Deze spanning komt vaak naar voren tussen Louis van Gaal en Valentijn Driessen, journalist van De Telegraaf. Zo ook weer afgelopen september, tijdens een persconferentie naar aanleiding van de bekendmaking van de selectie van het Nederlands elftal. “Dat jij dat niet vindt, schrijf dat lekker in die krant van je. Maar ga mij die vragen niet stellen, want ik ga mijn spelers niet afvallen,” reageerde de bondscoach op een vraag van Driessen over wat enkele geselecteerde spelers wel leverden, ten opzichte van de spelers die niet geselecteerd waren. Zo ging de bondscoach later in de persconferentie door: “Probeer mij maar eruit te schrijven, zodat ik geen bondscoach ben omdat ik het allemaal niet goed zie.” Waarop Driessen reageerde: “Dan hoef ik alleen maar te wachten op de kerst toch?”
“We nemen het allemaal niet zo serieus”
Ook bij de voetballers zelf is te merken dat journalisten en voetballers tegenwoordig niet altijd de grootste vrienden zijn. Daley Blind, speler van Ajax, liet vorig jaar in een gesprek met de NOS, na de met 0-1 verloren wedstrijd tegen FC Utrecht, weten dat hij de traditionele media niet heel serieus meer nam: “Na PSV konden we er niks meer van en daarna waren we weer de favoriet. Er zit niks tussenin. Het is of het een of het ander. Volgens mij staan we sinds vorige week ook al in de Champions League finale dus nee, we nemen het allemaal niet zo serieus.”
Veranderingen in de voetbalmedia
Enkele bekende namen uit de Nederlandse voetbalmedia hebben een duidelijke mening over hoe de voetbaljournalistiek door de jaren heen is veranderd. “Als je die verhalen van vroeger hoort, toen je nog gewoon bij een speler kon aanbellen, en dat een journalist bij voetballers thuiskwam, oké misschien was dat in die periode wel iets te close, maar volgens mij is het tijdens het afgelopen decennia wel heel erg de andere kant op gegroeid,” aldus Wytse van der Goot, onder meer vaak te zien als voetbalverslaggever, presentator en commentator bij Ziggo Sport. “De afstand tussen een journalist en sporter is nog nooit zo groot geweest als nu. Dat is wel zonde eigenlijk.”
Willem Vissers, sportjournalist bij De Volkskrant: “Ik denk dat de grootste verandering de opkomst van het internet is. En daarnaast de opkomst van commerciële televisie en radio. Het is veel meer geworden.” Door de ontwikkelingen op gebied van technologie zijn er meer platformen gekomen waarop vormen van ‘voetbaljournalistiek’ gedeeld worden. Dat levert veel vraag naar originele content op, wat eigenlijk te veel is voor wat de voetbalwereld kan leveren.
Iets wat Vissers opmerkt is de impact die de technologische ontwikkelingen hebben gehad op het vak van de voetbaljournalist. Terwijl journalisten tegenwoordig nog altijd veelvuldig naar de mening van professionele voetballers vragen om hun verhalen te maken, hebben journalisten voor voetballers, op enkele uitzonderingen na, hun nut verloren. Hans Engelbrecht, sportjournalist bij de NOS, bevestigt dit: “Die (clubs en spelers) hebben absoluut de macht. En dan denk ik weleens: tegenwoordig hebben voetbalclubs en spelers de traditionele media totaal niet meer nodig.” Journalisten vragen media-aandacht van voetballers om zo hun verhalen te maken. Voetballers maken gebruik van het ontvangen media-aanbod om zo hun eigen imago en bekendheid uit te breiden. Voorheen werkte dat voor beide partijen. Echter hebben voetballers tegenwoordig eigen mediakanalen om hun mening naar buiten te brengen en aandacht op te eisen. Die kanalen bestaan in de vorm van clubmedia en persoonlijke sociale media.
Een van de nieuwe platformen die in de recente geschiedenis van de voetbalmedia is ontstaan is Voetbalzone. Naast dat het zich kenmerkt door het opnieuw brengen van voetbalnieuws uit andere mediabronnen, maken ze ook eigen producties. Een daarvan is het programma ‘Kopstukken’, waarin ze in gesprek gaan met bekende mensen uit de voetbaljournalistiek. Daarin wordt ook ingegaan op wat deze journalisten, verslaggevers en columnisten zien als de grootste problemen binnen de voetbaljournalistiek. Stuk voor stuk komt het neer op het feit dat de kant van clubs en spelers er schuld bij heeft. “De exclusiviteit voor clubtelevisie,” antwoordt Fresia Cousiño Arias. “Je komt er niet meer aan toe om een speler te spreken, om een stukje te maken met een speler,” aldus Sierd de Vos. “Dat de deur steeds meer dicht gaat voor journalisten,” vertelt Michel van Egmond.
