Het stormt in Almaty, de grootste stad van Kazachstan. Geen revolutionaire wind, maar een ware straffe bries die de bomen op deze zondag doet schudden. Hevige regenval volgt. Enkele delen van de provincie worden sindsdien geteisterd door overstromingen.
Vanuit de bergen net buiten Almaty waren de buien al te zien. Maar in Medeo zelf, al sinds de Sovjet-tijd het favoriete recreatie- en kuuroord voor de Kazachstaan en buitenlandse bezoekers, was geen vuiltje aan de lucht.
Me-de-joe. Bij enkele Nederlanders gaat een lichtje op. Verscholen tussen de bergen ligt de historische ijsbaan met dezelfde naam. Dit jaar is het exact 25 jaar geleden dat de Amerikaanse schaatser Eric Flaim hier het wereldkampioenschap allround won, net voor Leo Visser. En in 1974 kroonde wijlen Atje Keulen-Deelstra zich in de toenmalige Sovjet-republiek tot Europees kampioene.
Tot de opmars van de indoor schaatshallen volgden wereldrecords elkaar in Medeo in recordtempo op. Relatief weinig luchtweerstand, en volgens de overlevering zorgde de bijzondere ligging ervoor dat de schaatsers altijd een gunstige rugwind hadden, maakten de baan zeer geliefd.
Idyllisch
Medeo is mythisch. Ook in de zomer ligt het ijsstadion er idyllisch bij, met zijn blinkende lichtmasten en reflecterende gouden inscripties. Vanuit de gondel, die liefst vijftienhonderd hoogtemeters overbrugt en zelfs VIP-cabines met geblindeerde ramen kent, is de vallei een grote groene zone, inclusief rijen bomen die sinds het bezoek van een orkaan in 2011 op de bergwand liggen. De ovale vorm van de baan is ook zichtbaar, al kent de ijsvloer van Medeo sinds enkele weken een zomerstop. Op het binnenterrein sporten Kazachse kinderen.
Tegenwoordig bestaat Medeo alleen nog voor de liefhebber, voor de recreatieveling. Wat topsport betreft wordt hier alleen nog bandy gespeeld, de in Azië populaire ijshockeyvariant waarbij een bal de puck vervangt.
Symbool
De discussie die momenteel in Nederland wordt gevoerd over het behoud van schaatstempel Thialf of het bouwen van een nieuw ijspaleis in Almere of Zoetermeer heeft men in Kazachstan al achter de rug. Almaty heeft jarenlang een gooi gedaan naar de organisatie van de Olympische Winterspelen, met het nog immer onoverdekte Medeo als herkenbaar symbool. Zonder succes. Historie, sentiment en traditie was belangrijk, maar ging ten koste van vernieuwing en vooruitgang.
Booming
In het economisch exploderende Kazachstan van autocraat Noersoeltan Nazarbajev speelt geld bovendien geen rol. En dus zal deze maand weer een nieuw bid – voor de OS van 2022 – de deur uitgaan. Ditmaal echter zonder de schaatsbaan als paradepaardje te presenteren; historie is vervangen door toekomstige glorie. In Astana, welteverstaan. Voor de records moeten de schaatsers tegenwoordig uitwijken naar de nieuwe, moderne ijsvloer in de bombastische hoofdstad, duizend kilometer noordwaarts. Een binnenhal. Dan maakt het niet uit hoeveel wolkjes er aan de lucht zijn.
Dit verhaal verscheen eerder in aangepaste vorm in De Groene Amsterdammer.
