Eindelijk is het onderzoek klaar dat het kabinet heeft laten doen naar ZZP'ers. Maar wat dat heeft opgeleverd, mogen we nog even niet weten. Ook De Telegraaf niet. Dat en meer, in week 19 van 2015.
De ambtelijke werkgroep die meer dan een jaar bezig is geweest om uit te zoeken hoe het nou precies zit met ZZP'ers in Nederland heeft deze week zijn rapport aangeboden aan de ministers van Financiën, Sociale Zaken en Economische Zaken. Dat werd tijd. Maar wat er in staat, blijft voorlopig geheim. Waar is dat voor nodig?
Coalitie diep verdeeld
Het gaat hier om een politiek uiterst gevoelige kwestie. Uiteindelijk draait het om de vraag of zzp'ers gedwongen moeten worden zich in te voegen in het sociale stelsel zoals dat nu bestaat, dus bijvoorbeeld met verplichte verzekeringen en verplichte pensioenen, of dat we het sociale stelsel gaan aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid dat er nu eenmaal meer dan 800.000 zzp'ers zijn in dit land.
Over die vraag is de coalitie van VVD en PvdA diep verdeeld. Daarom willen ze eerst eens zelf goed op de resultaten kauwen en bedenken wat ze ermee gaat doen. Pas daarna sturen ze het rapport, met hun standpunt, naar de Tweede Kamer. En pas dan wordt het openbaar.
Een voorlopige reactie van het kabinet?
De Telegraaf dacht zaterdag een voorlopige reactie van het kabinet in handen te hebben. Daaruit zou blijken dat zzp'ers meer als werknemers behandeld gaan worden en minder als ondernemers. Als dat zou kloppen, zou dat nogal wat betekenen voor de fiscale behandeling van zzp'ers.
Maar de krant geeft nergens aan over welk document zij precies beschikt, en wat daar de status van is. In Haagse kringen werd het verhaal al meteen aan alle kanten genuanceerd. Het enige dat zeker weten klopt in het artikel, is de constatering dat ons nog 'een boeiend politiek gevecht' te wachten staat tussen beide coalitiepartners.
Verlammend
Is het een probleem, als het kabinet dat rapport nog een tijdje onder de pet houdt? Ja, dat is een probleem. Om te beginnen voor de zzp'ers zelf: het gaat over hen, over hun lot, over hun toekomst. Als het kabinet daar onderzoek naar laat doen, hebben zij er recht op om zo spoedig mogelijk te weten wat daar uitkomt en hoe de belangrijkste adviseurs van het kabinet over hen denken.
En ten tweede: die zzp'ers hebben ook opdrachtgevers, waar zij werk voor doen en bij wie zij de kost moeten verdienen. Dit onderzoek hangt nu al een jaar boven de markt. We weten dat er ingrijpende maatregelen worden besproken, zoals de vraag hoe het kabinet nu precies het probleem van de schijnzelfstandigheid gaat aanpakken.
Achterkamertjes
Dat het kabinet geen hom of kuit geeft, zorgt voor een hoop onzekerheid. Je ziet dat opdrachtgevers huiverig worden om met zzp'ers te werken. Dat het kabinet geen duidelijkheid schept, heeft een verlammende werking.
Het kabinet moet niet zo flauw doen en dat rapport gewoon openbaar maken. Met alle feiten en cijfers die eraan ten grondslag liggen. Dan kunnen we ons zelf een beeld vormen van hoe de situatie van zzp'ers is in dit land en ons zelf een mening vormen. Dit is geen onderwerp voor achterkamertjes politiek.
VERDER DEZE WEEK
De creatieve sector heeft deze week een brandbrief geschreven aan het kabinet: de belastingdienst zou de jacht hebben geopend op gastdocenten aan hogescholen, en daarmee de kwaliteit van het onderwijs uithollen. Wat is hier aan de hand?
