Lopend door de straten van Lissabon, herken ik voortdurend locaties uit de Zwitserse film Night Train to Lisbon. Hé, dat panorama zat in het begin, en daar zaten Jeremy Irons en zijn paramour romantisch te dineren. Vanmiddag ga ik met de pont naar de overkant van de Taag, het oudemannenhuis met de Portugese verzetshelden opzoeken.
Verval
Lissabon is een stad aan de rand van de Eurozone met meer verleden dan toekomst. Afgezien van een paar chique goed onderhouden winkelstraten tref je veel panden aan, die een likje verf kunnen gebruiken. De Portugese hoofdstad is nog lang niet zo ver heen als Havana: een stad die zo mooi in verval is, dat je er als fotograaf of cameraman geen lelijke beelden kunt vastleggen. De Zweedse regisseur Bille August (Oscar voor Pelle de Veroveraar) en de Zwitserse cameraman Filip Zumbrunn gebruiken elke hoek en gaatje van de Portugese stad om zo fraai mogelijk hun verhaal te vertellen.
Zie de trailer van de film hier
Nachttrein
De film begint in Zurich, waar Jeremy Irons werkt als leraar Latijn, die na zijn scheiding een suf bestaan leidt. Totdat hij verhindert dat een jonge vrouw van een hoge brug springt. Zij spreken elkaar kort, waarna zij verdwijnt. Met haar rode regenjas en een Portugees boek dat ze achterliet, gaat Irons op zoektocht. In het boek zit een kaartje voor de nachttrein naar Lissabon. In een impuls besluit Irons in haar plaats naar die stad af te reizen.
Jeroen Krabbé
Aldaar gaat hij eerst naar het huis van de Portugese schrijver. Daar woont nog steeds diens zuster (Charlotte Rampling). Al wandelend door de stad, dinerend met een lieftallige opticien (gelukkig krijgen senior en junior geen relatie, dit is geen Nederlandse film met Derek de Lint of Jeroen Krabbé) en pratend met de nodige bejaarden, reconstrueert Irons het leven van de schrijver Amadeu de Prado. Die blijkt als dokter in het verzet tegen de dictator Salazar te hebben gezeten. Al snel belandde hij in een heftige driehoeksrelatie, met dodelijke gevolgen. De historische en actuele verhaallijn beginnen steeds meer door elkaar te lopen, met een peinzende Irons in het middelpunt.
Horrorveteraan
Night Train in Lissabon combineert een filosofisch heden met een actierijk verleden. Het verzet tegen de Portugese dictatuur leidt tot conventionele oorlogsbeelden. Lissabon anno nu is interessanter, waarbij de actie zich in het brein van Irons afspeelt. Dat hij daarbij horrorveteraan Christopher Lee als priester tegenkomt en Charlotte Rampling als verzuurde weduwe, voegt niet bepaalt toe aan de geloofwaardigheid van het geheel. Alle acteurs (inclusief Bruno Ganz zijn de usual suspects opgetrommeld) spreken Engels, ook Portugese huishoudsters en boeren. Het maakt de film tot een typische eurotrash productie, die nogal wat goodwill van de kijker vergt. Gelukkig zijn er interessante uitspraken over het idee dat als je een plaats bezoekt, je daar iets nieuws van jezelf ontdekt. Als je vertrekt, laat je ook weer iets achter. Bij terugkeer is de stad daarom als een oude vriend.
?Woody Allen
Een perfect idee voor mijn retour naar Lissabon. Langzamerhand komen oude beelden weer bovendrijven, die zich mengen met het heden van een hippe architectuurwinkel als LX Factory of de brunch (Portugesen ontbijten niet) in Orpheu Caffe op het zonovergoten Praca do Príncipe Real. De zeven heuvelen van Lissabon bieden ook voor de amateurfotograaf talloze mogelijkheden voor onvergetelijke opnamen. Met reisgids Jeremy Irons houd ik het hier nog wel een tijdje vol. Regisseur Bille August kan niet tippen aan Woody Allens Manhattan, maar de oude wereldstad Lissabon kan de concurrentie met New York aan.
