Veel mensen kregen die bewuste zondagochtend 31 augustus 1997 een dreun te verwerken, toen als donderslag bij heldere hemel de dood van Diana, prinses van Wales en in de wandelgangen bekend als ‘Shy Di’ als een onomstotelijk feit bekend werd gemaakt. Zij was in een Mercedes 280S met haar nieuwe geliefde Dodi al-Fayed verongelukt. En wat niemand op dat moment vermoedde was, dat de monarchie van het Verenigd Koninkrijk door de dood van de prinses op het spel kwam te staan. Een sprookje was werkelijkheid geworden.
Het ongeluk was gebeurd na een diner in het Ritz-hotel dat Mohammed al-Fayed, de vader van Dodi, toebehoorde. Behalve Diana en Dodi dat als hun leven een vervolg had genomen wellicht was uitgegroeid tot de romance van de eeuw, kwam ook een veiligheidsman, Henri Paul, die als chauffeur was ingevallen om het leven. Een lijfwacht, Trevor Rees-Jones, raakte zwaar gewond. Een deel van zijn gezicht was door het ongeluk weggeslagen.
De sensatiepers, die Diana privé voortdurend had achtervolgd, werd verweten een belangrijke rol te hebben gehad in het tragische ongeluk en haad de dood te hebben ingejaagd. Op motoren zouden foto)journalisten, paparazzi, de prinses en haar minnaar Dodi hebben gevolgd en ze in een gevaarlijke en noodlottige manoeuvre hebben gedwongen.
Henri Paul zou zijn verblind door flitslicht en de macht over het stuur hebben verloren. De auto botste in de tunnel du pont de l’Alma, brug der zielen, in Parijs via de stoeprand tegen een betonnen pilaar aan en werd tegen de tunnelwand aangeklapt. Daarbij kwam ook een paparrazo op een motor om het leven. Zeven sensatiebeluste (foto)journalisten, die foto’s hadden gemaakt van het ongeluk werden door de Franse politie opgepakt, omdat ze geen hulp hadden geboden aan de gewonden in de auto.
Toen het nieuws bekend werd, raakte het Verenigd Koninkrijk diep bedroefd. Duizenden verbijsterde onderdanen gingen naar Buckingham Palace waar de koninklijke familie woonde en het Kensington Palace, waar prinses Diana haar vertrekken had om er bloemen neer te leggen. In korte tijd veranderde de omgeving in een ware oceaan van bloemen, boopdschappen, knuffelberen en kaarsjes. In Sint-Pauls kathedraal werd een herdenkingsdienst ter nagedachtenis aan de prinses gehouden. De kathedraal had veel voor de prinses betekend en er was een grote behoefte om te bidden.
In de loop van de dag verzamelde de wereldpers zich in Londen en het mediacircus begon op volle toeren te draaien. Uit alle delen van de wereld waren de verslaggevers, fotografen en cameramensen gekomen. Het enige wat Diana wilde, was met haar nieuwe geliefde Dodi ontkomen aan de pers om privé te zijn. Maar het was een ongelijke strijd. De prinses van Wales had een pact gesloten met de duivel van wie ze nooit verlost zou worden. Met haar dood was de laatste foto van haar gemaakt, maar niet het laatste boek.
De plotselinge dood van Diana Frances Spencer, prinses van Wales, de ‘hartenkoningin’ maakte een onophoudelijk stroom aan berichten los. De ex-vrouw van Britse troonopvolger prins Charles, was tijdens een auto-ongeluk in Parijs omgekomen: drie-en-halfuur nadat zij in een ziekenhuis in Parijs was aangekomen.
De behandelende arts geeft een beschrijving van de doodsoorzaak: ‘Het is de linkerader die naar de longen loopt. Ondanks de hechting daarvan, hartmassage en een reanimatie die twee uur heeft geduurd, kwam de bloedcirculatie niet meer op gang. De dood is vastgesteld om vier uur vanochtend.’
Reddingswerkers zijn een uur lang bezig geweest om haar uit het autowrak te halen. Het nieuws schokt de wereld en doet de tijd stil staan. De dood van Diana, prinses van Wales, in de nacht van zaterdag 30 op zondag 31 augustus 1997 is iets wat niemand had verwacht. Zeker niet als het een vrouw van 36 jaar betreft, die in de volle bloei van haar leven staat. Groot-Brittannië is dan ook in een diepe rouw gedompeld.
Leken de eerste berichten aan te sturen op een eenvoudige mededeling van de dood van een prinses, gaandeweg spreidt het nieuws zich uit als een ‘Diana-virus’, die de hele wereld in zijn greep krijgt. En wat de prinses niet meer meekrijgt, is dat haar aardse leven haar doet opbloeien als een engel. Haar dood maakt haar tot een heilige die zorg had voor de arme mensen en de zieken op de wereld. De prinses die tussen wal en schip was geraakt door haar scheiding van kroonprins Charles en die beroofd was van haar titel ‘koninklijke hoogheid’ werd het beeld van haar eigen sprookje, en ging de geschiedenis in als de ‘prinses van het volk’, ‘de hartenkoningin’, de ‘Assepoester’ van de twintigste eeuw.
