Het Nederlandse leger kampt met ernstige personeelstekorten. Desondanks wil staatssecretaris van Defensie Christophe van der Maat niet terug naar de dienstplicht, zoals we die tot 1997 kenden. In dat jaar werd in officiële bewoordingen de ‘opkomstplicht uitgesteld’, wat in de praktijk inhoudt dat burgers vanaf 18 jaar niet automatisch meer een oproep ontvangen. Van der Maat ziet nu iets in een ‘dienstplicht’ naar Scandinavisch model. Jongeren worden daarbij wel uitgenodigd eraan deel te nemen, maar alleen wie het daadwerkelijk wil wordt gekeurd en opgeleid.
Minister van Defensie Kajsa Ollongren erkent de tekorten, maar ziet ook dat het leger ingaan omdat het voelt als een roeping je sterker kan maken. Deze week bezocht ze tweemaal de Invictus Games in Den Haag, waar ze sprak met de militairen waar ze sinds kort verantwoordelijk voor is. Nederlanders, maar ook collega’s van andere deelnemende landen.
Ollongren: ‘Vooral het gesprek met de Oekraïners was heftig. Zij moeten niet alleen hun vier recent gesneuvelde kameraden missen (die recentelijk omkwamen tijdens de oorlog in hun land, red.), maar ook de vaste verpleegster van het team ontbrak. Kort voor de start van dit mooie sportevenement werd ze ontvoerd door de Russen, dus ze maken zich enorme zorgen om haar lot. Volgens militaire regels kun je als land militairen gevangen nemen, maar burgers niet. En deze vrouw was juist net uit dienst gegaan, dus meegenomen als privépersoon.’
Energie slurpende kwesties
Het bij tijd en wijle moeten nemen van moeilijke beslissingen en tegelijkertijd het regelmatig aanhoren van dergelijke aangrijpende verhalen, maakt de functie voor Ollongren dubbel. ‘Hoe zet ik thuis die knop om? Tja, waar zal ik eens beginnen? Laat ik vooropstellen dat je geen andere keuze hebt. Je moet wel, anders is het niet goed voor je. Welke baan je ook doet, energie slurpende kwesties werken nooit motiverend.
Ik hou het vol door me continu te blijven realiseren waar ik het allemaal voor doe. Daar haal ik mijn energie uit. Dat mensen die op missie gaan de spullen krijgen die ze nodig hebben en na terugkeer de credits die ze verdienen. De krijgsmacht is natuurlijk veel meer dan enkel straaljagers en fregatten. Het gaat vooral om mensen van vlees en bloed.’
De oorlog in Oekraïne heeft heel Europa op scherp gezet. Ik ben dan ook blij te kunnen zeggen dat het kabinet al meteen aan het begin heeft besloten om fors te investeren en recentelijk de keuze nam om nog zwaarder materieel in te zetten. Een evenement als de Invictus Games is een mooie tool om militairen en veteranen waardering te geven. Ik sprak deelnemers die angsten hebben overwonnen en om die reden hier kunnen staan. De energie stroomde door het hele park, dat voelde en zag ik aan alles.’
Vergelijkbaar luchtalarm
Voormalig Nederlands en Europees kampioen hordelopen Gregory Sedoc was actief op de Olympische Spelen van 2004, 2008 en 2012. Voor Defensie werd hij twee keer uitgezonden op militaire missie, beide keren naar Kunduz. Tijdens de Invictus Games vervulde hij de rol van Sportief Toernooidirecteur. Sedoc: ‘Broederschap en aan een knikkie voldoende hebben om elkaar te begrijpen, dat is de verbondenheid die ik hier heb gezien. Je gaat met elkaar op missie en hebt maar één doel: met z’n allen ook weer veilig terugkeren. Dat maakt de band onderling sterker dan in welk beroep dan ook.’
