In 1756 verlaat een 23-jarige winkelierszoon het stadje Zwolle om als scheepschirurgijn vijf jaar op pad te gaan, zo blijkt uit het 'Het journaal van Joannes Veltkamp'. In dienst van de admiraliteit van Amsterdam maakt deze Veltkamp vier zeereizen mee. Driemaal op het schip de Glinthorst en eenmaal op het Zeepaard. De reizen voeren naar de Caraïben en de Middellandse Zee. Veltkamp houdt een dagboek bij. Nu heeft WBOOKS samen met het Scheepvaartmuseum in Amsterdam hieraan een bijzondere uitgave gewijd.
Dagboek
Waarom ik deze uitgave ben gaan lezen? De auteur van het oorspronkelijke dagboek (journaal) was na zijn zeereizen tot op hoge leeftijd (80+) praktiserend in mijn huidige woonplaats Zwolle. Het betreft Joannes Veltkamp (1733-1818). Zijn onderzoekende geest spreekt bijzonder aan. Na thuiskomst vestigt hij zich in Zwolle als chirurgijn aan de Kromme Elleboog, een straatje dat uitkomt op de Nieuwstraat. Ook in die levensfase blijkt zijn nieuwsgierigheid en ondernemingszin uit diverse toonaangevende medische publicaties. Het aardige van het boek is dat de samensteller van het boek Rosanne Baars ook uitvoerig stilstaat bij deze episode. De uitgave is fraai. De reproducties van de aquarellen die Joannes Veltkamp tijdens zijn zeereizen vervaardigde zijn ronduit prachtig.
Hertaling
Tijdens de zeereizen worden tal van havenplaatsen aangedaan. Het verblijf daar kan tamelijk lang zijn. Joannes Veltkamp maakt vaak van de gelegenheid gebruik om ziekenhuizen te bezoeken. Daarnaast doet hij natuurlijk ook de nodige ervaringen op als chirurgijn aan boord van de vloot. Lang niet alles van belang wordt door Veltkamp opgeschreven. Auteur Rosanne Baars heeft door haar betrokkenheid bij het Scheepvaartmuseum tal van andere bronnen kunnen raadplegen, waardoor toch een tamelijk volledig beeld ontstaat.
Reacties
Historica Rosanne Baars (bijgaand een recente foto bij het Scheepvaartmuseum in Amsterdam): "Dit boek, waaraan ik bijna drie jaar heb gewerkt, heeft nu al veel leuke reacties opgeleverd. Helaas heb ik tot nu toe geen portret kunnen opsporen van Joannes Veltkamp.
Medische wetenswaardigheden
Het zijn er vrij veel en ze staan verspreid door het dagboek. Zo lezen we op pagina 88 over een kennismaking met de generaal-chirurgijn (een Duitser) van het Groot Hospitaal te Livorno. Bezichtiging van de inrichting en kijkje op de behandeling van de patiënten horen ook bij dat uitstapje Op pagina 140/141 lezen we over een hernieuwd bezoek aan Livorno, maar dan is maar liefst een quarantaine periode van 30 dagen vereist. Heel vermakelijk is de beschrijving van de hygiëne maatregelen die in acht moeten worden genomen!
Voetnoot:
Joannes Veltkamp
uitgeverij WBOOKS
ISBN nummer: 9789462580510
auteur Rosanne Baars
prijs: €22,95
