Het boek Blockchain Organiseren behandelt beide aspecten. Enerzijds het fenomeen Blockchain (en Bitcoin) en anderzijds Organiseren. En met name de combinatie. De auteurs Paul Wessels en Walter Brill hebben een indrukwekkend werkstuk van ruim 600 pagina’s afgeleverd. Een handboek! Datum van uitgave mei 2017. Ik ben nog lang niet door dit boek heen, maar wil niet wachten met het geven van een impressie. Temeer omdat de ontwikkelingen zo snel gaan dat te verwachten is dat er binnenkort een volgende gereviseerde druk op de markt komt (graag dan wat aandacht voor taalfoutjes).
Wallet
Het is een onderwerp waarin ik niet goed thuis ben, alhoewel ik onlangs dus een cryptocurrency wallet (portemonnee) heb aangemaakt. Maar de opkomst van Bitcoin en Ethereum heeft Blockchain (blok & ketting) een boost gegeven. Bij mij groeit de overtuiging dat dit een heel cruciale ontwikkeling zal blijken te zijn, zeker in de zorgsector.
Byzantium
De wijze waarop op pagina 139 het probleem wordt omschreven met als voorbeeld het Byzantijnse Generalen Probleem spreekt mij aan. Het is een wiskundig probleem, waarover al in de vorige eeuw (1982) is gepubliceerd. Het gaat erom dat er een vergelijking wordt gemaakt met de situatie dat optrekkende legers blindelings op elkaar moeten kunnen rekenen. Bijvoorbeeld alvorens ze een belegerde stad aanvallen. Het is dan belangrijk dat er consensus is over de te nemen beslissing of over het aanvalsplan. Coördinatie kan alleen succesvol zijn als er geen verwarring is. Bedenk dat dit in de tijd is ver voor het beveiligde internet, telefoon of telegraaf. De communicatie via boodschappers is onderhevig aan allerlei risico’s zoals in het boek wordt toegelicht. Ze kunnen worden omgekocht, de tekst van de boodschap kan worden veranderd enz. Om meer zekerheid te verkrijgen zijn allerlei slimmigheden te bedenken. Dit is ook het verhaal achter de blockchain.
Ketting
Op pagina 193 wordt toegelicht wat de betekenis is van blockchain organiseren, de term die de auteurs bezigen.Het belangrijkste uitgangspunt is dat je zaken kunt doen zonder elkaar te hoeven vertrouwen. Je hoeft alleen het netwerk te vertrouwen. Om te frauderen heb je meer rekencapaciteit nodig dan de helft van het netwerk. Namelijk om zo zelf een keten te programmeren van blokken waar je eigen frauduleuze transacties in worden opgenomen. Dat wordt lastig, want een blockchain is een groeiende keten van blokken in een gedistribueerde database, die achteraf niet meer veranderd kan worden. Zelfs de eigenaar van de nodes, waar het blok op staat, kan deze niet wijzigen omdat het “contact” met voorgaande en achterliggende blokken dan verloren zou gaan. Zodra een blok een voorgaand en achteraankomend blok heeft, kan dit blok niet meer uit de keten en is niet-muteerbaar geworden. Het is niet mogelijk de keten te verbreken door een blok te hacken. Dit principe plaatst blokken in de tijd gezien in een sequentie lijn. De volgorde van blokken kan nog wel veranderen maar niet de inhoud van een blok. Je kunt alle blokken terug herleiden tot het eerste blok.
Rol Overheid verandert
Omdat de overheid niet steeds meer geld kan lenen om overheidstaken uit te voeren, zullen burgers meer zelf moeten organiseren in de sfeer van zorg en welzijn. Een goed voorbeeld hiervan is de mantelzorg. De verwachting is dat organisatie technologie de werkvloer productiever zal maken, zodat we als burgers dan steeds meer tijd beschikbaar hebben voor zorg en welzijn. Zorg en welzijn in brede zin is: de zorg voor het milieu, veiligheid in de wijk en voor het land, zorg voor mindervaliden en werklozen, zorg voor onze zieke mensen en zorgen voor een prettige leefomgeving en voldoende recreatiemogelijkheden. Dit maakte de organisatie van zorg en welzijn een belangrijk aandachtspunt en een belangrijk domein voor blokchain organiseren, aldus de auteurs. Veel zorgverleners zijn relatief veel tijd kwijt met administratieve lasten en reduceren van onzekerheden. Zorg en welzijn is een breed domein, van ziekenhuis tot thuiszorg, van sociale dienstverlening tot beroepsvereniging, van elektronisch patiëntendossier tot Fitbit. Er zijn organisaties die zich bezighouden met beleid, met preferentie, participatie, begeleiding, genezing of bijvoorbeeld revalidatie. Net als andere domeinen kent ook het zorg-en welzijnsdomein een supply chain die gemanaged moet worden. Ook het zorg-en welzijnsdomein bestaat uit partijen die aan elkaar gekoppeld zijn via een “zorgketen”: van huisarts naar specialist naar apotheker naar revalidatiecentrum.Het wordt mogelijk een groot aantal instituties te programmeren in een (blokchain) protocol en op die manier de transactiekosten omlaag te brengen. Want zorg is op een domein van fors stijgende kosten, niet in de minste plaats door snel stijgende coördinatie- en transactiekosten.
