Een Belg in Belfast. Een Vlaming die een televisieserie regisseert, waarmee de BBC de Scandinavische concurrentie wil verslaan. Met succes, want naar The Fall keken 3,5 miljoen kijkers per aflevering. ‘Zo verontrustend, dat ik en mijn puberzoon het niet konden uitkijken’, schreef een recensent. Jakob Verbruggen heeft dus iets goeds gedaan, al kan hij zelf moeilijk aangeven wat. ‘De Engelsen waren geïnteresseerd in de Europese stijl van film maken. Na The Killing, Borgen en The Bridge moesten ze hun vertelmethode onderwerpen aan een frisse blik. Daarom huurden ze een buitenlander in.’
Verbruggen heeft in België vele afleveringen van het ook hier vertoonde Code 37 gedraaid, evenals de filmversie. Toen een Engelse studio de rechten voor een remake van Code 37 kocht, kwam Verbruggen in beeld. Ze stuurden hem het script van The Fall en the rest is history.
X-Files
Dus kon Verbruggen aan de slag met een script van Allan Cubitt (bekend van Prime Suspect met Helen Mirren) en met wereldster Gillian Anderson (Scully in de X-Files). ‘Zij was al aan boord. Ze had al tien jaar geen politierol meer gedaan, dus het was een aangename verrassing om haar inspecteur Stella Gibson te zien vertolken. Anderson heeft al tien keer meer tv en films gedraaid dan ikzelf, dus ik moest op mijn tenen lopen en goed focussen als we scènes gingen draaien.’
Gillian Anderson speelt rechercheur Stella Gibson, die vanuit Londen wordt ingevlogen wanneer een onderzoek in Belfast volledig de mist ingaat. Al snel ontdekt ze een reeks onopgeloste moorden van vrouwen, gruwelijk vanwege de onderkoelde aanpak. Anderson oogt als een hoogblonde ijspegel, maar ze is iemand die ook roekeloos haar eigen lusten najaagt. ‘Een enigmatisch personage, maar het lukt Anderson om er druppelsgewijs menselijkheid in te steken. We zien een pas-dedeux tussen haar en de moordenaar. Zoveel verschillen beiden niet van elkaar. Ook zij heeft duistere kanten, niet bepaald kosjer hoe deze rechercheur met mannen omgaat.’
Getormenteerd
Direct vanaf het begin krijgt de kijker ook de moordenaar in beeld. ‘We hebben heel lang gezocht. Er kwamen veel ervaren Ierse acteurs auditie doen, maar die hebben teveel gravitas, van die getormenteerde koppen. Ik wilde een seriemoordenaar, die het leuk vindt wat hij doet, hij is helemaal niet getormenteerd. Jamie Dorman is een voormalig Calvin Klein-model. Zijn fysiek is totaal niet wat je van een seriemoordenaar verwacht. Hij kwam binnen voor een andere rol, maar ik zag direct dat Dorman die man is, waar het slachtoffer verliefd op kan worden. De vriendelijke buurman: heel angstaanjagend. Dit is het kwaad dat tussen ons allemaal schuilt, waarmee je op de bus stapt. Geen horrorfiguur, geen kannibaal maar een vlotte gast.’
Controlfreaks
Jakob Verbruggen was de enige niet-Brit in de crew. Filmtaal is universeel, maar geldt dat ook voor het maakproces? ‘Filmen is overal ter wereld hetzelfde. Aanvankelijk hadden we wat Babylonische taalverwarringen, dat heeft zich vanzelf opgelost. Het grootste contrast met Vlaamse producties is natuurlijk het budget. Het is de BBC, dus die kunnen investeren als ze dat willen. Zo lopen er twee keer zoveel stilisten en setdressers rond als bij een Vlaamse productie. Het grootste verschil is de aanwezigheid van de producers, die continu meekijken. Evenals de scriptwriters. Het hele productieteam denkt mee om het verhaal zo goed mogelijk in beeld te krijgen. Dan merk je dat ze bij de BBC wel een schat aan ervaring meebrengen.’
Aan de andere kant was Verbruggen juist ingehuurd om een brug naar de Scandinoir te slaan. ‘Ik heb geprobeerd, om de moordenaar zo sympathiek te presenteren, dat de kijkers met hem gaan meeleven. Hij heeft het ook niet makkelijk met zijn gezinnetje, en hij is toch lief voor zijn kinderen? Een moreel dubbel gezichtspunt, wat deze serie boven de middelmaat uittilt.’
Belfast
‘We hebben bijna alleen op locatie in Belfast gedraaid, geprobeerd er zo’n donkere regenachtige (Scandinavisch sombere) stad van te maken. De crew vond het leuk dat voor de verandering het niet over de troubles ging, dat er amper IRA of protestantse loyalisten in beeld kwam. Ze zijn er, maar dan op de achtergrond. Couleur locale. ’
‘Qua stijl wilde ik dat de kijker net als de moordenaar een voyeur wordt. Dus veel shots van deurkieren, gluren met de moordenaar, hem in het hoofd van de misdadiger laten kruipen.’
De handtekening van Verbruggen zien we terug in de sfeer, in het realisme: ‘De moorden en het geweld krijgen een droge weergave. Realistisch, dus geen opgeklopte verheerlijkende toestanden. Een oefening in droogheid en sereniteit. Het duurt tot aflevering vier voor we pas echt zien wat voor monster de moordenaar is.’
Jakob Verbruggen: The Fall
