Een jaar geleden al trok een enkel bezorgd gemeenteraadslid aan de bel. Is dat niet vragen om ongelukken met elfjarigen op zo’n racemonster? Vaak ook nog met z’n tweeën op de buddyseat, soms met z’n drieën. En kan dat zomaar? Zijn dat nog wel fietsen? Waarom treedt de politie hier niet tegenop? Hoort dat spul sowieso niet op de rijbaan, want op onze smalle fietspaden zijn ze ook nog eens een gevaar voor anderen.
Aanvankelijk luidde het bestuurlijke cliché antwoord ‘daar herkennen we ons niet in’, of ‘het valt wel mee’, tot na het zoveelste incident: ‘Maar vanaf nu zetten we ze op de rollenbank’. Want het probleem zat niet in de fatbike maar in het opvoeren, aldus de autoriteiten. Ook de politie en de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) huldigen dat standpunt nog steeds: de fatbike is een e-bike en daar geldt geen leeftijdsgrens voor. Je hoeft er ook geen AM-rijbewijs voor te halen, geen helm op en verzekeren is verstandig maar niet verplicht. Alleen opvoeren mag niet.
Ook de branche deed een duit in het zakje met de belofte geen opgevoerde fatbikes meer te repareren. Volgens de erkende fietsenhandel betrof het hier bovendien vaak slecht materieel, want goedkope AliExpress- of Amazone-troep uit het verre Oosten. Bloedlink! Koop ze niet, koop alleen ons eigen vertrouwde Hollandse merk, was de boodschap. Met andere woorden, niet de prijzige fatbike maar de shoppende klant is schuldig. Daar valt wat voor te zeggen als we vooral naar ouders kijken die hun te jonge kroost zo’n ding cadeau doen. Waar is de kinderbescherming?
De Bussumse fietsenhandelaar die ik sprak, vertelt een ander verhaal. Op mijn vraag of je ook gewoon kunt fietsen op een fatbike, laat hij mij een model zien waarmee dat nog aardig lukt. “Maar dat is het enige merk en ook deze werkt volgens het fatbike-principe, dus met een krachtsensor.” De verkoper legt uit: “Een gewone e-bike biedt trapondersteuning, terwijl een fatbike andersom werkt. De motor doet het werk maar je moet wel een beetje meetrappen om snelheid te maken.” Dat zie je ook als zo’n fatbike voorbij racet, met traag wiekende pedalen, of met stilstaande pedalen. Net als de ouderwetse Spartamet en Solex, vraag ik. Hij knikt bevestigend. “Inderdaad, eigenlijk is de fatbike een snorfiets.” En opgevoerd dus gewoon een brommer: AM-rijbewijs en minimum leeftijd 16 jaar, verzekeringsplicht, typegoedkeuring en helmplicht, binnen de bebouwde kom niet op het fietspad.
Een snorfiets, opgevoerd een brommer, maar niet als zodanig erkend. De RDW-woordvoerder: “Wij geven geen typegoedkeuring aan fietsen, dus met de fatbike bemoeien we ons niet. Daarvoor moet u bij het ministerie zijn.” Ze wijst ook op Europese regelgeving. Jammer alleen dat de snorfiets als categorie een typisch Hollands fenomeen is, bedacht om het kapsel van de thuisverpleegster niet in de war te schoppen. Geknepen tot 25 km/uur hoefde men geen helm te dragen op deze fiets met hulpmotor, die evolueerde tot ‘geknepen’ bromfiets of comfortabele bromscooter. Makkelijk op te voeren, te snel en te lomp voor het fietspad, en dus geldt er sinds vorig jaar ook voor de snorfiets/-scooter een helmplicht.
De fietsenhandelaar: “Dankzij de helmplicht voor snorfietsen is de fatbike nu razend populair.” Je zou ook kunnen betogen dat de fatbike vooral populair is omdat wetgever en politie al ruim een jaar in de slaapstand staan. Als ik de RDW-woordvoerder wijs op de technische onmogelijkheid – qua aandrijving en zithouding – om met een fatbike normaal te fietsen, reageert ze aarzelend: “Dat is misschien het uitzoeken waard.” Inderdaad, schep gewoon duidelijkheid: een standaard e-bike is een fiets met elektrische trapondersteuning. Een fatbike – en wat aanverwante hippe modellen, van e-step en vouwfiets tot tandem, want handel is handel – is een snorfiets en niks anders. Behalve opgevoerd dus, want dan wordt het een illegale brommer met een toegestane maximum snelheid van 45 km/uur.
Waarom hier niet is ingegrepen is een raadsel. Is het louter personeelsgebrek bij de politie? Die begint langzaam te ontwaken en pleit nu voor een minimum leeftijd, wat niet eenvoudig zal zijn zolang de fatbike niet als snor-/bromfiets wordt herkend. Of speelt hier een effectieve lobby vanuit de branche of een belangenorganisatie om die dingen met rust te laten? Dat zou zeer kwalijk zijn. De fatbike is niet alleen bloedlink vanwege zijn constructie als lichtgewicht snor-/bromfiets zonder bijbehorende typegoedkeuring en papieren, als stroom vretende accufiets zonder veel toegevoegde waarde is hij ook nog eens slecht voor het milieu én voor onze kwetsbare jeugd, die net als de bandjes van dat ding moddervet wordt bij gebrek aan wat inspanning.
Naschrift: de RDW is per mail om een reactie op dit artikel gevraagd, maar ondanks eerdere suggestie in die richting door de dienst zelf is daar tot op heden niet op gereageerd.