Journalisten zijn Bv’tjes
Dit zijn enkele voorbeelden die vanuit de voetbaljournalistiek genoemd worden als reden voor de vermindering van het aantal contactmomenten, en de steeds verder uit elkaar groeiende relatie tussen journalisten en professionele voetballers. Vanuit de andere kant kan er ook iets over gezegd worden. Zo begrijpt oud-profvoetballer en huidig lid van de Raad van Commissarissen bij PSV, Hans van Breukelen, de standpunten van de journalisten: “Dat journalisten het gevoel hebben dat ze steeds moeilijker ergens binnenkomen zou een oorzaak kunnen zijn. Omdat clubs, maar ook spelers individueel, met hun eigen merk bezig willen zijn.” Maar daarnaast is hij ook kritisch over de huidige vorm die de voetbaljournalistiek aanneemt: “Aan de andere kant vind ik dat je een aanpassing gezien hebt binnen de sportjournalistiek. Dan zie ik weleens RTL Boulevard en Shownieuws, dat ik nooit langer kijk dan een paar minuten, want daar krijg ik kriebels van. Dat gaat alleen maar over mensen. Je ziet het ook steeds meer gebeuren in de voetballerij. Daarom zeg ik: ‘Je weet niet of je dat nog journalistiek kan noemen’.”
Niet alleen de kant van voetballers en clubs wijst naar de journalisten. Ook zijn er journalisten die met een kritische blik naar het werk van collega’s kijken. Zo ook Joep Schreuder van de NOS. Zo vind hij dat er bij nogal wat journalisten tegenwoordig ijdelheid is. “Het is voor een journalist tegenwoordig blijkbaar belangrijk om zelf te scoren. De grootste verandering binnen de journalistiek vind ik dat journalisten steeds meer hun eigen Bv zijn.”
Toekomst
Zo doet Van Breukelen nog een voorspelling over de toekomstige voetbaljournalist: “Ik denk ook dat als jij sportjournalist wilt worden, dat je mee moet gaan met de cultuur waar je in terecht komt. En die cultuur is op dit moment zo dat je moet trachten nieuws te scoren en dat gelijk naar buiten te brengen.”
Ondanks dat het erop lijkt dat voetballers en clubs medeverantwoordelijk zijn voor het afstand nemen van de traditionele media, dragen journalisten zelf ook schuld voor het moeilijker maken van hun eigen werkzaamheden. Dichter bij een oplossing lijken we vooralsnog niet te komen. Dat is ook mede de conclusie van Wytse van der Goot: “Daar heb ik niet zo snel een antwoord op. Want dit is de voedselketen zoals die is gegroeid. En dat werkt eigenlijk wel voor iedereen. Voor de journalist is het inderdaad anders. Maar ik zie voor de voetballers of clubs geen reden om die keten te doorbreken.
Verantwoording
Voor dit artikel hebben onderstaande interviews plaatsgevonden:
Pieter Yspeert | Southfields B.V. (Telefonisch, 2022, 2 juni).
Hans Engelbrecht | NOS. (Maarsbergen, 2022, 7 juni).
Wytse van der Goot | Southfields B.V. (Hilversum, 2022, 8 juni).
Yke Visser | Ziggo Sport. (Hilversum, 2022, 13 juni).
Willem Vissers | De Volkskrant. (Velserbroek, 2022, 17 juni).
Hans van Breukelen | PSV Eindhoven. (Telefonisch, 2022, 7 juli).
Joep Schreuder | NOS. (Telefonisch, 2022, 7 juli).
Hieronder zijn de in het artikel vernoemde momenten uit andere media te vinden.
NOS. (2021, 3 oktober). Irritaties Blind om reserverol en verlies: ‘Wijzelf zijn onze grootste tegenstander’. Van https://nos.nl/artikel/2400245-irritaties-blind-om-reserverol-en-verlies-wijzelf-zijn-onze-grootste-tegenstander
OnsOranje. (2022, 19 september). Persconferentie Louis van Gaal | Toelichting selectie September. [Video]. YouTube. Van https://www.youtube.com/watch?v=VEPJEX0Aums
Voetbalzone. (2021, 2 maart). Sierd de Vos: ‘Hij beloofde dat hij mijn huis in brand zou steken’. [Video]. YouTube. Van https://www.youtube.com/watch?v=olRHPAlXjKg
Voetbalzone. (2021, 16 maart). ‘Johan Derksen bulderde mijn naam en riep: ‘Wat is dit?’. [Video]. YouTube. Van https://www.youtube.com/watch?v=4xyEaS2V3Jw
Voetbalzone. (2022, 23 februari). Fresia Cousiño Arias: ‘Maar kan ze ook koken’. [Video]. YouTube. Van https://www.youtube.com/watch?v=jIOixwiXFio