Blokchain voor zorg en welzijn
Naast deze organisatorische uitdaging komt daarbij ook een volumestijging: we worden gemiddeld ouder en de vraag naar zorg zal daardoor toenemen. Blokchain organiseren zorgt ervoor dat transactiekosten omlaag gaan, specialisten productiever worden, de privacy beter te waarborgen is en burgers minder afhankelijk worden van instituties. Er ligt een kans om deze processen opnieuw te organiseren door in de uitvoering bijvoorbeeld slim samen te werken in een shared service center met nieuwe organisatie technologie ter ondersteuning. Slimmer wil zeggen zonder extra instituties en met efficiënte transacties.
Ziekenhuizen en hoge opslagkosten
Ziekenhuizen zijn vaak grotere organisaties en ook (gezamenlijk), in staat om bijvoorbeeld samen te investeren in blokchain organiseren. Op dit moment zien we het ziekenhuis als de ideale vorm om vraag en aanbod in de tweedelijns gezondheidszorg te organiseren. De rol van een specialist verschuift van het stellen van een diagnose, naar het geruststellen van de vrager (onzekerheidsreductie). Wanneer door technologie, de interactie tussen specialist en patiënt verandert, komt ook de vraag op of de huidige manier van organiseren (het ziekenhuis) nog past. Voor een ingreep is een operatiekamer nodig, maar poli gesprekken kun je bijvoorbeeld ook anders organiseren, zonder de hoge opslagkosten van een ziekenhuis. Polikliniek gesprekken kunnen in principe ook buiten het ziekenhuis plaatsvinden: aan de keukentafel, via Skype of op kantoor van de specialist. Door allerlei opslagen is een spreekkamer huren in een ziekenhuis erg duur geworden.
Ziekenhuizen en de nieuwe privacywet
Naast de verandering van organisatieperspectief hebben ziekenhuis op korte termijn nog met een andere uitdaging te maken waar blokchain organiseren voor een oplossing kan zorgen. Ziekenhuizen hebben vaak met datalekken te maken. Patiëntgegevens zijn privacygevoelig en moeten goed afgeschermd worden. Daarnaast moet door de nieuwe Europese wetgeving (GDPR) en Nederlandse wetgeving een patiënt zijn gegevens mee kunnen nemen als hij gebruik wil maken van andere zorgaanbieder. Zorgaanbieders krijgen een aantal jaren de tijd om systemen aan te passen, eigenlijk met de verwachting (of de hoop) dat er in die tijd technologie ontstaat die dit mogelijk maakt. Gelukkig is deze technologie er in basis en heet blokchain technologie. Maar om blokchain technologie goed te gebruiken, moeten systemen wel vanaf de fundamenten opnieuw opgebouwd worden. Daarbij moeten de huidige instituties hun machtsbasis loslaten en slimmer gaan samenwerken in gedeelde transactie netwerken. Daarmee kunnen ook transactiekosten omlaag.
Elektronisch patiënten-en gezondheidsdossier
In het proces tussen eindvrager en beginaanbieder zitten in de zorg zeer veel schakels. Denk aan: beleidsmakers, politiek, overheid, huisarts, specialist, verpleegkundige, apotheker, ziekenhuisadministratie, verzekeraar. Daarnaast hebben we te te maken met een groot aantal waardes, die je als patiënt kan afnemen zoals een bed, eten, een operatie en medicijnen. Door steeds (medische) middelen aan mensen (patiënten) te koppelen ontstaan transacties. Een case is een patiënt met daaraan gekoppeld verschillende instrumenten zoals een bed, een knie-operatie, verpleging en medicijnen. Alle andere entiteiten zijn hiervan af te leiden (op te bouwen): zoals order, facturatie, betaling, evaluatie en managementinformatie. Ook transacties in het zorgdomein kunnen in een blokchain gebracht worden waardoor bijvoorbeeld een persoonlijk gezondheidsdossier (PGD) of een elektronisch patiëntendossier (EPD) ontstaat. Een EPD is een gestructureerde verzameling koppeling van middelen aan een mens. Waarna dit in een gedeeld netwerk gebeurt, ontstaat ook een betere manier om kennis te delen en bijvoorbeeld vroegtijdig een epidemie op te sporen. Dat is niet een taak van Google of Facebook, aldus de auteurs. Vanuit niet-muteerbare en gestructureerde en gedeelde transacties, ontstaat de gedeelde werkelijkheid waardoor we de zorg effectiever, productiever en efficiënt te kunnen organiseren. Hierbij worden uiteraard geen privacygevoelige gegevens zonder encryptie op een publieke blokchain gezet. Hooguit een tijdstempel en een sleutel om bij versleutelde gegevens te komen nadat de eigenaar hier toestemming voor gegeven heeft en vervolgens ook kan controleren wie op welk moment welke attributen ingezien heeft. Door de grote hoeveelheid data zullen waarschijnlijk oplossingen gekozen worden waarbij een deel van de data on-chain staat en een deel off-chain.
Tenslotte: Het is beslist nog ‘work in progress’. Maar een potentieel voor een disruptie is aanwezig. Met dank aan de auteurs voor een exemplaar van het boek Blockchain Organiseren.
https://weconet.org/introductie-blockchain
