Kijk eens naar de achterkant
Nog net voor de december lockdown van 2020 word ik gastvrij ontvangen door Roland de Jong op het Archief van het HCOV (Historisch Centrum Overijssel) in Zwolle. Ik heb een gunst gevraagd. Het beeldarchief heeft een grote verzameling ansichtkaarten van Zwolle en omgeving. Deze ansichtkaarten zijn in belangrijke mate gedigitaliseerd en online beschikbaar. Voorzien van o.a. gegevens over locatie en tijdstip voor zover bekend. Na een rechtszaak/discussie over auteursrechten met de uitgeverswereld is er weer wat ruimte ontstaan voor publiciteit. Maar ik wil de zaak eens omdraaien!
Dozen met elk 600 kaarten
Mijn interesse gaat vooral uit naar de achterkant. Daar is veel wetenswaardigs te achterhalen. Dat kan de frankering (filatelie, stempels) betreffen, maar ook gegevens over ontvanger of afzender. En natuurlijk de tekst. Veelal betreft dat goede wensen bij verjaardagen en Jaarwisseling. Of voorgenomen reizen. Maar ook meer serieuze zaken. Correspondentie had veel meer belang dan heden, waarbij we zoveel andere mogelijkheden hebben als email of Whatsapp. Mijn voornemen betekent zoekwerk. Vandaar mijn bezoek en mijn plan om gewoon maar te beginnen met een (van de vele dozen) vol met 600 ansichtkaarten. Strak achter elkaar op nummer geplaatst. Elke kaart in een plastic mapje, voorzien van een stempel. De ansichtkaart met een klooster en binnentuin staat te boek als PBKR (PrentBriefKaaRT) 0046 . Op de kaarten is ook vaak extra een stempel geplaatst van paarsblauwe inkt. Bijvoorbeeld ‘Gemeente Zwolle Archief’
Anderhalf Uur
Mijn interesse is breed. Te breed? Ik laat alle 600 kaarten door mijn vingers gaan in anderhalf uur. Meer specifiek ben ik opzoek gegaan naar informatie rond de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Nederland is de dans ontsprongen, maar mobilisatie, vluchtelingen en economische beperkingen bepalen wel het dagelijks beeld. En daarbij is er de Spaanse Griep die als pandemie in golven ook ons land teistert. Tot ver na die oorlog.
Een kaart met afstempeling 15 juli 1918 springt er voor mij uit. Op diezelfde dag, de vijftiende juli, staat ook dit bericht in het Amersfoorts Dagblad. Een oproep aan artsen om gevallen van ‘Spaansche griep’ centraal te melden bij een soort voorloper van het RIVM. De kranten staan er die juli maand vol mee, zo blijkt als je Delpher raadpleegt
Bijvoorbeeld eind juli 1918.
Kleine Jet
Op de kaart PBKR 0046 vanuit Zwolle naar Amsterdam helemaal onderaan deze tekst: De kleine Jet zal U zelf als ze een beetje kan schrijven ook eens schrijven. Ze ligt op ‘t oogenblik al een paar dagen te bed en heeft harde koorts gehad maar ‘t is al wat beter. Het begrip ‘harde koorts’ is destijds een ingeburgerd begrip en is verbonden aan Influenza (zie Bibliotheek Nederlandse Letteren). Maar zou dit een verwijzing kunnen zijn naar de Spaanse Griep? Ik acht de kans groot, want deze Griep treft juist jongeren en jongvolwassenen. In tegenstelling tot de huidige Corona Pandemie. En zoals gezegd in de zomermaand juli 2018 zijn de aantallen hoog. Hele garnizoenen worden lam gelegd door uitval bijvoorbeeld. We kennen dan nog geen R-(reproductie) getal, maar dat was vast ver boven het getal 1…..
Voortgang
We zouden graag wat meer weten hoe het Jet is vergaan. Is ze volledig hersteld. Heeft ze dat briefje nog geschreven? Ik denk dat we het moeten doen met onze fantasie. Na de lockdown hoop ik weer verder te kunnen snuffelen. Op naar een volgende doos.
Links
https://historischcentrumoverijssel.nl/archieven/?mivast=20&miadt=141&mizig=343&miview=ldt&milang=nl&micols=1&mizk_alle=PBKR0046
https://www.delpher.nl/
https://dbnl.org/onzekinderboeken/tekst/ligt002were04_01/ligt002were04_01_0009.php
https://reportersonline.nl/de-spaanse-griep-in-het-collectief-geheugen/
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering voor Jan Taco laten blijken door een kleine bijdrage te doen.