Hogescholen, bijvoorbeeld in het kunstonderwijs, doen graag een beroep op mensen uit de praktijk. Ze willen dat hun studenten het vak niet alleen leren uit de boekjes maar dat ze ook horen hoe het er in het echt aan toegaat. Daarvoor doen die hogescholen sinds jaar en dag een beroep op ervaren beroepsbeoefenaren. Soms zijn die ergens in loondienst, soms zijn dat zelfstandige ondernemers. Die krijgen dan een boekenbon, een fles wijn, of een paar tientjes.
'Mooi toch?' zou een normaal mens zeggen. Maar de Belastingdienst denkt daar anders over. Die zegt: 'Lesgeven, dat is echt werk en dat mag alleen maar gedaan worden door mensen die een echte baan hebben. Als ze dat daar zzp'ers voor inschakelen is dat een schijnconstructie. Dan geven we de hogeschool een boete en dan pakken we de zzp'er zijn zelfstandigenaftrek af.'
De Tweede Kamer vond dat eind vorig jaar al te dwaas voor woorden, en riep staatssecretaris Wiebes van Financiën op om de Belastingdienst en de hogescholen er samen uit te laten komen. Heel verstandig. Alleen: dat overleg is op niks uitgelopen omdat de Belastingdienst zijn poot stijf houdt.
Wat nu? Twee dingen. Een: de Tweede Kamer moet eindelijk eens doorpakken en er geen genoegen meer mee nemen dat Wiebes hen aan het lijntje houdt. Dit is gewoon obstructie.
Twee: de hogescholen mogen zich ook wel eens wat fermer opstellen. Ophouden met bang zijn en beleefd doen, en gewoon zeggen: 'U bekijkt het maar, wij doen wat goed is voor onze studenten, en als het u niet bevalt zien we elkaar wel voor de rechter.'
Vakbond pleit voor verplichte verzekering
De voorzitter van vakbond CNV heeft deze week in een interview met het FD gezegd dat hij het een goed idee zou vinden om zzp'ers te verplichten een arbeidsongeschiktheidsverzekering te nemen.
We kennen dit soort geluiden van de vakbond. En van andere partijen die zich zogenaamd zorgen maken om het lot van de zzp'er. Probleem is alleen dat ze dan met 'oplossingen' komen die vooral in hun eigen belang zijn en die geen rekening houden met wat zzp'ers zelf willen.
Het CNV maakt het nu, bij monde van voorzitter Maurice Limmen, wel heel bont. Die zegt met zo veel woorden dat zzp'ers hun leden verdringen uit hun vaste banen door onder de prijs te werken. Hoe kunnen die zzp'ers onder de prijs werken? Door zich niet te verzekeren, zegt meneer Limmen, en door niet voor hun pensioen te sparen. Dus wil hij zzp'ers verplichten om dat wel te gaan doen: dan worden ze duurder en dan houden werkgevers vanzelf wel op met hen in te huren.
Meneer Limmen moet gauw weer gaan doen waar hij voor wordt betaald: CAO's afsluiten voor de 300.000 leden van zijn CNV. En de 800.000 zzp'ers in dit land hun eigen keuzes laten maken. Daar hebben ze hèm niet voor nodig.
Bouw in actie tegen verhoging BTW
Zelfstandigen Bouw is een handtekeningenactie begonnen tegen de verhoging van de btw in de bouw. De belangenorganisatie voor zzp’ers in de bouw, hout en techniek noemt het voornemen van het kabinet in De Telegraaf onverstandig en kortzichtig.
'Net nu het in de sector weer een beetje beter gaat, dreigt het kabinet dit herstel de nek om te draaien door de btw per 1 juli te verhogen naar 21%, aldus voorzitter Charles Verhoef van Zelfstandigen Bouw.
Het kabinet verlaagde in 2013 de btw voor verbouwingen aan de woning naar 6%, omdat de sector zo zwaar te lijden had van de economische crisis. Naast de grote aannemers hebben vooral ook de kleine zelfstandigen daarvan geprofiteerd.
Pierre Spaninks schrijft (bijna) iedere zondag over zzp’ers. Klik hier voor een overzicht en hier voor een abonnement.
