Vertraagde menstruaties. Tussentijdse bloedingen. Heviger bloedverlies. Opeens weer menstrueren terwijl je dacht dat de menopauze al lang is geweest. En dat allemaal net nadat je tegen corona ingeënt bent… Het Nederlandse bijwerkingencentrum Lareb heeft inmiddels al zo’n 14.000 meldingen gekregen van menstruatiestoornissen na een coronavaccinatie, meldt Hart van Nederland. Ook in het buitenland geven veel vrouwen aan veranderingen in hun cyclus te ervaren na een inenting tegen Covid-19. Wat is er precies aan de hand?
Cyclusveranderingen? Vaak is stress de oorzaak
First things first: een link tussen coronavaccinaties en menstruatiestoornissen is nog niet bewezen. Veranderingen in je cyclus kunnen allerlei oorzaken hebben. Stress is vaak de reden, maar een ander eetpatroon, veel meer of juist minder beweging, en natuurlijk een medische aandoening kunnen de boel ook behoorlijk in de war brengen. Sowieso verandert je menstruatie in de loop van je leven: vooral in de jaren net na de menarche en net voor de menopauze menstrueren vrouwen vaak heviger en onregelmatig.
Daarnaast betekent een chronologisch verband nog niet automatisch een causaal verband. Krijg je de dag na je vaccinatie last van zonnebrand, dan hoeft niet die prik de oorzaak te zijn, maar kan het ook liggen aan dat je zonder je in te smeren de hele middag in de zon hebt gelegen. Oftewel: die hevige menstruatie en doorbraakbloedingen na de vaccinatie zouden ook kunnen komen doordat je veel stress ervaart, last van myomen hebt of misschien wel in de overgang bent.
Immuunsysteem is verbonden met je hormoonsysteem
Van de andere kant lijkt het erop dat er wel degelijk een link is tussen coronavaccins en menstruatiestoornissen. Zo’n 14.000 Nederlandse vrouwen die allemaal net na de inenting opeens last van cyclusveranderingen krijgen zonder dat dit met de vaccinatie verband houdt? Beetje heel erg toevallig. Uiteraard speelt dit ook in het buitenland. In de UK zijn inmiddels al meer dan 30.000 meldingen gedaan van menstruatiestoornissen na Covid-inenting en in de USA staat de teller op meer dan 140.000 gevallen.
Hoe is dit te verklaren? Simpel gezegd geeft een vaccin een instructie aan je immuunsysteem. Je immuunsysteem en je hormoonsysteem zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je hormonen regelen je menstruatie en het baarmoederslijmvlies (dat afgestoten wordt tijdens de menstruatie) bevat immuuncellen. Hevigere menstruaties zouden dus een onderdeel kunnen zijn van de normale immuunreactie van het lichaam op een vaccin.
Bekende vaccinatie-bijwerkingen, zoals koorts, kunnen ook invloed hebben op je cyclus. Dit geldt trouwens niet alleen voor vaccinaties tegen Covid-19, maar ook voor bijvoorbeeld bijwerkingen van de griepprik of het HPV-vaccin. Het feit dat menstruatiestoornissen gemeld zijn na zowel vectorvaccins (AstraZeneca en Janssen) als mRNA-vaccins (Moderna en BioNTech/Pfizer), lijkt erop dat de klachten inderdaad verband houden met het algehele immuunsysteem en niet met specifieke ingrediënten van een bepaald vaccin. Bijwerkingencentrum Lareb geeft als verklaring: ‘Het vaccin stimuleert het immuunsysteem en dit kan mogelijk invloed effect hebben op de hormoonspiegels.’
‘Dose 1 of Moderna … and am gushing like I’m in my 20s again’ – Kate Clancy
Eén van de eersten die aan de bel trok, was de Amerikaanse Kate Clancy. Zij twitterde in februari 2021 over haar hevige menstruatie na vaccinatie – ‘I’m a week and a half out from dose 1 of Moderna, got my period maybe a day or so early, and am gushing like I’m in my 20s again’ – en kreeg hierop een overweldigende respons. Samen met onderzoeker Katharina Lee zette Clancy, biologisch antropologe aan de Universiteit van Illinois, een online enquête op om dit fenomeen in kaart te brengen. Inmiddels hebben honderdduizenden vrouwen naar aanleiding van Clancy’s tweet hun ervaringen gedeeld.
In september 2021 verscheen een artikel door Victoria Male, immunoloog en docent Reproductieve Immunologie, in het BMJ, dat onder andere ingaat op de situatie in het Verenigd Koninkrijk. Daar zijn via het Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency’s (MHRA) gele kaart systeem al meer dan 30.000 meldingen gedaan over menstruatieveranderingen na covid-vaccinatie. Dezelfde MHRA beweert overigens dat huidige data ‘niet wijst op een verhoogd risico van menstruatiestoornissen of onverwachte vaginale bloedingen na de vaccins’. De strekking van Male’s artikel: een link tussen vaccinatie en menstruatiestoornissen is aannemelijk en meer onderzoek is nodig.
$1.67m voor Amerikaans onderzoek
In Amerika heeft het US National Institutes of Health (NIH) inmiddels 1.67 miljoen dollar (€1.4miljoen) beschikbaar gesteld voor verder onderzoek. Met dit geld gaan vijf Amerikaanse universiteiten aan de slag: de Boston University (onder leiding van Lauren A. Wise, Sc.D), de Harvard Medical School in Belmont, Massachusetts (onder leiding van Laura Allen Payne, Ph.D.), de Johns Hopkins University in Baltimore (onder leiding van Mostafa Borahay, Ph.D.), de Michigan State University in East Lansing (onder leiding van Stacey Ann Missmer, Sc.D.) en de Oregon Health and Science University in Portland (onder leiding van Alison B. Edelman, M.D.).
De onderzoekers zullen kijken naar de mogelijke link tussen Covid-19 vaccinaties en veranderingen in onder meer bloedverlies, cyclusduur en pijnklachten. Ook zullen ze bestuderen hoe lang de klachten duren en welke mechanismen nu precies de menstruatiestoornissen veroorzaken. Eén van de studies gaat zich vooral op jonge vrouwen richten. In Nederland meldt het Lareb de meldingen nader te bekijken en de gemelde klachten in kaart te brengen.
Wake up call voor de wetenschap?
Momenteel worden vrouwen bij vaccinatie niet gewaarschuwd voor menstruatiestoornissen als mogelijk gevolg van de prik. Onderzoeken zullen eerst moeten uitwijzen of er daadwerkelijk een link is. Wellicht dat hevige menstruaties in de toekomst naast bijwerkingen als koorts, hoofdpijn en moeheid vermeld worden. In de tussentijd is dit misschien een goede wake up call voor de wetenschap: hopelijk wordt in het vervolg de menstruatiecyclus niet volledig buiten beschouwing gelaten bij de ontwikkeling van vaccins en/of medicijnen.
Goed nieuws voor de vrouwen die de onverwachte en/of hevigere bloedingen vervloeken en na hun vaccinatie wanhopig op zoek zijn naar maandverband maatje XL: volgens artsen zijn de cyclusveranderingen ongevaarlijk en niet blijvend. De meeste vrouwen zullen binnen een paar maanden weer terugkeren naar hun normale patroon. Mocht je zwanger willen worden: er zijn geen aanwijzingen dat coronavaccins onvruchtbaarheid kunnen veroorzaken.
Dit artikel verscheen eerder op Period!. Liever in het Engels lezen? Klik hier.
