Wie vanuit het zuiden het centrum van Rio inloopt wordt getrakteerd op een stadsgezicht dat drie eeuwen Braziliaanse architectuurgeschiedenis opsomt. Op de voorgrond het Aqueduto da Carioca, beter bekend als ‘Arcos da Lapa’, ‘de Bogen van Lapa’, daarachter de aan Sint Sebastiaan gewijde kathedraal, en daar weer achter een wolkenkrabber die naar de naam Ventura Corporate Tower luistert.
De stenen onder het witte pleisterwerk van de Bogen van Lapa werden al in 1744 – toen Brazilië nog een Portugese kolonie was – door slaven uit een nabije steengroeve gehakt. Anderhalve eeuw lang voorzag het aquaduct de bevolking van de stad van water, maar in 1896 werd het bouwwerk aan de stedelijke tramwegmaatschappij overgedragen. Vervolgens reden er een eeuw lang gele trams over de bogen, tot een dramatisch ongeluk in de wijk Santa Teresa, de eindbestemming, in 2011 (voorlopig) het einde betekende van Rio’s enige overgebleven tramlijn.
Het markante bijenkorfvormige schip van Rio’s kathedraal werd tijdens de dictatuur (1964 – 1985) opgetrokken uit beton. De voorliefde van de generaals voor dit bouwmateriaal geeft veel openbare gebouwen in het tropische Brazilië nog altijd een verrassend grauw voorkomen, maar sinds een aantal jaar verlost kleurrijke verlichting de kathedraal in ieder geval ’s nachts van haar betonnen bunker-look.
De Ventura Corporate Tower achter de kathedraal werd in 2010 opgetrokken uit speciaal zon- en hittewerend glas; het is een ‘groene’ wolkenkrabber. Vandaag de dag bepaalt het moderne, kapitalistische en democratische Brazilië de skyline, maar architectonische herinneringen aan minder glansrijke tijden zijn nooit ver weg.
