Op de kop af anderhalf jaar geleden lanceerde ik met een aantal ex-collega’s van Dagblad De Pers een bedrijfje waarvan iedereen die ik er over vertelde zei: ‘Dat wordt niks, ga in vredesnaam een baan zoeken.’ Dat was overigens de mildste reactie. Ik begreep ‘m nog ook.
Dat kwam zo. In maart 2012 hield Dagblad De Pers op te bestaan, waarna we gingen doorstarten, wat er door allerlei verwikkelingen niet van kwam, waarna iedereen het sterfhuis achter zich liet en ik als voorheen-hoofdredacteur concludeerde: dat is een beetje al te suf afgelopen, daar moet iets op te verzinnen zijn.
Het leek daarbij tijd voor wat verdergaande innovatie dan de klassieke media-aanpak met een redactie die allemaal al dan niet mooie dingen maakt en daar abonnees of adverteerders bij hoopt te vinden. Want schrijvers geven, met dank aan Amazon, al een decennium zichzelf uit, veel bands kunnen het tegenwoordig prima af zonder platenmaatschappij. Waarom zouden journalisten dat niet kunnen? Gewoon, je eigen stukken voor eigen rekening zelf uitgeven.
Dat is 'm dan ook geworden. De zelfstandig journalist als merk. Mensen die wat kunnen en wat willen een flink zet geven. In dit geval: freelance journalisten die voor eigen rekening hun stukken aan lezers verkopen.
Spaarpot omgekeerd, pensioenregeling afgekocht, hier en daar wat geld losgebedeld. In februari 2013 ging het live, als app. Onder (toen nog) een merknaam die eigenlijk niet mocht, DNP – er was een Japanse drukker die dat al had gedeponeerd. Maar ach. De app deed het bij livegang niet, dat was ook onhandig. Bleek op te lossen.
Hele dunne boeken
Het liep best aardig. Niet spetterend, maar dat had ik ook niet verwacht. De praktijk van een bedrijf beginnen is: een jaar of drie bloed, zweet, tranen, ellende, leveranciers die niet doorkomen, geld op, permanente tegenvallers en je schiet elke bok die er maar te verzinnen valt. In dit geval was er nog een bijkomend probleem, namelijk dat vrijwel niemand aan wie ik het probeerde uit te leggen begreep wat we precies deden (da's eigenlijk nog erger dan de voorspelling 'dat gaat niet werken' – de mensen die dat zeiden snapten het tenminste). Het duurde ook even voordat ik een soort uitleg gevonden had: ‘Artikelen zijn net boeken, maar dan hele dunne. Dus wat Amazon deed, jezelf uitgeven, dat gaan wij ook mogelijk maken. Maar dan met hele dunne boeken.’ De vergelijking was misschien een beetje over-ambitieus.
‘Artikelen zijn net boeken, maar dan hele dunne'
‘Sukkel’
Nuttig advies was er ook, zij het soms tamelijk pijnlijk. Het meest leerzaam was de directeur van een grote webshop. Die stak eerst een tirade af over de stupiditeit en het gebrek aan ondernemerszin van uitgevers en journalisten, en gaf vervolgens aan de hand van zijn eigen site een toelichting. ‘Mediamensen snappen dat ze goede producten moeten maken en sommigen hebben ook wel enig benul van marketing. Maar waar ze, een hoogst zeldzame uitzondering daargelaten, dus echt geen hout van begrijpen is distributie en logistiek. Met die kranten is het al shit, in Amsterdam wordt een kwart van alle kranten niet bezorgd. Wij bezorgen altijd, tenzij het bezorgadres is afgebrand. Digitaal is het helemaal een drama. Op de meeste sites, en die van jullie ook, breek je bijvoorbeeld je vingers als je iets wilt kopen. Dat haten mensen. Echt. Vraag je eerst geld van ze, ga je daarna de kassa verstoppen. Sukkel. Bij ons werkt de helft van de mensen aan: hoe maken we de winkel zo verleidelijk en handig mogelijk? Dat is een vak, daar schrijven ze proefschriften over.’