Haar dood brengt de wereld in beroering. En vooral Groot-Brittannië zoekt een manier om massaal het grote verdriet te verwerken. Tienduizenden mensen staan op om bloemen te leggen bij de paleizen in Londen als een eerbetoon aan hun koningin, die ze nooit zouden hebben. Kaarsen worden ontstoken en mensen staan urenlang in de rij om de condoleanceregisters te tekenen. Massaal worden wenskaarten en boodschappen afgegeven bij haar woning, Kensington Palace, kinderen leggen knuffelberen neer.
Een greep uit de opschriften:
De wolken zijn verdwenen door uw zonneschijn,
Er is een diep verdriet onder ons allen, u was het zonlicht waar u ook verscheen, uw schoonheid, genegenheid, eerlijkheid en kracht toonde ons de donkere kant van het leven.
Wie kan nu het werk doen nu u weg bent.
Het is zo pijnlijk dat zo’n geweldig iemand als u van ons is heengegaan. Nu moeten we onder ogen zien wat u achtergelaten heeft. U was de koningin van onze harten, van de mensen op de wereld. Moge u liefde vinden en vrede onder de sterren. Voor altijd uw dienaar.
Ook in Nederland roept haar dood emoties op. Oprichtster Karin van der Laar van Diana’s fanclub ‘Di-light’ kan het moeilijk geloven. Zestien jaar lang volgde ze het wel en wee van de prinses en haar huis heeft ze ingericht met vele herinneringen aan haar. Nu ze weg is, heeft ze het gevoel een goede vriendin te hebben verloren. Op de Britse ambassade tekenen enkele duizenden mensen die van heinde en ver zijn gekomen het rouwregister, en namens de regering doet premier Kok dat. Waar Diana ook was geweest, de plaatsen bleken door haar dood als betoverd te zijn.
Diana’s leven was er één met hoogte- en dieptepunten en beladen met emoties. De lijdensweg van deze ‘glamour-koningin’, had op de één of andere manier veel mensen tot de verbeelding gesproken, want sinds de moord op de Amerikaanse president Kennedy in 1963 heeft het overlijden van een prinses niet zo’n grote indruk op de wereldbevolking gemaakt. Diana was een vrouw, die zich uit de ketens van het door protocol gevangen Britse koningshuis had bevrijd, en met een geheel eigen ontwikkelde stijl en charme de harten van de wereld veroverd. Ze verkeerde tussen de groten der aarde, maar had ook, zo niet meer, zorg en aandacht voor de hulpbehoevenden. Maar ook al was zij door haar eigenzinnige en onbegrepen opstelling door het starre Britse koningshuis verstoten, een ander instituut liet haar vrijwel geen moment met rust: de sensatiepers. En die sensatiepers, of beter gezegd de paparazzi joegen haar als commando’s na tot in haar dood.
Na een wandeling met haar nieuwe minnaar, de Egyptische miljonairszoon Dodi al-Fayed (zijn vader was al tien jaar bevriend met haar vader, graaf Spencer, die hij als een broer beschouwde) op de Champs Elyseés was prinses Diana al gesignaleerd door de fotografen van de roddelbladen. Daarvoor was zij al op het vliegveld in Sardinië voor de vlucht naar Parijs in beeld gebracht door een Italiaanse cameraman, nadat zij met Dodi een korte vakantie had doorgebracht op zijn jacht in Sant-Tropez. Over die vakantie was al uitvoerig bericht in de roddelbladen, compleet met grote kleurenfoto’s. Ook de eerste kus die ze elkaar hadden gegeven, was al breed uitgemeten in het Engels tabloid ‘Sunday Mirror’ en voor de exclusieve rechten was achthonderdduizend gulden overgemaakt op de rekening van fotograaf Mario Brenna. Een concurrent betaalde nogeens driehonderdduizend gulden voor de foto. Al met al zou Brenna ruim vijf miljoen gulden aan de foto hebben verdiend.
Diana was voer voor de geldwolven. Haar waarde kwam tot uitdrukking in wilde achtervolgingen van paparazzi wiens toestellen veranderden in wapens. Een foto van haar was meer waard dan een oorlogsfoto. Het zouden ook deze paparazzi zijn geweest, die de prinses en haar geliefde de dood in hebben gejaagd door ze na hun diner vanaf hotel ‘De Ritz’ in Parijs, waar ze de nacht ervoor vermoedelijk hebben doorgebracht in de achtduizend dollar kostende keizerlijke suite bij hun vertrek op motoren te achtervolgen. Even is geprobeerd de paparazzi op een dwaalspoor te brengen door een andere lege auto als lokeend eerder weg te sturen. Maar de paparazzi kregen algauw in de gaten, dat ze het bos in waren gestuurd. Die auto werd overigens bestuurd door de echte chauffeur van Dodi. Door deze afleidingsmanoeuvre werd de plaatsvervangend beveiliging chef van het ‘Ritz’-hotel, Henri Paul, – geen beroepschauffeur – op het laatste moment opgeroepen om de Mercedes te rijden.
