Angela Merkel (CDU) schoffeerde Kroatië met haar afwezigheid, zondag, bij de festiviteiten rond de EU-toetreding van dat land. Duitsland is geïrriteerd omdat de Kroaten weigeren een voormalige Kroatische spion, die wordt verdacht van een moord in 1983 in Beieren, aan Berlijn uit te leveren.
Eerder hekelde Merkel het ‘veel te harde’ optreden van de Turkse politie tegen de anti-regerings demonstranten. Prompt blokkeerde Duitsland de hervatting van de toestredingsonderhandelingen tussen Turkije en de EU. Tot woede van de Turkse autoriteiten.
Roofkunst
Ook met de Russische president Vladimir Poetin kreeg Merkel ruzie. Toen Poetin dreigde om niet te verschijnen bij de opening van een expositie in Sint Petersburg van ‘roofkunst’ – omdat Merkel wilde pleiten voor teruggave van het werk – liet de kanselier weten dat zij in dat geval helemaal niet zou komen. Poetin bond in. En Merkel herinnerde er nog maar eens fijntjes aan dat onder internationaal recht kunst, die in oorlogstijd wordt buit gemaakt, moet worden geretourneerd.
Het is een ongewoon schouwspel, dat assertieve optreden van de anders zo voorzichtige bondskanselier. Commentatoren vermoeden dat Merkel de internationale bühne gebruikt in haar campagne voor de Bondsdagverkiezingen in september. In eigen land is de christen-democratische leidster zo populair, dat van een werkelijke krachtmeting met haar voornaamste tegenstander, de sociaal-democraat Peer Steinbrück (SPD), nog nauwelijks sprake is. Door internationaal een scherpere koers te varen – wat veel kiezers toejuichen – zou Merkel in een vroeg stadium nog meer afstand kunnen nemen.
Spionage
Maar uitgerekend in een kwestie waarover in Duitsland de gemoederen hoog oplopen – de Amerikaanse en Britse afluisterpraktijken – dreigt Merkel de regie te verliezen. Weekblad Der Spiegel onthulde dat de Amerikanen ook Duitse diplomaten en politici, tot aan de bondsregering en mogelijk zelfs Merkel zelf aftappen.
Tijdens het recente bezoek van Barack Obama aan Berlijn spoorde Merkel de Amerikaanse president aan om in die spionage-activiteiten een 'noodzakelijke balans' te vinden en de privacy van burgers te ontzien. Nu blijkt dat de Amerikanen dagelijks miljoenen Duitse telefoongesprekken en internetverbindingen doorspitten, is die balans in Duitse ogen helemaal zoek. Merkel liet via haar woordvoerder weten dat het 'afluisteren van vrienden onacceptabel is' .
Maar het kwaad is al geschied. Haar politieke tegenstanders – de sociaal-democraten van de SPD – suggereren dat Merkel op de hoogte moet zijn geweest van de Amerikaanse en Britse afluisterpraktijken. En anders is haar door de Amerikanen een rad voor ogen gedraaid. De Groenen eisen inmiddels Duits asiel voor klokkenluider Edward Snowden, wiens onthullingen de bal aan het rollen brachten.
In Duitsland, waar anti-Amerikanisme altijd op de loer ligt en de herinnering aan twee dictaturen vers is, bestaat groot wantrouwen jegens de schending door de overheid van de privacy van burgers. Dit maakt de kwestie voor Angela Merkel zo heikel. Als zij niet luid en duidelijk – en persoonlijk – afstand neemt van de Amerikaanse spionage-activiteiten, kunnen de campagnes voor de Bondsdagverkiezingen een stuk interessanter worden dan tot nog toe werd aangenomen. Met dank aan Merkels belangrijkste bondgenoot, de president met de nieuwe Duitse bijnaam: Big Brother Obama.
Verschenen bij: De Persdienst