Sedoc wil zich niet vergelijken met militairen en veteranen die gewond uit de strijd zijn gekomen, maar kampte op zijn manier wel degelijk met nevenschade. ‘Toen ik terugkwam uit Afghanistan had ik erg veel moeite met het maandelijkse luchtalarm dat we in Nederland hebben. Dat is namelijk vrijwel hetzelfde geluid als het alarm dat destijds afging als er een mogelijke raketaanval kwam. Je wist dan dat er mensen, waaronder jijzelf, konden omkomen.’
Hoe gaat hij daarmee om? ‘In mijn geval door met mijn directe omgeving te praten en uit te leggen wat die trigger met me doet. Daarop hebben ze zich aangepast door me, bijvoorbeeld, niet ineens te verrassen met een keihard geluid. Het verband dat ik leg tussen de raketaanvallen en dat geluid gaat misschien nooit meer weg en het is belangrijk dat je dat op een zeker moment leert accepteren. Ook als je beschoten en gehavend uit de strijd komt en moet omgaan met een trauma of handicap. De één verwerkt dat met behulp van een hond, de ander gaat sporten, dat is voor iedereen anders.’
One of the guys
Tijdens de Invictus Games maakte Gregory tien lange werkdagen van 19 uur per stuk, maar het was het ‘m allemaal waard. ‘Ik heb hier sinds 2019 naartoe gewerkt en dan zien dat alles loopt en staat als een huis gaf me een enorme boost. Ik hoop dat we hier over honderd jaar nog over praten. Ook het contact met Prins Harry gaf me veel vertrouwen. Het klinkt misschien cliché, maar die man is zó normaal. Omdat hij zelf ook militair is geweest, begrijpt hij heel goed wat de jongens doormaken.
Het meest in het oog springende was het geen onderscheid maken tussen rangen en standen. Of je nu commandant der strijdkrachten of één van de sporters bent, hij maakt voor ie-der-een tijd! Echt voor iedereen. In de gesprekken die ik met hem heb gevoerd kwam hij relaxt over. Hij was echt one of the guys, niets meer en niets minder. Dat de buitenwereld hem als royalty groot maakt vind ik niet erg, juist wel mooi zelfs. Dat hoort ook een beetje bij de show, toch?’
Geen belangrijkere tijd
Harry diende zelf tien jaar als militair, waarin hij twee keer werd uitgezonden naar missies in Afghanistan. Daarna nam hij, geïnspireerd door de Warrior Games in Amerika, het initiatief tot de Invictus Games. Het international sportevent voor militairen en veteranen die psychisch of lichamelijk gewond zijn geraakt in het leger trekt jaar naar jaar steeds meer belangstelling. Deelnemende sporters herkennen elkaar in verhalen, ervaringen of simpelweg de lichamelijke beperkingen die ze hebben opgelopen.
Niemand keek in het Zuiderpark dan ook op van een man zonder benen, een vrouw zonder armen of iemand in een rolstoel. Speciale verzorgingstenten waar een prothese kon worden gerepareerd of bijgesteld bevonden zich op het terrein. Een ieder deelde dezelfde tragiek en de wil om, door ervaringen te delen, er mentaal weer bovenop te komen.
Harry: ‘Ik ben zo onder de indruk van de krachtige en passievolle verhalen van alle deelnemers. Toen ik in 2012 met dit project begon en voor het eerst al die verschillende ervaringen hoorde…pfff… it blew my mind! Na wat de wereld de afgelopen twee jaar heeft moeten doormaken en nog steeds doormaakt, begrijpt iedereen waar de Invictus Games voor staan: weerstand, discipline, dienstbaarheid, de kracht van heling en uiteraard het hebben van een doel.
Ik kan me geen belangrijke tijd bedenken voor deze waarden dan de tijd waarin we nu leven. Deze spelen kunnen een krachtig positief wapen zijn voor alle mannen en vrouwen, vader en moeders, zoon en dochters die hebben gediend en die gewond zijn geraakt of het leven zijn verloren.