'Vraag je eerst geld aan mensen, ga je daarna de kassa verstoppen. Sukkel'
Daar had de man gelijk in, en hij grijnsde er nog een welgemeend advies achteraan: als je dat zelf beter wilt regelen, boek dan maar een tonnetje in want zoiets is dus Heel Erg Moeilijk. Of je zorgt dat je meedoet met anderen die het wel fatsoenlijk regelen.
We wilden dan ook maar wat graag meedoen aan de online kiosken die in die tijd op begonnen te komen. In volgorde van verschijnen: eLinea, Myjour, Blendle/Cafeyn. Die kiosken hadden met talloze uitgevers allerlei lastige gesprekken over rechten en commissies, maar met ons was het zo geregeld: ‘Als je een enigszins acceptabele commissie rekent en geen porno in je kiosk zet, doen we mee. Sowieso. Altijd. Fijne dag nog.’ ‘Ons’ was overigens, na een overname door de vereniging Veronica en fusie met de immer spraakmakende en snel groeiende nieuws- en opiniesite The Post Online (ik ben daar sinds die tijd uitgever van), inmiddels TPO Magazine.
Hit
De kiosken hadden allemaal zo hun ideetjes over hoe je dat moet doen, logistiek. Meestal waren die beter dan de onze. Ze maakten het bovendien voor ons mogelijk artikelen los te verkopen, wat in sommige gevallen beter werkt dan abonnementen. De oprichters ervan waren een tijdje niet van de TV af te slaan, wat er bij TPO Magazine weer toe leidde dat het aantal deelnemende journalisten explosief steeg: van 20 naar 60 in een paar maanden. Na de zomer gaan er nog behoorlijk wat bijkomen.
Daarmee belandden we zo’n beetje op het punt waar we nu zijn. We verkopen, net als anderhalf jaar geleden, abonnementen op journalisten. Wie daar een beetje handig in is, heeft er inmiddels een paar honderd verkocht. Daarnaast, en in toenemende mate: vooral, verkopen onze journalisten hun stukken in kiosken. We beginnen de marketing daarvan inmiddels een beetje in onze vingers te krijgen, waar dat elders nog een beetje op gang moet komen. Het komt vrij geregeld voor dat er van een artikel een paar honderd worden verkocht, met uitschieters naar (dik) boven de duizend.
Zu nu en dan verkopen we, hoewel we doorgaans maar een paar stukken per dag publiceren, meer dan landelijke dagbladen.
Dubbeltjes, maar wel meer dubbeltjes
We zijn er nog lang niet. Het blijft dubbeltjeswerk. Het worden veel meer dubbeltjes, dat is leuk. Zoals het ook leuk is dat we grootschaliger met partners samen zijn gaan werken en dat we tegenwoordig wel eens gebeld worden door mensen die een jaar geleden aan de andere kant van de tafel naar het plafond zaten te kijken. We organiseren ‘vette’ (not my words, maar die van collega annex organisator Joosten) dingen als het NK Kioskverkopen.
En wat we inmiddels zeker weten is dat het kan werken, de journalist die zichzelf uitgeeft. Als merk. Je hoeft ook geen merk te zijn om het te kunnen worden. Sommige van onze journalisten zijn goed genoeg thuis in vooral social media om alle grote kranten eruit te verkopen. Anderen schreven eerst columns en stukken voor ons en schreven daarna voor een heleboel anderen opeens ook columns, of boeken.
Journalisten kunnen geld verdienen met het verkopen van hun eigen artikelen. Soms. Een beetje. En soms een beetje meer. Amazon is het nog niet helemaal, qua orde van grootte, maar over een jaar zijn er alweer veel meer mogelijkheden, en over vijf jaar zeker. En dat het niks wordt, dat horen we tegenwoordig niet meer.
TPO Magazine volgen in Blendle/Cafeyn? Klik!
