Op donderdagavond 20 augustus 2015 was er een Meetup van het collectief Life Long Running op het dak van Xsens bij de campus van de Universiteit Twente in Enschede. Xsens is groot geworden met (steeds kleinere en betere) sensoren voor bedrijfsleven en sport. De diverse voordrachten waren doortrokken met data (en overigens ook de geur van een heerlijke barbecue).
Zo onttrok Jonatan Samoocha aan platform Strava de fietsgegevens van 25 datadonoren. Via deze data meent hij na analyse te kunnen afleiden of er op asfalt of bosweg wordt gereden. Met dank aan sensoren die vandaag de dag overal te vinden zijn. Tijdens de voordracht moest ik sterk denken aan het boek dat ik juist onderhanden heb:
Dat boek Sociale Big Data, heet oorspronkelijk Social Physics-How good ideas spread. De Nederlandse vertaling is uit 2014. Subtitel: the lessons learned from a new science.
Cultuurschok
Auteur Alex Pentland leeft in de toekomst, zoals hij zelf stelt. Immers vrijwel elk nieuw idee en elke nieuwe technologie passeert zijn instituut, het MIT in de Verenigde Staten. Het Massachusetts Institute of Technology en meer specifiek het Medialab is zijn werkterrein. Het ontstaan van het boek Sociale Big Data schrijft de auteur toe aan een cultuurshock. Bij het opzetten van het Medialab Azië bleken plaatselijke onderzoekers elkaar totaal niet te kennen. Pas toen dat isolement doorbroken was, kwam een stroom aan nieuwe ideeën op gang. Iets vergelijkbaars speelt zich af op het niveau van wereldleiders en ceo’s zo heeft Pentland vastgesteld.
Al deze constateringen hebben wel geleid tot een succesvol onderzoeksprogramma en een geheel nieuwe dynamiek. Daarin past ook de aanzet die dit boek wil geven. Ik durf te stellen dat het boek Sociale Big Data voor iedereen belangwekkend is. Dat neemt niet weg dat ik nu de aandacht specifiek wil vestigen op het thema Gezondheid en Ziekte (pagina 172-181).
Gezondheid en ziekte
In de paragraaf Gezondheid en Ziekte wijst de auteur op een vrij willekeurig aantal fenomenen. Het is beslist geen totaal overzicht (zo dat al mogelijk zou kunnen zijn). Zo zou het Life Long Running verhaal heel goed passen binnen deze context. Pentland staat stil bij het fenomeen Google Flu. Aan de hand van zoekopdrachten via Google kan het ontstaan van influenza worden gemonitord. Wat kan zoiets aan voordelen teweegbrengen? Het herkennen en opsporen van nieuwe griepvirussen. Het bij benadering voorspellen van de benodigde hoeveelheid medicijnen. Het voorbereiden van ziekenhuizen, steden en bedrijven op een eventuele uitbraak. Maar het zou ook kunnen zijn dat de uitbraak beperkt blijft doordat gedragspatronen tijdig veranderen.
Dat is niet mis, toch? Dankzij sensoren in mobiele telefoons zijn onderzoeksgroepen er achter gekomen dat bij keelpijn en malaise juist meer sociale contacten worden gezocht. In de avond blijkt er dan meer te worden getelefoneerd. Later in het ziektebeloop nemen de activiteiten af. Andersom geredeneerd, zou een geconstateerde afname van activiteit ook kunnen wijzen op andere aandoeningen zoals een beginnende dementie. Het koppelen van gedragsdata aan locatiedata kan gebruikt worden om een (wiskundig) model van ziekteverspreiding te ontwerpen. Vooral als dat realtime gebeurt is het heel effectief bij snelle verspreiding (denk aan SARS destijds).
Spitsheffing
Eveneens staat de auteur stil bij soms onverwachte effecten van interventies op sociale netwerken. Zo stelt hij dat een spitsheffing misschien nuttig is, maar vanwege het kostenaspect kan dit leiden tot verminderde mobiliteit van de armere lagen van de bevolking. Die verliezen daarmee ook kansen op sociale ontwikkeling en vooruitgang. Immers exploratie leidt tot innovatie. Een regelrecht ongewenste en onbedoelde belemmering!
Crowdsourcing
De auteur is overtuigd van het belang van crowdsourcing. Kiezers kunnen worden opgeroepen om te gaan stemmen en dat in hun netwerk te melden. Sociale druk zorgde voor beperking van energieverbruik. De data gedreven samenleving kan enorme efficiency winst boeken. Die wordt voor de gezondheidszorg geschat op wel 20%. Met deze doelgerichte beschrijving heb ik u geprikkeld om dit boek eens ter hand te nemen. Ik wil nog melden dat dit boek (328 pagina’s) voorzien is van meerdere appendices, een bibliografie en een apart katern met voetnoten.
NB.
Een exemplaar van de uitgave Sociale Big Data is door Maven publishing ter beschikking gesteld.
