Ze hebben allemaal eisen gesteld toen ze geïnterviewd werden voor tv of krant, en aan die eisen werd voldaan. Prins Bernhard wilde een veto over publicatie in de Volkskrant, Johan Cruijff wilde geen andere gasten in P&W, Anouk wilde niet over haar scheiding praten, Peter R. de Vries wilde zijn boek promoten, A. F. Th. van der Heijden wilde alleen per mail geïnterviewd worden, Edith Schippers wilde geen huisartsen aan tafel, Yuri van Gelder wilde inspraak in de tafelheerkeuze bij DWDD, Ad Melkert wilde geen 5 maar 20 minuten en Steffi Graf wil dat haar fitness clubs genoemd worden.
Onderhandelingen
Deze week verscheen in Journalism Practice een artikel ‘This is not what we agreed’’ Negotiating interview conditions in Germany and the Netherlands van bovengetekende, Pieter Broertjes, Ad van Liempt, Marlis Prinzing en Gerard Smit over onderhandelingen in de journalistiek, een onderwerp dat in handboeken nauwelijks aandacht krijgt en bij opleidingen ook niet vaak aan de orde komt.
Vooral als er eisen gesteld worden die de inhoud van een interview inhoudelijk veranderen, begeeft de journalistiek zich op glad ijs, maar vaak kan het niet anders, de kandidaat wil alleen onder voorwaarden meewerken. Als dat het geval is, wordt de kijker of lezer er overigens meestal niet van op de hoogte gebracht.
Verborgen camera’s
Als bronnen niet geïnterviewd willen worden, kunnen journalisten dit omzeilen (verborgen camera’s, heimelijke geluidsopnames) of proberen bronnen te overtuigen, bijvoorbeeld door ze anonimiteit aan te bieden of duidelijk te maken dat anderen wel hun verhaal vertellen waardoor ze beter wel kunnen meewerken om hun kant te laten horen.
Maar sommige bronnen willen alleen maar meewerken als er aan bepaalde eisen wordt voldaan. Ten eerste zijn dat eisen over het interview zelf: door wie, hoe lang, waar, wie nog meer aan tafel, welke onderwerpen wel en welke niet. Vooral dat laatste (verboden en verplichte onderwerpen) ligt gevoelig. Maar het komt voor. Hero Brinkman wilde bij Knevel en Van den Brink niet praten over zijn partijgenoot Lucassen, een eis waar het programma overigens niet aan wenste te voldoen. Sommige bronnen willen ook geld zien, iets dat in Nederland meestal niet gebeurt.
Autorisatie
Daarnaast stellen bronnen eisen aan publicatie: ze wensen inzage in het interview, willen feitelijke onjuistheden controleren, eisen autorisatie (dus expliciete goedkeuring nodig en de optie om alles te veranderen) of zelfs een volledig veto.
Ex-premier Ruud Lubbers vroeg VN 60 dingen in een interview te veranderen. Een interview in de Volkskrant werd zelfs helemaal niet gepubliceerd omdat Lubbers in woede was ontstoken nadat hem vragen over de vermeende Geneefse sex-avonturen werden gesteld. Royalty eist – via de RVD – altijd dat ze zeggenschap hebben over het eindproduct.
Slotje
Het artikel komt in het augustusnummer achter een slotje op Journalism Practice. Wij mogen 50 exemplaren online weggeven via deze website. Dus snel reageren als je het wilt lezen. Als je te laat bent kan je een mail sturen aan één van de auteurs, bijvoorbeeld aan piet (punt) bakker (at) hu (punt) nl.
Met dank aan Klaske Tameling, zij zette de kop “Daar zouden we het niet over hebben!” boven een artikel in de Nieuwe Reporter over een eerste presentatie van deze onderzoeksgegevens op een conferentie in Groningen, onze Engelse titel is daar een variatie op.
