‘Mijn vader verbood me te wielrennen’ De 23-jarige Marion Ayebale staart in de verte, plukjes kroeshaar terug onder haar ouderwetse wielrenpetje duwend. In 2005 overleed haar moeder en bleef het Oegandese meisje met twee broers en één van haar twee zussen achter bij haar vader. ‘Er was geen geld meer om ons naar school te sturen. En werk vinden lukte niet.’
Vervoersmiddel voor bananentrossen
Via via hoorde de toen 15-jarige Marion over Kampala Cycling. Fietsen kon ze al. Dat had ze van een oom geleerd. In haar familie wordt de fiets veel gebruikt als vervoersmiddel naar de akkertjes buiten de stad en om landbouwproducten als bananentrossen en zakken mais op te vervoeren.
Zo begon Marion in datzelfde jaar met wielrennen. ‘Het gaf me afleiding van de ellende thuis.’ Maar haar vader zag het totaal niet zitten. In Oeganda is het niet normaal voor meisjes om te fietsen, laat staan te wielrennen. En buren en bekenden zeiden hem dat hij het zijn dochter niet moest toestaan. Maar Marion trok zich er niets van aan. ‘Ik zei hem het huis uit te gaan en bij mijn zus te gaan wonen.’
Slechts drie dagen per week trainen
Acht jaar later is Marion de snelste wielrenster van Oeganda. Maar ook in haar sport ondervindt ze de nodige uitdagingen. Zo kan ze met haar team maar drie dagen per week trainen. ‘De andere dagen lopen we hard, anders slijten onze fietsen en banden te hard. En geld voor nieuwe fietsbanden hebben we niet.’
Trainen doen de wielrenners van Kampala Cycling tussen zigzaggende auto’s, minibusjes en motortaxi’s, op de vol gaten zittende openbare weg van het chaotische en naar uitlaatgassen stinkende Kampala. Maar dit is niet zonder gevaar. ‘In Oeganda is nog geen respect voor de fiets’, vertelt Yusufu Mbaziirai, coach van Kampala Cycling. ‘Zo trappen bestuurders van motortaxi’s de renners soms van de weg.’ Afgelopen week werd één van de renners tijdens een training zelfs geschept door een auto en overleed. ‘Dit heeft de renners erg aangegrepen. De jongen was onderdeel van de nationale ploeg en trainde voor de Olympische Spelen.’
De eerste Oegandese wielrenster bij Gemenebest Spelen
Het harde, rauwe leven sterkt de wielrenners tegelijkertijd om nóg harder te knokken. Zo slaagde Marion er in 2010 in zich te plaatsen voor de Gemenebest Spelen in India en was daarmee de eerste vrouw die Oeganda in deze internationale race vertegenwoordigde. Het was ook de eerste keer dat de wielrenster zo’n ver land bezocht.
Marions trip naar India zorgde ook voor een verzoening met haar vader. ‘Toen ik hem vertelde dat ik naar India ging, dacht hij allereerst dat ik loog. Maar toen hij me op tv zag was hij trots en realiseerde zich wat ik helemaal op eigen kracht had bereikt. Sindsdien steunt hij me voor de volle honderd procent.’
Het knaloranje tenue van de Rabobank ploeg
Kampala Cycling – dat Yusufu Mbazzirai oprichtte samen met de Nederlandse oud-wielrenner Conrad Alleblas (tevens voormalig manager van schaatser Bart Veldkamp) – wordt gesteund door de Koninklijke Nederlandse Wielerunie (KNWU). Zo stuurde de KNWU twee jaar terug 75 tweedehands racefietsen, een hele zwik reserveonderdelen en wielrenkleding naar het Oost-Afrikaanse land. Sindsdien rijden de renners van Kampala Cycling in felgekleurde tweedehands wielrenshirts met reclames van de FEBO, Koelplan Airconditioning en Rijwielpaleis Bilthoven. Marion zelf rijdt in het knaloranje tenue van de Rabobank ploeg. ‘Net als Marianne Vos uit Nederland’, vertelt ze trots. De Brabantse wielrenster is het grote voorbeeld van het Oegandese meisje.
Waarom alleen mannen?
De Tour de France kijkt Marion soms wel maar ze snapt niet goed waarom er alleen maar mannen aan meedoen. ‘Dat geeft mij opnieuw het gevoel dat wielrennen alleen voor mannen zou zijn. Dat is niet goed.’ Enkele weken nadat ik Marion in Kampala spreek, doet haar grote voorbeeld, Marianne Vos, toevallig de oproep dat er ook een Tour de France voor vrouwen moet komen. De meervoudig olympisch en wereldkampioene uit Meeuwen is daarvoor een petitie gestart met een aantal vrouwelijke collega’s gericht aan Amaury Sport Organisation, de organisator van de Tour.
Eerder was er de Tour Feminin, twee keer gewonnen door Leontien van Moorsel, maar die wedstrijd ging ten onder aan een gebrek aan media-aandacht en sponsoren. Vos wil echter dat de Tour voor vrouwen dit keer een blauwdruk wordt van de race van de mannen, met dezelfde finishplaatsen en een duur van drie weken. ‘Het zal enorm afzien worden, maar het is voor mij het ultieme doel om de Tour te kunnen rijden', zegt ze in de brief.
De Oegandese Marion Ayebale droomt ondertussen van deelname aan de Olympische Spelen. Met een brede glimlach besluit ze; ‘Ik wil een medaille.’
Kijk hier voor meer informatie over Kampala Cycling.
