De nieuwe baas van het ANP krabbelt nooit terug

Multimiljonair en tegelijkertijd nog socialistischer dan een hardcore SP-er uit Oss. De nieuwe baas van het ANP lijkt een vat vol tegenstrijdigheden. De werkelijkheid is volgens broer Piet een stuk simpeler: ‘Chris is een ondernemer die wordt gedreven door een enorm rechtvaardigheidsgevoel.’ De voormalige bestuursvoorzitter van DSW speelde met verve de rol van de pain in the ass in zorgverzekeraarsland. Hij sprak zich uit tegen afschaffing van de vrije artsenkeuze.  Pleitte voor premieverlagende maatregelen. En openbaarde immer als eerste de nieuwe ziektekostenpremies. ‘Chris wil een zorgstelsel zonder bureaucratie.’

Oomen is een onorthodox type. Hij rijdt Maserati, drinkt enkel witte Bourgogne van het wijnhuis Madame Leflaive, draagt handgemaakte overhemden én was zorgverzekeraar. Een oordeel is dus snel geveld. En daar is Oomen beducht voor. Hij haat het als hij over één kam wordt geschoren met de nieuwe rijken die de Quote bevolken. ‘Geld vindt hij helemaal niet belangrijk’, wist Jan Hagenaars, oud-bestuursvoorzitter van de Argos Zorggroep. ‘Hij wilde efficiënte en toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen, en een zorgstelsel zonder bureaucratie.’

Private en publieke zaak

‘Chris wil vooral dingen voor elkaar krijgen waarvan anderen denken dat hem dat nooit gaat lukken’, vulde zijn broer Piet aan. ‘Hij is een geboren ondernemer en heeft er lol in om van niets, iets goeds te maken.’ En dat kan van alles zijn. Zo is en was, Oomen betrokken bij softwarebedrijven, een expeditiebedrijf, een derivatenhandelsonderneming en een zaak in kantoorartikelen; bedrijven waarmee hij zijn fortuin vergaarde. ‘In het bedrijfsleven wendt Chris zijn energie, rekenkundige kennis en innovatieve ideeën aan om de winst te optimaliseren’, typeerde oud-Optiver collega Jan Dobber. ‘In de zorg gebruikte hij diezelfde eigenschappen om publiek geld zo optimaal mogelijk te besteden. De private en de publieke zaak liggen voor hem heel dicht bij elkaar.’

Volgens vrienden en collega’s is Oomen altijd aan het puzzelen en rekenen ‘hoe dingen beter kunnen’. En vaak bedenkt hij onorthodoxe oplossingen. Om meer huisartsen naar de weinig populaire regio rond Schiedam te trekken, bedacht Oomen jaren geleden bijvoorbeeld een constructie waarbij jonge artsen geen vermogen meer kwijt zijn aan de overname van een praktijk. Om frauderisico’s te voorkomen bij Optiver nam hij geen snelle beurshandelaren in dienst, maar superslimme nerds die ongevoeliger zijn voor Quote-glamour. En om het Vlietlandziekenhuis in Schiedam voor sluiting te behoeden, richtte hij een coöperatie op waarin medisch specialisten, verpleegkundigen, drie AWBZ-instellingen, huisartsen en DSW gezamenlijk eigenaar moesten worden van het regioziekenhuis.

Dat laatste plan leverde veel verzet op. En is daarom ook niet van de grond gekomen. De Tweede Kamer was bang dat de keuzevrijheid van de patiënt in het geding kwam. Ex-minister Klink had ook zijn twijfels. En de Nederlandse Mededingingsautoriteit vond dat de concurrentie werd belemmerd als de coöperatie en de Stichting Samenwerkende Schiedamse en Vlaardingse ziekenhuizen samen gingen. Onzin, vindt Chris Oomen. Een mening die ook zijn medestanders is toegedaan. ‘Als je in Nederland iets nieuws verzint, denkt iedereen altijd dat er een addertje onder het gras zit’, reageerde Ben de Koning van de Frankelandgroep; een van de drie AWBZ-instellingen die onderdeel is van de coöperatie. ‘Het enige wat wij wilden, was een regionaal ziekenhuis dat goed functioneert.’

Oomen komt vaker wantrouwen en weerstand tegen. Niet alleen omdat hij nogal eens voor de troepen uitloopt en wars is van bureaucratie. Maar ook omdat hij autonoom opereert, weinig geduld heeft, eigenwijs kan zijn en helemaal niet diplomatiek is. Zijn medewerkers dragen hem op handen en zakenvrienden zijn vol lof. Zijn vijanden houden zich muisstil. ‘Als Chris  overtuigd is van zijn gelijk, houdt hij voet bij stuk. En hij hééft ook bijna altijd gelijk’, vertelde vriend en zakenpartner Gerard Roelofsen. ‘Niet iedereen kan dat waarderen.’

