Beaujolais, zijn er tal van evenementen zoals het ‘Les Sarmentelles’-festival in Beaujeu. In andere landen, zoals de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, is de wijn ook een belangrijk onderdeel van vieringen rond Thanksgiving en andere evenementen.
Naast de feestelijke sfeer is de Beaujolais Nouveau ook in veel andere landen een begrip. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, wordt de wijn vaak geassocieerd met Thanksgiving. Dat valt precies een week na de derde donderdag in november. En in het Verenigd Koninkrijk, vooral in Swansea, in Wales, is Beaujolais Day een jaarlijks evenement waarvoor restaurants en bars maanden van tevoren helemaal volgeboekt zijn.
Gastronomische combinaties
De Beaujolais Nouveau is een culinair duizend-dingen-doekje; misschien wel de meest veelzijdig wijn als het gaat om culinaire combinaties. Om je op wat ideeën te brengen:
Aperitief en snacks
Hollandse tapas, Brabantse worstenbroodjes, knakworst in bladerdeeg
Frituur – bitterballen, (kaas)kroketjes, kipnuggets
Paté – wildpaté, Ardennerpaté, Cranberrypaté, Roompaté
Kaas- La Paillasse du Beaujolais, tomme de Beaufort, Bleu de Gex, Brillat-Savarin, délice de Bourgogne, jonge Comté, brie, camembert, Port salut en zo ongeveer alle geitenkaasjes
Gerechten
Oeufs en meurette, escargots bourguignons, jambon persillé, mini-hamburger met cheddar, salade met kip en perzik
Gevogelteragout, boeuf stroganoff, blanquette de veau, ragù bolognese, coq au vin
Fish & chips met sauce tartare, rundercarpaccio, steak tartare, rundvleesempanadas
Boerenkoolstamppot met rookworst, varkensschnitzel met friet, spareribs, boeuf bourguignon, zuurkoolschotel met appel, gehakt en kaas, paella met kip en vis
Gebakken (eenden)lever met appel, varkenshaas in roomsaus, konijn met champignonroomsaus, (runder)braadworst met zachte mosterdsaus, andouillette
Gebakken snoekbaars, tarbot met asperges en morieljes, kabeljauw met pesto en tomaat, visfilet met Marokkaanse saus
Bovenstaande is maar een bloemlezing uit het zeer rijke aanbod aan wijn-spijs combinaties. Het is aan te bevelen vooral wat lichtere gerechten te eten met weinig zoet en beperkt in de zuren.
Film
Le beaujolais nouveau est arrivé is een Franse comédie uit 1978 van Jean-Luc Voulfow, naar de gelijknamige roman van René Fallet. – Camadule wordt door zijn vrienden gevraagd om een aantal vaten wijn van de beroemde Beaujolais te kopen van een oude gravin bij wie hij in de gunst staat. Camadule gaat akkoord op voorwaarde dat al zijn kosten worden betaald. Na verschillende avonturen en wendingen keert hij terug naar Parijs met een vrachtwagen vol flessen wijn.
Beaujolais Nouveau is niet de enige
Goed voorbeeld doet goed volgen. Zo is het ook met de primeur-wijnen van de Beaujolais. Op de website van de INAO – het Franse overheidsinstituut voor wijn – zijn 16 AOC en 67 IGP wijnen te vinden die allemaal volgens hun cahier des charges – de regels van de appellatie – een primeurwijn op de markt mogen brengen. Dat gaat trouwens over wit, rosé en rood.
Muziek
Zonder muziek is een feest met Beaujolais Nouveau niet compleet. Daarom heb ik op Spotify een playlist CRU du BEAUJOLAIS gemaakt. Een lijst met bijna 60 liedjes die over de Beaujolais gaan. Beluister mijn playlist of zoek op Beaujolais. En onder het genot van een glas Beaujolais Nouveau: veel luisterplezier!
Conclusie
De Beaujolais Nouveau is meer dan zomaar een wijn; het is een symbool van traditie, vernieuwing en feestelijkheid. Dankzij pioniers zoals Georges Duboeuf en de inzet van jonge wijnmakers heeft deze jonge wijn wereldwijd een plek veroverd in de harten van vele wijnliefhebbers. Dus wanneer de derde donderdag van november nadert, kunnen we weer uitkijken naar dat vrolijke moment waarop we proosten met de woorden: Le Beaujolais Nouveau Est Arrivé!
Dit vind je misschien ook interessant
– Gamay Noir à Jus Blanc
– Op Franse wijnflessen is ‘La Marianne’ niet langer verplicht
– In de Bordeaux is het voorverkoopsysteem van wijn zo goed als failliet
– Wine Professional 2023: focus op de toekomst
– BEAUJOLAIS
