Pfeiffers instituut doet sinds 2011, op verzoek van de Duitse bisschoppenconferentie, onderzoek naar seksuele misstanden in de kerk. Maar de bisschoppen verbraken in januari de samenwerking. De kerkleiding zegt geen vertrouwen te hebben in de omgang van de onderzoekers met vertrouwelijke gegevens.
Volgens Christian Pfeiffer, die de reputatie heeft niet om de hete brij heen te draaien, probeert de kerk hem te censureren: ‘Ze zijn bang voor wat er allemaal bekend wordt.’ Pfeiffer begint nu een eigen onderzoek, zonder medewerking van de kerk.
In 2011 kreeg u opdracht van de bisschoppen om seksueel misbruik in de kerk te onderzoeken. Anderhalf jaar later is de samenwerking alweer verbroken. Verwijten vliegen over en weer. Wat is er gebeurd?
Christian Pfeiffer: ‘Aanvankelijk werkten we goed samen. Zo hadden we afgesproken dat acht weken na de afronding van het onderzoek onze medewerkers met eigen wetenschappelijke publicaties over het thema naar buiten mochten komen. Enkele onderzoekers hopen op het onderwerp te promoveren. Maar ineens kwam er verzet vanuit de conservatieve diocesen Regensburg en München-Freising. Zij eisten in een nieuwe overeenkomst, dat alle teksten eerst aan de kerk moesten worden voorgelegd ter controle. Bovendien wilden zij medezeggenschap bij de aanstelling van onderzoeks-medewerkers. Dit soort eisen druist in tegen elk besef van vrije wetenschap. In mijn ogen is het een ordinaire poging tot censuur. Twee van mijn medewerkers, die al maanden aan het onderzoek werkten, zijn daarop opgestapt.’
De bisschoppen verwijten u dat u ‘geruchten’ zou hebben verspreid over de vernietiging van belastende dossiers in enkele bisdommen.
‘Mijn schriftelijke vraag of het klopt dat dossiers van geestelijken, die zijn beschuldigd van misbruik, zijn verdwenen, is nooit beantwoord. De kerk is blijkbaar bang voor wat er allemaal boven water kan komen. Niet voor niets komt het hevigste verzet uit het aarstbisdom Müchen-Freising. Daar is al eerder , door een andere partij, een geheim onderzoek uitgevoerd naar seksueel misbruik in de kerk. Kennelijk beseffen ze daar welke ernstige gevolgen het kan hebben als die resultaten in de openbaarheid komen. Dat willen zij voorkomen.’
In het debat, dat in Duitsland is losgebarsten, staat de kerkleiding er slecht op. Volgens commentatoren maakt de kerk zich ongeloofwaardig.
‘De bisschoppen laten hiermee zien in een andere tijd en in een andere werkelijkheid te leven. De kerk is losgezongen van de samenleving. Je kunt toch niet dit soort eisen stellen aan onafhankelijke onderzoekers en denken dat je daarmee weg komt? In deze tijd, in een vrij land, met vrije wetenschap! Het is beschamend en dom.’
Uit ander onderzoek blijkt dat tussen 2000 en 2010 in 21 van de 27 bisdommen gevallen van aanranding en andere vormen van misbruik hebben plaatsgehad. Honderden Duitse mannen zeggen dat geestelijken zich in de periode 1950-1980 aan hen hebben vergrepen. Wat gebeurt er nu met dit soort informatie?
‘We beginnen met ons instituut een eigen onderzoek en ik roep alle slachtoffers van misbruik op om contact met ons op te nemen. Ik twijfel er niet aan dat de slachtoffer-organisaties ook in de toekomst met ons zullen samenwerken. Het zijn mondige mensen. Die laten zich niet door de kerk intimideren.’
Vertegenwoordigers van de slachtoffer-organisaties pleiten inmiddels voor een door de Bondsdag, het parlement, ingestelde commissie, die onderzoek zou moeten doen. Net als in Nederland is gebeurd.
‘Het onderzoek van de commissie-Deetman was in mijn ogen voorbeeldig. Ook wat betreft de samenwerking met de kerk. Daar kan ik alleen maar over zeggen: ‘Glückliches Holland’.’
Verschenen bij: De Persdienst