Nadat Diana en Dodi rond middernacht zijn vertrokken op weg naar Dodi’s woning in Parijs worden ze hinderlijk gevolgd door fotografen. Krijgt Henri Paul opdracht de snelheid te verhogen of raakt hij verblind door het flitslicht van een fototoestel? Hoe dank ook. Voorbij de Place de Concorde wacht de tunnel naar de dood. In de tunnel du pont de l’Alma verliest Henri Paul de macht over het stuur, de auto raakt de stoeprand, vliegt tegen een betonnen pilaar in de middenberm, klapt tegen de muurwand, en verandert in een schroothoop. Dodi al-Fayed en chauffeur Henri Paul zijn op slag dood. Diana en haar lijfwacht Trevor Rees-Jones raken zwaargewond. Ook een paparazzo komt om het leven.
De arts, Frederic Maillez, komt uit tegenovergestelde richting aangereden en beseft de ernst van de situatie. Hij stopt en verleent eerste hulp. Hij ziet twee doden liggen en twee zwaargewonden. Hij belt de brandweer en vertelt hoe de inzittenden eraan toe zijn. Hij vraagt om materiaal en keert met zijn dokterstas terug om hulp te bieden. Hij herkent Diana niet, maar ziet op de achterbank een vrouw die op de vloer zit met haar hoofd voorovergebogen. Ze is in het wrak bekneld en buiten bewustzijn. Hij richt haar hoofd op om haar luchtwegen vrij te maken en plaatst een zuurstofmasker op haar gezicht. Ze zit onder het bloed, kreunt, en slaat met haar armen om zich heen. Een toevallig passerende vrijwillig brandweerman ontfermt zich over de ernstig gewonde man op de voorste stoel. Maillez herinnert zich dat mensen foto’s nemen. Ook hoorde hij iemand zeggen: ‘Spreek met haar in het Engels.’ Hij probeert haar op haar gemak te stellen door een paar woorden te spreken en een paar vragen te stellen. Hij wil niet zeggen of ze antwoord gaf of wat ze mogelijk heeft gezegd. Dat is naar zijn mening vertrouwelijk in de relatie arts-patiכnt. Wat hij te zeggen heeft, wil hij aan haar twee zonen vertellen. Of aan Charles.
‘Het meest belangrijkste zal voor hen zijn hoe ze in haar laatste momenten was en het is mijn plicht om dat te doen’, aldus Maillez. De arts vecht ongeveer vijftien minuten voor het leven van Diana. Het leek hem een eeuwigheid te duren eer de reddingswerkers er waren. Toen hij later hoorde wie die onbekende vrouw was en dat ze was overleden in het ziekenhuis, vroeg hij zich iedere minuut, ieder uur af waarom het ongeluk had moeten gebeuren. Hij stelt: ‘Je doet je best als dokter en toch raakt het je. Waarom? Het was een ernstig ongeluk, waarbij deze jonge vrouw stierf en twee zonen zonder moeder zijn. Dat is de ergste tragedie.
De Britse pers lijkt het boetekleed te hebben aangetrokken voor de gebeurtenissen rond de dood van Diana. Zelfs de boulevardbladen die worden gerekend tot de meest agressieve ter wereld beloven een diepgaand zelfonderzoek. ‘De aanval van graaf Spencer zal alle journalisten aanzetten om diepgaand na te denken over hoe zij zich moeten gedragen’’, schrijft The Sun.
Als de kleine begrafenisstoet door het geopende hek van het landgoed Althrop dat in 1508 voor achthonderd Engelse ponden is gekocht, rijdt om Diana voorgoed thuis te brengen, zal het vredige dorpje nooit meer hetzelfde zijn. Diana had gegeven wat ze kon geven. Meer menselijkheid kon van haar niet worden verwacht.
‘We zullen nooit deze dag vergeten. Het was een verbazingwekkende, en tragische week’, aldus een afsluitend commentaar. Het is 16.35 uur Nederlandse tijd, 15.35 uur Britse tijd. De klok tikt verder..
(Althorp House’ (www.althorp.com) is met een grote verzameling kunst, antiek, meubelen, fotogalerij, adellijke verblijven, een kapel, en stallen, door de dood van Diana het decor geworden voor allerlei gebeurtenissen. Het compex telt negentig kamers en is gebouwd in 1508. Het landgoed is beperkt geopend voor publiek, biedt een kerstviering in Engelse stijl aan. Het kan worden gehuurd voor bruiloften en partijen en wordt gepresenteerd als een geschikte locatie voor films en fotosessies. Dat komt tegemoet aan de wens van de eerste eigenaar, sir John Spencer, die zijn landgoed voor vermaak en plezier wilde openstellen.)
