Stel je een wereld voor waarin je telefoon niet goed in je hand past waardoor je RSI krijgt, waar een voorgeschreven medicijn voor jouw lichaam verkeerd valt, waar het altijd te koud is op het kantoor waar je werkt en de eindeloze uren arbeid die je daarnaast nog verzet niet erkend of gewaardeerd worden. Welkom in de wereld der vrouwen! Het boek ‘Onzichtbare vrouwen’ toont aan hoe de halve bevolking systematisch genegeerd wordt.
Bloedlink
De meeste vrouwen kunnen niet autorijden. Geen grap, ze zijn er niet goed toe in staat, omdat hun benen gemiddeld korter zijn dan die van mannen. Daardoor moeten ze dichter bij het stuur zitten om de pedalen te kunnen raken en meer gestrekt om over het dashboard te kunnen kijken. Dat is niet alleen onhandig, het is vooral gevaarlijk. Door hun houding hebben vrouwen bij ongelukken zwaarder (c.q. dodelijker) letsel dan mannen.
Kogelvrij vest voor zwangeren
Bestond het nog niet? Nee dus. Maar sinds afgelopen zomer is er een kogelwerend kledingstuk dat zowel moeder als ongeboren kind beschermt. Dankzij Ismay Schaduw die afstudeerde aan de Willem de Kooning Academie is het nu op de markt, nadat het te zien was bij de Dutch Design Week. Waarom daar nooit eerder aan is gedacht? Nou, kijk maar naar NASA. Die wilden een half jaar geleden twee vrouwen buiten ruimtestation ISS laten gaan, maar er bleek maar één vrouwenruimtepak voorradig ‘in space’. De man is nog steeds de maat, ook in de intelligente breinen van NASA-personeel.
Genderdatakloof
Auteur Caroline Criado Perez benadrukt tevens de zogenaamde ‘genderdatakloof’. Want met het oog op de toekomst moeten we ons vooral zorgen maken om die bias in Silicon Valley. “De managers zijn voor 89% man, terwijl vrouwen de helft van alle scheikundebachelors in de VS halen en bijna de helft van de wiskundebachelors. Als vrouwen al bij een techbedrijf gaan werken, dan gaat 40% er binnen 10 jaar weg vanwege ondermijnend gedrag door hun managers, aldus Perez in het FD.
Gezondheidapp zonder maandcyclus
Het gevolg is dat slechts 11% van de softwareontwikkelaars vrouw is en de rest een nogal homogene groep mannen. Daarvan ondervinden we nu al de gevolgen. Apple maakte bijvoorbeeld een gezondheidsapp die de vrouwelijke cyclus totaal achterwege laat. En de stemherkenningsoftware van Google herkent mannelijke stemmen 70% beter dan vrouwelijke. En die heet ‘de beste op de markt’ te zijn. Perez: “Een vrouw vertelde dat haar stemgestuurde routeplanner in de auto alleen naar haar echtgenoot luistert, ook als hij op de bijrijdersstoel zit.” Het klinkt als een anekdote, maar het is triest dat het echt waar is.
Seksistische algoritmes
Algoritmes maken hun afwegingen op basis van data, maar die zijn een afspiegeling van bestaande ongelijkheden. Dat leidde er bijvoorbeeld toe dat het algoritme van de afdeling HR bij Amazon alleen nog cv’s van mannen selecteerde. Het had ‘zelfstandig geconcludeerd’ dat topwerknemers mannelijk zijn. Algoritmes bepalen ook welke vacatures getoond worden op LinkedIn. En jawel: mannen krijgen vaker dan vrouwen goedbetaalde topfuncties en banen in de technische sector voorgeschoteld.
Man = maat = mal
Dat de man de maat der dingen is, is volgens Caroline Criado Perez dan ook een rechtstreeks gevolg van de genderdatagap: het gebrek aan gegevens over vrouwen. Haar boodschap is dus om daar zo snel mogelijk aan te werken. “Als we daar morgen mee beginnen, ben ik zo optimistisch te denken dat we over 10 jaar zuiverder gegevens kunnen voeren aan de algoritmes. Maar momenteel moeten we zeer sceptisch staan tegenover kunstmatige intelligentie. De huidige data zijn immers onzuiver.”
Bill & Melinda
Ze wordt daarin gesteund door Bill & Melinda Gates. Die schreven vorig jaar in een open brief dat ‘seksistische data’ het zelfs moeilijker maken om het leven van vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden te verbeteren. Vrouwen worden er immers vooral gezien als moeders en echtgenotes. Daarom gaan de meeste data over hun vruchtbaarheid, niet over hun inkomsten en bezittingen. Afgelopen zomer meldde het beroemde miljardairsechtpaar dat ook het onderzoek naar het coronavirus ‘genderblind’ is. Analyses in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie en UN Women toonden aan dat minder dan de helft van de gemelde gevallen van Covid-19 informatie bevat over zowel gender als leeftijd. Gegevens uitgesplitst naar andere demografische factoren zijn nog moeilijker te verkrijgen.
Niet getest op vrouwen
De meeste medische studies en dus ook de geneesmiddelentesten, worden uitgevoerd met proefpersonen die a. man, b. blank en c. tussen de 20 en 50 jaar oud zijn. Het feit dat vrouwen in die leeftijd een maandcyclus hebben, was tot voor kort ‘een hobbel’ in de ogen van de wetenschappers. Dat juist dit gegeven een blinde vlek vormde en de verklaring is waarom vrouwen anders reageren op zowel ziektes als op medicatie, wordt pas de laatste 10 jaar onderkend. Overigens is dit vooral dankzij de almaar groeiende groep vrouwelijke medisch specialisten en onderzoekers.
Nederlandse pioniers
In de westerse wereld sterven er per dag meer vrouwen dan mannen aan hart- en vaatziektes. Maar hoe ziet het eruit als iemand een infarct krijgt in een film of TV-serie? Ja, inderdaad: een kalende en/of grijzende man die naar zijn borst grijpt en begint te transpireren. Dat komt omdat de voortekenen bij vrouwen veel minder bekend en ook subtieler zijn. Daardoor vallen vrouwen er ook letterlijk vaker ‘dood bij neer’. In Nederland zijn cardiologen zoals Prof. Angela Maas (Radboud UMC), Dr. Janneke Wittekoek (oprichter HeartLife Kliniek Utrecht) en Dr. Harriette Verwey (LUMC) pleitbezorgers van de zogenaamde genderspecifieke geneeskunde. Voorts houdt de Nederlandse belangenorganisatie Women Inc. de discussie over deze kwestie op gang met o.a. de campagne ‘Behandel me als een dame’. Ondanks verzet uit medische en pharmaceutische kringen, zetten zij hun strijd voort. Directeur Jannet Vaessen voorspelt dat het mannelijke en pragmatische normdenken langzaam plaats zal maken voor meer oog voor diversiteit. “De maatschappij gaat soms sneller dan de wetenschap.”
‘Invisible Women’ dat de ‘Royal Society Science Book Prize’ won, een prestigieuze prijs van £25.000,- met gerenommeerde laureaten als Stephen Hawking, is het resultaat van 3 jaar onderzoek door Caroline Criado Perez. In het Nederlands vertaald door Ton Heuvelmans als ‘Onzichtbare Vrouwen’, Uitgeverij Prometheus.
Beeld: Pixabay
