Wie wil je dat je kind later wordt? Het publiek in de Rode Hoed stak gretig de hand op bij de openingsvraag van de Amerikaanse opvoedgoeroe Alfie Kohn. Rechtvaardig, hulpvaardig, eerlijk, sociaal: de grotendeels met vrouwen gevulde zaal had geen lage verwachtingen van hun kroost. Ik dacht nog na over het antwoord toen Alfie, een springerig mannetje in een te groot pak en dito bril, al bij de vervolgvraag was aangekomen: houden we die wens dagelijks in ons achterhoofd bij de opvoeding? Of zijn we vooral bezig onze kinderen te laten doen wat wij zeggen?
Speelafspraken
Onvoorwaardelijk ouderschap was het thema van de avond. Simpel gezegd: niet belonen en niet straffen. Ik kon me er weinig bij voorstellen. Hoe kreeg ik dan iets gedaan van mijn chronisch niet luisterende zoon? Aankleden, eten, naar bed gaan: bij alle weigeringen gooide ik een verbod op de Ipad, speelafspraken, toetjes of logeerpartijtjes in de strijd. Op echt zware dagen dreigde ik wel eens met alles tegelijk. Tot mijn zoon mij van repliek diende met dezelfde eisen. “wil je dat ik morgen op tijd mijn bed uitkom en me aankleed? Dan moet je nog een verhaal voorlezen.” Het werd kortom tijd voor een andere opvoedaanpak. (Dat mijn peuterdochter tegelijkertijd tegen de kat zei “dat ze op de trap moest zitten als ze niet luisterde,” maakte dit voornemen nog iets urgenter.)
Voorwaardelijke liefde
Straffen en belonen, het zijn voorbeelden van voorwaardelijke liefde, hield Alfie zijn publiek voor: als jij doet wat ik zeg, vind ik jou lief. Hij stelde iets anders voor: neem je kinderen serieus en houd van ze om wie ze zijn, niet om wat ze doen.
Grijze massa
Zijn woorden bleven ongemakkelijk in mijn hoofd rondzoemen, keek ik wel naar wie mijn kind was? Of was ik vooral bezig een mini-me te creëren: aardig, sociaal, aangepast en gehoorzaam. Want zo ben ik. Zo is mijn man. En zo hoort het. Dat je met deze eigenschappen altijd in dienst staat van anderen en vooral bezig bent erbij te horen, daar denk ik niet aan tijdens het opvoeden. De angst om erbuiten te vallen, teveel op te vallen, niet geaccepteerd te worden, is sterker. En zo geef ik mijn kinderen mee dat zij eigenlijk beter op kunnen gaan in de grijze massa dan ervan af te wijken.
Individu
Alfie liet mij inzien dat mijn zoon zijn temperament van zichzelf heeft. Dat hij een individu is. Dat de focus op onhandelbaar, uit de pas gedrag zorgt dat ik soms te weinig zie wat erachter zit. Wie hij is. Zijn opvoedmethode ontroerde me, hij laat kinderen in hun waarde en leert ze actief nadenken over hun eigen behoeftes en wensen. Het vraagt alleen wel veel van ouders. De controle loslaten. Samenwerken. Accepteren wat er is. Kritisch kijken naar je eigen normen en waarden. En heel veel vragen stellen.
Goeroe
Be the adult you want your kid to be, hoorde ik laatst een Amerikaanse goeroe zeggen (ik weet het, ik ben te gevoelig voor goeroe’s). Dat leer ik nu van mijn zoon die elke dag opnieuw laat zien waar hij voor staat.
De wereld heeft kleurrijke mensen nodig. Die autonome keuzes maken. Buiten de lijntjes kleuren. De moed hebben om op te staan. Anders durven zijn. De wens voor mijn kinderen weet ik intussen. Word wie je bent. En wees daar trots op.
