Bijen komen in meerdere verhalen van de Bijbel, de Koran, de Talmud, de Rig-Veda voor en in Bretonse en Duitse legendes zouden ze uit het lichaam van Christus zijn tevoorschijn gekomen (bij(en)geloof). Hippocratus gebruikte de honing als medicijn en tot in de 16e eeuw werd honing gebruikt ipv.suiker. Van de was maakte men kaarsen voor de verlichting van de huizen en men maakte er ook lijm van en gebruikte het als schriftdrager. Met de vooruitgang en industrialisatie werd de bij teruggedrongen. Dat is een slechte zaak, want bijen zijn noodzakelijk. Einstein zei dat de mens nog geen 4 jaar meer te leven had als de bij zou uitsterven. Dat er dan nu ook een bijenziekte is, is alarmerend en zegt iets van de toestand van de natuur. Het is een klein kevertje die verantwoordelijk is. Hij besmet de bijen en vreet de raten aan. De bijen verdedigen zich met propolis. Dat smeren ze rond de ingang van de korf uit en weert vreemde indringers (‘propolis’ betekent in het Grieks ‘voor de stad’ en wordt ook gebruikt als medicatiemiddel). De kevers hebben de bijen in Egypte, Australië en Canada al besmet en moeten nu uit Europa geweerd worden door import van buitenlandse bijen tegen te gaan.
Het leven van de bij
Waar bestaat een bijenvolk nu uit? Ten eerste dus de koningin die ‘gemaakt’ wordt door de werksters via speciaal voedsel, de ‘gelée royale’. De larf van de koningin komt al na 16 dagen uit. De koningin legt de eitjes, zo’n 1000 tot 3000 per dag. Om eitjes te leggen moet ze dus eerst bevrucht zijn en dat gebeurt dus tijden de bijenvlucht. Een jonge koningin vliegt uit naar de plek waar de darren zijn (een vast bepaalde plek). Door feromonen uit te scheiden komen ze op haar af, voeren hun Titanenstrijd en is er dus één die met haar paart waarbij hij zijn geslachtsdeel verliest en sterft… De bevruchte koningin gaat terug naar de korf en gaat eitjes leggen. Wanneer zij minder gaat leggen, gaan de werksters sommige larven het speciale voedsel geven en deze ontwikkelen zich als koninginnen. Eén wordt echter de echte koningin en deze doodt de anderen. De oude koningin inmiddels zwermt uit met een deel van de populatie. Dit gebeurt in mei. Door ‘vallen’ te zetten midden in de natuur kan een imker deze volken weer vangen en er een nieuw volk van maken. De werksters zijn vrouwtjesbijen en er zijn verscheidene soorten. Ze komen na 21 dagen uit. Sommigen houden de raten schoon, anderen voeren de larven (de voedsters) en weer anderen houden de temperatuur in de korf op constant 34 graden (de ‘ventileuses’) en tenslotte zijn er natuurlijk die de nectar halen en de honing maken. De darren dienen alleen voor de bevruchting en ze worden in de herfst uit de korf geweerd en die naar binnen gaan gedood door de werksters. Dit is noodzakelijk omdat er honing moet zijn om de winter te overleven. De darren komen na 24 dagen uit.
De bijendans
Wat ook fascinerend is van de bij is de bijendans. Hiermee communiceert zij aan andere bijen waar een nectarbron is en hoe ver die is en over de grote van de bron. Een ronde dans betekent dat de bron op minder dan 90 m. is. Bij een achtvormige dans kan de bron tot op 1500 m. verwijderd zijn. De richting wordt bepaald door de vorm van de dans tov. de stand van de zon.
Producten van de bij
Als laatste de producten van de bij. Ten eerste dus de honing. Er zijn soorten honing van één bloem (monofloraux) en soorten van meerdere bloemen (multifloraux). Van de eerste soort zijn er de acaciahoning, heide, kastanje, rozemarijn, thijm etc. Van de tweede soort zijn er ’toutes fleurs’, berghoning, ‘garrigue’ honing (honing van gebied met doornig struikgewas in Mediterraan gebied). Elke soort heeft zijn eigen smaak en graad van vloeibaarheid. Dan is er dus de was die hierboven werd besproken. Vervolgens zijn er de pollen, die gezondheid bevorderend zijn, evenals de ‘gelée royale’. De propolis werkt dus ook als medicijn. En als laatste is er het gif (!) dat in de homeopathie wordt gebruikt (d’Apis Mellifica) en tegen bepaalde allergieën.