Zege in zicht

De strateeg Oomen wil altijd winnen en omringt zich met ‘doortimmerde vakmensen’ om te voorkomen dat hij verliest. Ondernemen is voor Chris Oomen namelijk een spel, en hij bepaalt waar de pionnen staan. ‘Ik heb Chris nog nooit zelf aan het stuur gezien; hij kan heel goed delegeren’, typeert voormalig SNS-CEO Sjoerd van Keulen. ‘Chris geeft talentvolle mensen de ruimte om te excelleren, vertelde ook Gerrit-Jan van Zoelen, voormalig bestuursvoorzitter van het Vlietlandziekenhuis. Vriend en oud-hockeymaatje Erik Pool zei dat Oomen jarenlang de drijvende kracht was achter het veteranenelftal van Ring Pass Delft. ‘Hij regelde het zo dat de beste spelers mee deden en we niet konden verliezen.’ Oomen zelf zat altijd op de bank, en kwam pas in actie als de zege al in zicht was.

Oomen wordt vlak na de Tweede Wereldoorlog in Den Haag geboren. Hij is nummer zeven in het katholieke gezin; na hem volgen nog twee broers. Zijn ouders komen beiden uit Brabantse boerenfamilies, en vertrekken naar Den Haag als vader Oomen algemeen secretaris en penningmeester wordt bij de Koninklijke Vereniging het Nederlandse Trekpaard. ‘Onze vader werkte keihard en leefde heel zuinig zodat wij allemaal konden studeren; een kans die mijn vader en moeder nooit hebben gehad’, vertelde de op een-na-oudste zoon Piet. ‘Chris kon toen al enorm goed rekenen. Als kleuter stond hij ‘s ochtends naast mijn vader bij de wastafel ingewikkelde rekensommetjes te maken.’

De nieuwe ANP-eigenaar is slim. Uitzonderlijk slim. Hij doet gymnasium-bèta en wil medicijnen studeren. ‘Omdat mijn vader niet tegen bloed kan, werd het farmacie en rechten’, vertelde zoon Chris. Samen met huisgenoot Austin Rooijakkers legt Oomen tijdens zijn studie in Leiden de basis voor een uitzendbureau. ‘Oorspronkelijk zochten we werk voor leden van studentenvereniging Augustinus, maar dat liep zo goed dat daar uiteindelijk een heel bedrijf uit is voortgekomen’, vertelde Rooijakkers.

Trouwe levensgenieter

In Leiden ontmoet Oomen zijn vrouw Karin, en raakt hij in de ban van Willem van Hanegem. Samen met zijn voetbalmaatjes nodigt Oomen de Kromme uit voor de Willem van Hanegem Cup; een voetbaltoernooi voor Leidse studenten. Rooijakkers: ‘Daar is een jarenlange vriendschap uit voortgekomen.’ Dat is typerend voor Oomen. Hij is trouw, houdt van tradities en geniet van het leven. Pasen viert hij ieder jaar met zijn hele familie. Feyenoord is al jarenlang zijn club. En op donderdagavond schuift hij aan in een Delftse stamkroeg om een biertje te drinken met vrienden; het GBJ Hilterman-beraad, zoals een van de echtgenotes van die vrienden dat noemt.

Iedereen noemt Oomen eerlijk en betrouwbaar. ‘Je weet wat je aan hem hebt’, zei Mark Janssen, toen bestuurslid van de Sint Franciscus/Vlietland Groep. ‘Je kunt goed zaken met hem doen, zolang je maar aantoont dat het in het voordeel is van de klant. Chris is namelijk enorm gedreven om het belang van zijn verzekerden te verdedigen.’ Die passie hoor je steeds terug. Niet alleen als het over de zorg gaat, maar op een veel breder terrein. Chris Oomen wil kwaliteit. Niet alleen voor zichzelf, maar voor iedereen. Zo kaapte hij bijvoorbeeld voor de neus van de gemeente Delft, de Wallertuin weg. Het was hem ter ore gekomen dat de gemeente huizen wilde bouwen in de ‘groene long’ van de stad. En daar stak hij een stokje voor. ‘Omdat Oomen rijk is, dacht iedereen dat hij een speculant was die zelf wilde gaan bouwen in die tuin’, vertelde actievoerder Theo Wolters. ‘Maar dat is nooit gebeurd.’ Oomen’s actie leidt tot een jarenlange ruzie met de gemeente Delft. Ieder plan dat hij de sindsdien ten behoud van de tuin indient, wordt weggestemd.

Deze Delftse aanvaring heeft Oomen’s afkeer van bureaucratische instituties en zelfingenomen bestuurders nog groter gemaakt dan ie al was. Want diep in zijn hart is de zorgverzekeraar een socialistische anarchist. Ieder jaar kwam hij bijvoorbeeld als eerste met de nieuwe ziektekostenpremies. ‘Enkel en alleen om aan te tonen dat als verzekeraars niet oeverloos zouden vergaderen, ook zij die premies veel eerder uitgerekend zouden hebben’, wist zakenvriend Gerard Roelofsen. En aan korting op collectieve verzekeringen deed hij niet. ‘Dat vindt hij niet eerlijk tegenover de andere verzekerden, want zij moeten die reductie ophoesten’, vertelde vriend Hans Klein Brekeler. Voor Chris Oomen is iedereen gelijk. Marktwerking in de zorg vindt hij daarom helemaal niets. Ben de Koning: ‘Bij Chris haalt een plan dat goed is voor de klant altijd de eindstreep. Desnoods door burgerlijk ongehoorzaam te zijn, want Chris krabbelt nooit terug.’

Chris Oomen (Den Haag, 22 januari 1949) is getrouwd en is vader van een dochter en twee zoons.